همزمان با سفر روحانی به ژاپن برای دیدار و گفت‌وگو با شینرو آبه درباره توافق هسته‌ای و یک روز بعد از تشکیل جلسه شورای امنیت به درخواست آمریکا درباره بررسی نقض برجام از سوی ایران، خبرگزاری رویترز، به نقل از شش دیپلمات اروپایی گزارش داد که سه قدرت اروپایی، بریتانیا، آلمان و فرانسه تصمیم گرفته‌اند که در پاسخ به کاهش تعهدات ایران در برجام، مکانیسم ماشه را فعال کنند اما در تناسب با اقدامات آتی ایران و به طور تدریجی، بدون آنکه پرونده ایران را به شورای امنیت سازمان ملل ببرند.
بر اساس مصوبه شورای عالی امنیت ملی ایران ۶ ژانویه ۲۰۲۰/ ۱۶ دی ۱۳۹۸ ایران در پنجمین مرحله تعهدات خود در برجام را کاهش می‌دهد. خبرگزاری رویترز جمعه ۲۰ دسامبر/ ۲۹ آذر به نقل از شش دیپلمات اروپایی ادعا کرد که بریتانیا، آلمان و فرانسه تصمیم گرفته‌اند فرایند مکانیسم ماشه را آغاز کنند اما ترجیح می‌دهند فعلاً صبر کنند تا ایران در پنجمین گام خود چه اقداماتی را انجام می‌دهد. یک دیپلمات اروپایی به رویترز گفت:
«آغاز این فرایند با هدف حل مسائل مشکل‌ساز و حفظ توافق انجام می‌شود و به این معنا نیست که تحریم‌های سازمان ملل خودبخود در پی این فرایند احیا شوند. زیرا اگر واقعاً تصمیم بگیریم تحریم‌های سازمان ملل را احیا کنیم، در آن صورت میخ آخر را به تابوت برجام زده‌ایم.»
شامگاه گذشته شورای امنیت سازمان ملل به درخواست کلی کرافت، نماینده آمریکا درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ که ناظر بر اجرای توافق هسته‌ای با ایران است برگزار شد. اولوف اسکوگ، نماینده اتحادیه اروپا در سازمان ملل گفت:
«ما قویاً از ایران می‌خواهیم که مسیر حرکت خود را تغییر دهد. در کنار اجرای تعهدات ایران در برجام، لغو تحریم‌هایی که منجر به عادی‌سازی روابط تجاری و اقتصادی با ایران شود نیز بخش ضروری برجام است.»
آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان هم با استناد به گزارش‌های مکرر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که اقدامات ایران برای کاهش تعهداتش در برجام برگشت‌پذیرند و هنوز ایران توافق هسته‌ای را نقض نکرده است. بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سطح غنی‌سازی اورانیوم ایران به ۴,۵ درصد رسیده و میزان ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران نیز تا تاریخ ۱۲ آبان / ۳ نوامبر ۳۷۲,۳ کیلوگرم اعلام شده است. ایران برای دستیابی به بمب اتم به ۱۰۵۰ کیلوگرم اورانیوم نیاز دارد. تا سه ماه آینده ذخایر اورانیوم ایران به این مقدار خواهد رسید. معلوم نیست گام بعدی ایران تا چه حد زمان «گریز هسته‌ای» را کاهش می‌دهد. یک دیپلمات دیگر اروپایی به رویترز گفت:
«ما اعتقاد داریم که دیپلماسی هنوز نمرده است.»
سه دیپلمات دیگر هم به رویترز گفتند سه قدرت اروپایی، به ویژه فرانسه، در حال گفت‌وگو با چین و روسیه هستند تا آنها را به همراهی با سایر اعضای دائمی شورای امنیت در قبال ایران مجاب کنند. اما مسکو و پکن اعلام کرده‌اند که هنوز مخالف آغاز فرایند مکانیسم ماشه‌اند.
یک دیپلمات ایرانی در مصاحبه با رویترز در پاسخ گفت:
«اگر آنها به حفظ توافق علاقمندند باید به تعهدات خود عمل کنند. در غیر این‌صورت ایران گام‌های بعدی را برمی‌دارد.»
توقف کامل تعهدات ایران در برجام از یک سو میزان ذخایر اورانیوم ایران را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد و «زمان گریز هسته‌ای» را به چند ماه می‌رساند اما از سوی دیگر تحریم تسلیحاتی ایران که در برجام پیش‌بینی شده باقی می‌ماند. ایران از سه قدرت اروپایی در برجام توقع دارد که با تخصیص ۱۵ میلیارد یورو اعتبار به اینستکس (کانال مالی تجارت با اروپا) امکان فروش نفت در برابر خدمات را برای این کشور فراهم کنند. شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن در دیدار و گفت‌وگو با حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی از ایران خواست به تعهدات خود عمل کند. چه در برجام و چه در زمینه حفظ امنیت کشتی‌رانی در تنگه هرمز.
بیشتر بخوانید:
مردم در این تظاهرات اخیر با صدای بلند فریاد زدند که جمهوری اسلامی را نمی خواهند. این رژیم یک حکومت توتالیتر و دیکتاتوری و غیر مشروع است.
لذا بهتر است نمایندگان رژیم از کلمه جمهوری اسلامی بجای ایران استفاده کنند. چون ایران شامل مردم ایران هم می شود و 98 درصد مردم ایران راضی به سیاستهای جمهوری نیستند.
احسان / 21 December 2019
این که مردم جمهوری اسلامی را می خواهند یا نه ربطی به تعهد و قول و قرار ندارد، ایران باید از مزایای برجام بهره مند شود، نمی شود که ما تعهدات خودمان را اجرا کنیم اما هیچ سودی از برجام نبریم، گیریم حکومت ایران مشروع هم نباشد، اگر جایش حکومت مشروعی بیاید که بیشتر به دنیال منافع مردم ایران خواهد بود! واقعیت این است که طرف های مقابل ایران هیچ اهمیتی به قوق و قرار نمی دهند و تنها از کشور ما باج می خواهند، چشم دیدن دموکراسی در ایران را هم ندارند و تنها می خواهند به جای جمهوری اسلامی یک دیکتاتوری دیگر بیاید اما به جای چین و روسیه به آمریکا و اروپا باج بدهد، با این وضعیت ایران نه تنها از برجام که باید از npt خارج شود و مانند کره شمالی سلاح هسته ای واقعی بسازد، تازمانی که کلاهک هسته ای ایران خیالی و موهوم باشد دست از سر ما بر نمی دارند
علی / 30 December 2019