وزیر خارجه هند برای شرکت در نوزدهمین کمیسیون مشترک ایران و هند امروز عازم تهران می‌شود. در هفته‌ای که گذشت، مقامات ارشد وزارت خارجه و دفاع هند و ایالات متحده دیدار کردند و در این دیدار معافیت هند از تحریمهای آمریکا در خصوص توسعه بندر چابهار موضوع بحث بود. گفته شده که هدف از این معافیت تسهیل ارسال کمک‌های بشردوستانه به افغانستان است، اما تحولات اخیر از امکان پیشرفت در روابط تجاری ایران و هند نیز نشان دارد.
سوبراهمانیام جایشانکار، وزیر خارجه هند یکشنبه، ۲۲ دسامبر/ یکم دی برای شرکت در نوزدهمین کمیسیون مشترک ایران و هند، به تهران سفر می‌کند. محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران میزبان این نشست خواهد بود.
جایشانکار احتمالا در سفرش به تهران با حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران نیز دیدار خواهد کرد.
این سفر در حالی انجام می‌شود که دو روز پیش یک مقام ارشد دولت ترامپ به خبرگزاری هندی گفته بود که ایالات متحده در حوزه تحریمهای بندر چابهار یک «معافیت» خاص به هند اعطا کرده است، زیرا همکاری ایران و هند بر سر پروژه استراتژیک بندر چابهار منبعی حیاتی برای افغانستان تلقی می‌شود.
افغانستانِ گرفتار جنگ به منابع انسان‌دوستانه‌ای که هند از طریق چابهار ارسال می‌کند نیاز دارد.
در سال ۲۰۱۶، حسن روحانی، محمد اشرف غنی و نارندرا مودی رییس دولت‌های جمهوری اسلامی، افغانستان و هند توافقنامه‌ای را امضاء کردند که به موجب آن هند و افغانستان در توسعه بندر چابهار و خط ریلی که این بندر را به زاهدان و سپس تا مرز میلک – مرز مشترک ایران و افغانستان در ۱۰۰ کیلومتری زاهدان – می‌رساند، سرمایه‌گذاری کنند.
به این ترتیب، افغانستان با راهیابی به آب‌های اقیانوس هند از طریق بندر چابهار می‌تواند مبادلات تجاری‌‌اش با هند را بدون دخالت پاکستان ادامه دهد. همچنین هند هم از این طریق راه به بازار آسیای میانه و کشورهای شمال افغانستان پیدا خواهد کرد.
بندر چابهار که به راحتی از ساحل غربی هند در دسترس است، رقیبی برای بندر جوادر پاکستان محسوب می‌شود که با سرمایه‌گذاری چین توسعه یافت.
مقام ارشد آمریکایی گفته است که جهت تسهیل انتقال محصولات نفت پالایش‌شده به افغانستان، ایالات متحده هند را در ساخت و ساز بندر چابهار و مسیر خط آهن به افغانستان از مجازات تحریمهای وضع شده بر ایران معاف کرده است، اما شرط معافیت از مجازات تحریم‌ها این است که سپاه پاسداران ایران در این پروژه مشارکت نکند.
روز چهارشنبه هجدم دسامبر نیز وزیر خارجه آمریکا، مایک پمپئو و وزیر دفاع، مارک اسپر، میزبان وزرای خارجه و دفاع هند بودند و درباره همکاری هند و ایران بر سر پروژه چابهار رایزنی کردند. در کنفرانس خبری مشترک، وزیر خارجه هند گفت که از پمپئو بابت اظهار حمایت ایالات متحده از پروژه چابهار متشکر است.
همچنین دومین نشست کمیته اجرایی توافق سه جانبه چابهار میان هند، افغانستان و ایران دو روز قبل در دهلی نو برگزار شد. در این نشست سه کشور از عملکرد شرکت جهانی بنادر هند در اسکله شهید بهشتی در بندر چابهار ابراز رضایت کردند. شرکت جهانی بنادر هند از دسامبر ۲۰۱۸ مدیریت امور عملیاتی اسکله شهید بهشتی را در دست گرفته است.
در این دیدار سه کشور تصمیم گرفتند که مسیر بنادر مورمگوا و منگلور نو در هند به چابهار را به عنوان مسیرهای جدید تجاری تایید شده در توافق بگنجانند.