دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که فرانسه، بریتانیا و آلمان قصد دارند که فرآیند حل و فصل اختلافات در برجام را علیه ایران فعال کنند. بوریس جانسون نیز گفته است باید از «شر» برجام خلاص شد و توافق مورد نظر ترامپ را جایگزین آن کرد.
رویترز سه‌شنبه ۲۴ دی / ۱۴ ژانویه به‌نقل از دو دیپلمات اروپایی نوشت، فرانسه، بریتانیا و آلمان روز سه‌شنبه به اتحادیه اروپا اطلاع خواهند داد که فرآیند حل و فصل اختلافات در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را به‌دلیل نقض جدید برجام از سوی ایران، به‌اجرا خواهند گذاشت.
دیپلمات‌ها گفتند که این تصمیم با هدف نجات توافق مورد مذاکره با ایران و بازگرداندن جمهوری اسلامی به تعهدات خود انجام می‌گیرد اما هدف از آن اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران نیست.
بر اساس بندهای ۳۶ و ۳۷ برجام چنانچه ایران توافق هسته‌ای را نقض کند، می‌بایست در مدت ۳۰ روز به برجام بازگردد در غیر این‌صورت کشورهای اروپایی می‌توانند پرونده ایران را برای بازگرداندن تحریم‌های اقتصادی به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دهند. این مکانیسم که به‌عنوان «مکانیسم ماشه» شناخته می‌شود طوری طراحی شده که روسیه و چین نتوانند قطع‌نامه شورای امنیت را وتو کنند.
دولت ایران شامگاه یکشنبه ۱۵ دی / ۵ ژانویه اعلام کرد که در گام پنجم کاهش تعهدات برجامی خود، آخرین مورد از محدودیت‌های عملیاتی خود در برجام، یعنی «محدودیت در تعداد سانتریفیوژها» را کنار می‌گذارد. بدین ترتیب برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی دیگر با هیچ محدودیتی در زمینه عملیاتی از جمله ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی‌شده، و تحقیق و توسعه، روبه‌رو نیست و از این پس «برنامه هسته‌ای ایران صرفاً بر اساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت».
رویترز پیش از این به نقل از شش دیپلمات اروپایی گزارش داده بود که سه قدرت اروپایی، بریتانیا، آلمان و فرانسه تصمیم گرفته‌اند که در پاسخ به کاهش تعهدات ایران در برجام، مکانیسم ماشه را فعال کنند اما در تناسب با اقدامات آتی ایران و به طور تدریجی، بدون آنکه پرونده ایران را به شورای امنیت سازمان ملل ببرند.
جانسون: از شر برجام خلاص شویم
در همین حال، بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا سه‌شنبه ۲۴ دی / ۱۴ ژانویه در گفت‌وگو با شبکه بی‌بی‌سی از جایگزینی توافق مورد نظر دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا با «توافق هسته‌ای فروپاشیده» پشتیبانی کرد و آن را گامی رو به جلو خواند.
جانسون با بیان این‌که مشکل اصلی برجام از دید آمریکا «ناقص» بودن آن است، گفت: «ما زیر فشار هستیم و همه می‌گویند باید از شر این توافق هسته‌ای خلاص شوید. من به دوستان آمریکایی‌مان می‌گویم، به این یا آن طریق ما نباید بگذاریم که ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد. اگر می‌خواهیم از شر برجام خلاص شویم باید طرح دیگری جایگزین آن کنیم. با توافق با ترامپ. فکر می‌کنم که این بهترین راه برای پیشرفت است. بیایید با هم کار کنیم تا طرحی را جایگزین برجام کنیم و توافق ترامپ را به‌دست آوریم.»
نخست‌وزیر بریتانیا همچنین ضمن ابراز خرسندی از پذیرش مسئولیت شلیک موشکی به هواپیمای مسافربری اوکراینی از سوی مقام‌های ایرانی، تأکید کرد که خواهان درگیری نظامی با ایران نیست.
ایران از ۱۸ اردیبهشت سال جاری بر اساس مصوبه شورای عالی امنیت ملی در پنج مرحله تعهدات خود در برجام را در واکنش به عدم اجرای تعهدات اروپا در راه‌اندازی کانال مالی اینستکس برای تجارت نفت کاهش داده است. کشورهای اروپایی هر بار از ایران خواسته‌اند تا به تعهدات برجامی خود پایبند باشد. ایران اما گفته بود تا زمانی که نتواند از مزایای برجام بهره‌ای ببرد تعهدات خود را کاهش خواهد داد. با این حال جمهوری اسلامی گفته است همچنان در چارچوب قوانین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به فعالیت هسته‌ای خود ادامه می‌دهد.
بیشتر بخوانید:
-روحانی : ایندفعه مسالی جدی است (مثل هواپیمای تهران یاسوج نیست و دنیا دنبال محکومیت عوامل اصلی جنایت بشری است و فقط سرکوب و حکومت نظامی کار نمیکند!) باید یکنفر را محاکمه الکی کرد و بعد آزادش کرد (مثل رحیمی و مرتضوی و شریک دزدان احمدی نژاد و برادران رییس جمهور و معاونش و…)
– موسوی بیوکی، نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس در نشست روز یک شنبه 12 ژانویه 2020 گفت: «هواپیمای اوکراینی برای پرواز سه بار از پدافند هوایی اجازه گرفت.»مدیران سازمان هواپیمایی در این رابطه اعلام کردند که برج مراقبت برای هر هواپیمایی که از روی زمین بلند می شود، در سه مرحله از پدافند هوایی اجازه می گیرد و در رابطه با هواپیمای اوکراینی نیز مراحل سه گانه مجوز انجام شده بود!!.»
Pouya / 14 January 2020