مجتبا یوسفی‌پور – از این هفته نمایش عمومی فیلم «یک زندگی ساده» ساخته آن هویی، فیلمساز چینی در سینماهای کشورهای هلند و بلژیک آغاز شده است. در اکران این هفته می‌پردازیم به معرفی این فیلم.
«یک زندگی ساده» نخستین بار سال گذشته در جشنواره فیلم ونیز به روی پرده رفت و نامزد دریافت جایزه شیر طلایی بهترین فیلم این جشنواره بود و جایزه بهترین بازیگری زن و سه جایزه از بخش‌های جنبی این جشنواره را هم از آن خود کرد. سپس این فیلم در جشنواره‌های دیگری چون جشنواره فیلم تورنتو، لندن و روتردام نیز به نمایش درآمد و به عنوان نماینده کشور هنگ‌کنگ برای شرکت در بخش بهترین فیلم غیر انگلیسی‌زبان به آکادمی علوم و هنرهای سینمایی آمریکا معرفی شد که در نهایت نتوانست به فهرست پنج نامزد نهایی برای جایزه اسکار راه یابد. فیلم از اول ماه اوت در سینماهای انگلستان نیز به روی پرده رفته است.
«یک زندگی ساده» بر اساس داستانی واقعی و تجربیات راجر لی، تهیه‌کننده سینما ساخته شده است. چانگ چان تائو، خدمتکار پیری است که از نوجوانی و برای ۶۰ سال در خانواده لونگ خدمت کرده و شاهد روزهای خوب و بد اعضای این خانواده بوده است. او اکنون برای راجر، یک تهیه‌کننده سینما که تنها فرد بازمانده از خانواده در هنگ‌کنگ است کار می‌کند.
روزی راجر بعد از بازگشت به خانه متوجه می‌شود که تائو سکته کرده است. بعد از رساندن تائو به بیمارستان او به راجر می‌گوید که تصمیم گرفته بازنشسته شده و در خانه سالمندانی اقامت گزیند. راجر برای او مکان مناسبی که به یکی از دوستان قدیمی‌اش تعلق دارد می‌یابد و تائو به آنجا نقل مکان می‌کند، اما رفتن تائو موجب می‌شود تا راجر به میزان وابستگی خود به او پی ببرد.
فیلمنامه فیلم توسط سوزان چان و هان هام لی نوشته شده است. این فیلمنامه موفق شد جایزه بهترین فیلمنامه را از جوایز سالیانه فیلم هنگ کنگ از آن خود کند.
همانطور که پیش‌تر اشاره شد فیلم بر اساس خاطرات راجر لی، تهیه‌کننده سینما ساخته شده است. او نخستین‌بار در سال ۲۰۰۸ و بعد از اتمام کار بر روی پروژه «صخره سرخ» به کارگردانی جان وو شروع به نوشتن خط اولیه این داستان کرد. او درباره چگونگی رفتنش به سوی نوشتن داستان رابطه‌اش با خدمتکار و به نوعی مادرخوانده‌اش، تائو به «ایسترن کیکز» می‌گوید: «بعد از کار بر روی آن فیلم واقعاً خسته شده بودم. آن فیلم چهار سال از عمر مرا به خود اختصاص داد. احساس می‌کردم نیاز به استراحت دارم و فکر می‌کردم نوشتن می‌تواند از نظر روانی به من کمک کند. تائو به‌تازگی و در زمان ساخت فیلم “صخره سرخ” فوت کرده بود و من به علت درگیری زیاد با کارهای پس از تولید فیلم فرصت نکرده بودم کاری بکنم. وقتی سرانجام کار بر روی فیلم را تمام کردم فرصت یافتم که بنشینم و طرح اولیه داستان که در حقیقت بخشی از خاطرات من با تائو بود را بنویسم. در آن زمان واقعاً هیچ نقشه‌ای برای آن نداشتم. فکر می‌کردم شاید بشود از آن یک نمایشنامه و یا یک فیلم تلویزیونی درآورد. اما وقتی نوشته‌ها را به آن هوی نشان دادم، او فکر کرد که برای ساختن یک فیلم کافی هستند و گفت بگذار آن را پرورش دهیم. من شوکه شده بودم، گفتم: این طرح هیچ داستانی ندارد، تنها چندین صحنه پیوسته از ارتباط میان دو نفر است. اما هوی به طرح اطمینان داشت. برای همین شروع به گسترش دادن آن کردیم و خلاصه صحنه به صحنه را نوشتیم و به نسخه‌ای ۱۶ صفحه‌ای رسیدیم.»
به گفته لی، در این مرحله بود که طرح با دو بازیگر اصلی فیلم یعنی اندی لاو و دینی ییپ در میان گذاشته شد و آن دو برای حضور در فیلم ابراز تمایل کردند.
«یک زندگی ساده» را آن هوی، فیلمساز ۶۵ ساله چینی‌الاصل کارگردانی کرده است. آن از پدری چینی و مادری ژاپنی در چین متولد شد و در پنج‌سالگی به هنگ‌کنگ مهاجرت کرد و در دانشگاه هنگ‌کنگ در رشته زبان انگلیسی و ادبیات تطبیقی تحصیل کرد. سپس به مدرسه فیلم لندن رفت و دو سالی در آنجا درس خواند. با بازگشت به هنگ‌کنگ، فیلمسازی را از تلویزیون با دستیاری و سپس ساختن مجموعه‌های تلویزیونی و مستندهای کوتاه آغاز کرد و به عنوان نویسنده و بازیگر نیز در سینما تجربیاتی دارد. او پیش از این برای دیگر ساخته‌هایش چون فیلم «قهرمان‌های معمولی» موفق شد در جشنواره فیلم برلین نامزد جایزه خرس طلایی این جشنواره شود و با این فیلم و دیگر ساخته‌اش «گونه‌ای که ما هستیم» در جوایز سالیانه فیلم هنگ‌کنگ جوایز بهترین فیلم و بهترین کارگردانی را به دست آورد.
هوی از فیلمسازان موج نو سینمای هنگ‌کنگ محسوب می‌شود که بیشتر به خاطر ساخته‌های بحث‌برانگیزش با رویکرد به موضوعات اجتماعی و مشکلات جامعه هنگ‌کنگ شهرت دارد. او امسال جایزه یک عمر فعالیت هنری را در جوایز سالیانه سینمای هنگ‌کنگ به دست آورد و «یک زندگی ساده» نیز جوایز اصلی بخش‌های بهترین کارگردانی، فیلمنامه، بازیگر زن، بازیگر مرد و بهترین فیلم این جشنواره را از آن خود کرد.
آن هوی در ارتباط با موضوع اصلی فیلمش می‌گوید: «موضوع اصلی فیلم در اصل پیرامون مسئله پیر شدن شکل می‌گیرد و همچنین تصویر کردن رابطه میان دو شخصیت اصلی فیلم یعنی یک خدمتکار و اربابش که موضوعی است که در همه جای جهان مشابه آن وجود دارد.»
او در گفت‌وگو با «تایم اوت هنگ‌کنگ» موضوع فیلم را دلیل اصلی ساختن آن بیان می‌کند و در این ارتباط می‌گوید: «چیزی که مرا تحریک کرد موضوع پیر شدن و رابطه بین خدمتکار و ارباب بود. این شکل از خانه‌داری که در فیلم به تصویر کشیده شده تقریباً امروز از بین رفته است. این حالت‌های درونی انسانی نیز به مرور زمان واقعاً تغییر کرده‌اند. موضوع پیر شدن هم چیزی‌ست که دائم با آن روبرو هستم چرا که مادر من هم روز به روز پیر و پیر‌تر می‌شود. این مسأله از نظر احساسی بر روی من خیلی تأثیر گذاشته است. در عین حال خود من نیز در حال پیر شدن هستم. برای همین شروع کرده‌ام به فکر کردن به اینکه برخورد درست در مواجه با این مسئله چیست؟ این موضوعی است که خیلی به زندگی من نزدیک است.»
اما علاوه بر جشنواره‌ها، «یک زندگی ساده» نظر مثبت بسیاری از منتقدان را هم به دست آورده است. راجر ایبرت، منتقد «شیکاگو سان‌تایمز» با دادن چهار ستاره کامل به فیلم با تحسین سادگی و تازگی فیلم آن را یکی از بهترین فیلم‌های سال خوانده است. سایمون کروک، منتقد «امپایر» نیز با دادن چهار ستاره به فیلم ضمن تعریف از بازی بازیگر اصلی آن، فیلم را نشان‌دهنده سوی متفاوتی از سینمای هنگ‌کنگ توصیف می‌کند. فیلیپ فرنچ، منتقد «ابزرور» فیلم را اثری لطیف توصیف می‌کند که بدون افتادن به دام احساسات‌گرایی موضوع پیر شدن و رابطه میان آدم‌ها را مطرح می‌کند. و بالاخره آلن هانتر، منتقد «دیلی اکسپرس» نیز با تعریف از بازی‌های فیلم با دوست‌داشتنی خواندن آن، فیلم را از دسته فیلم‌هایی می‌خواند که با وجود داشتن داستانی ساده و ریتمی آرام، تماشاگران را شیفته خود می‌سازد.
«یک زندگی ساده» با زمان ۱۱۸ دقیقه محصول سال ۲۰۱۱ کشور هنگ‌کنگ است.
مشخصات فیلم
یک زندگی ساده
A Simple Life
نویسندگان: سوزان چان، یان یام لی
Susan Chan, Yan-Iam Lee
کارگردان: آن هوی
Ann Hui
بازیگران: اندی لاو، دینی ییپ، لاورنس آه‌مون
Andy Lau, Deannie Yip, Lawrence Ah Mon
در همین زمینه:
برنامه «اکران» از مجتبا یوسفی‌پور در رادیو زمانه