معاون سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران به تازگی در یک برنامه رادیویی گفت که ۷۰ درصد ذرات معلق آلاینده هوای تهران ناشی از سوخت فسیلی است. این در حالی است که خودروسازان در سال جاری راه‌های مختلفی را برای دور زدن استانداردهای هوای پاک آزمودند، از جمله؛ درخواست برای تولید سواری دیزلی، عدم استفاده از فیلتر جذب دوده برای خودروهای دیزلی، و عدم رعایت استاندارد آلایندگی یورو ۵.
در سال گذشته خودروسازان ایرانی طیفی از تلاش‌ها و اقدامات را برای دور زدن استانداردهای هوای پاک صورت دادند. این در حالی است که اغلب شهرهای بزرگ و صنعتی ایران با آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کنند. آلودگی و وارونگی هوا در کلانشهر تهران هفته گذشته به حدی رسید که برخی خبرگزاری‌های ایران از زبان پیروز حناچی، شهردار تهران نقل کردند؛ اگر باران نمی‌آمد تهران باید تخلیه می‌شد.
به گزارش «اعتمادآنلاین»، داریوش گل‌علیزاده معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست، در یک برنامه رادیویی گفته است که بر اساس آنالیزی که از ذرات آلاینده هوای تهران صورت گرفته، ۷۰ درصد این ذرات از جنس دوده بودند و منشا انتشار آنها سوخت‌های فسیلی مثل دیزل است.
خبرگزاری دولتی دانشجویان ایران (ایسنا) نیز در گزارشی مواردی از تلاش خودروسازان در سال اخیر برای دور زدن قانون هوای پاک را فاش کرده است، ازجمله؛ تلاش برای کسب مجوز خودروهای سواری دیزلی، درخواست برای حذف الزام نصب فیلتر جذب ذرات معلق، و آغاز پیش‌فروش خودروی یورو ۴.
به گزارش ایسنا، بهزاد اشجعی، دبیر کمیته فنی صدور مجوزهای خودرویی سازمان حفاظت محیط زیست، همه این تخلفات را به شرکت ایران خودرو مربوط دانسته است.
تلاش‌های ایران خودرو برای دور زدن قانون هوای پاک
ایران خودرو در سال جاری برای «طرح جایگزینی ۹۰۰ هزار دستگاه خودروی فرسوده ناوگان کرایه برون‌شهری با خودروی سواری دیزلی» خیز برداشت، که به خاطر مخالفت سازمان محیط‌زیست، وزارت بهداشت، و کنسرسیوم دانشگاه‌های برتر کشور نتوانست آن را پیش ببرد.
به گفته مهدی میرزایی رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست این شرکت خودروساز با وجود مخالفت‌ها بار دیگر درخواست تولید ۵۰ هزار خودروی سواری دیزلی را ارسال کرد که با مخالفت دوباره سازمان محیط زیست مواجه شد.
اما تلاش دیگر ایران خودرو برای دور زدن قانون هوای پاک، مربوط به ضرورت نصب فیلتر دوده است. شهریور سال جاری مدیرعامل شرکت ایران خودرو دیزل از اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس جمهوری، درخواست کرد که الزام نصب فیلتر جذب ذرات معلق(DPF) روی خودروهای دیزلی به خاطر فشار تحریم‌های آمریکا حذف شود. با وجود میانجیگری جهانگیری برای مستثنی قائل شدن در شرایط تحریم، سازمان محیط زیست و وزارت بهداشت با درخواست حذف «فیلتر دوده» مخالفت کرده اند.
علیزاده، معاون سازمان محیط زیست، در گفتگوی رادیویی اخیرش باردیگر تاکید کرد که طبق مقررات سازمان حفاظت محیط زیست به خودروهای دیزلی جدید بدون برخورداری از فیلتر جاذب دوده اجازه شماره‌گذاری نخواهد داد.
علیزاده همچنین گفته است که میزان خسارت ناشی از آلودگی هوا، مثل هزینه درمان، زیاد است، و این پول می‌توانست صرف اجرای برنامه‌هایی مثل از رده خارج کردن خودروهای فرسوده و توسعه حمل و نقل پاک شود.
از جمله آخرین تلاش‌های ایران خودرو برای دور زدن قانون هوای پاک، پیش‌فروش چهار محصول یورو۴ برای سال ۹۹ بوده است، با وجود آنکه عیسی کلانتری پیش از آن اعلام کرده بود که شرکت‌های خودروساز باید حداکثر تا پایان سال جاری استاندارد آلایندگی یورو ۵ را برای تمامی محصولات خود از سازمان محیط زیست دریافت کنند.
در پاسخ به اخطارهای سازمان محیط‌زیست ایران خودرو اعلام کرده که محصولات تولیدی خود را بر اساس استانداردهای یورو ۵ ارتقا خواهد داد، اما به گفته دبیر کمیته فنی صدور مجوزهای خودرویی سازمان حفاظت محیط زیست، ۵۰ درصد خودروهای یورو ۵ تولید داخل در آزمون‌های تطابق تولید رد شده‌اند. به عبارتی دیگر، ادعای ایران‌خودرو مبنی بر رعایت استاندارد یورو ۵ در بخشی از خودروهای تولید این شرکت دروغ است.
ناکارآمدی دستگاه‌های برای «اجرای» قانون هوای پاک
براساس قانون هوای پاک که در سال ۱۳۹۶ به تصویب مجلس رسید، ۱۸ دستگاه متولی مسئله آلودگی هوا هستند و برای آنها وظایفی تعیین شده است. وزارت کشور، وزارت راه و شهرسازی، سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت نفت، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت نیرو، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان ملی استاندارد، پلیس راهور نیروی انتظامی، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، سازمان هواشناسی، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان انرژی اتمی، سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها، سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت، معاونت علمی و فن‌آوری ریاست جمهوری و صداوسیما، ۱۸ دستگاهی هستند که باید به مسئله آلودگی هوا رسیدگی کنند.
روند آلودگی هوا نشان می‌دهد که نه تنها عملکرد این دستگاه‌ها تأثیری در بهبود هوا نداشته، بلکه آنها اساساً توجهی به قانون هوای پاک ندارند. عدم جایگزینی ۱۰ درصدی موتورسیکلت‌های برقی به جای موتورسیکلت‌های بنزینی فرسوده و جایگزینی خودروهای جدید به جای خودروهای فرسوده که گفته می‌شود بیش از ۳۰ درصد ناوگان حمل و نقل عمومی کشور را در بر می‌گیرد، از مواردی است که به تصویب رسیده اما اجرا نشده است.
به گزارش ایسنا، عیسی کلانتری که دو سال پیش با ادعای مخالفت با زیاده‌خواهی صنعت بر مسند ریاست سازمان محیط زیست نشست، مواضع خود را تخفیف داده و اخیراً اظهار کرده است: «زورمان به خودروسازان نمی‌رسد. اگر قرار بر تولید استاندارد موتورسیکلت و خودروها باشد باید کارخانجات را تعطیل کنیم و در این صورت میلیون‌ها نفر بیکار می‌شوند.»