سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران جزئیات بیشتری از گام چهارم کاهش تعهدات برجامی را اعلام کرد. او گفت در آخرین ساعت چهارشنبه ۱۵ آبان گاز به سانتریفیوژها در فردو تزریق میشود و تا روز شنبه آینده غنیسازی اورانیوم به حدود ۴,۵ درصد خواهد رسید.
خبرگزاریهای داخلی ایران، صبح چهارشنبه ۱۵ آبان اعلام کردند که براساس گام چهارم کاهش تعهدات برجامی روند گازدهی به سانتریفیوژهای فعال در سایت فردو با حضور بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی آغاز شد. سپس بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی در توضیحات تکمیلی گفت: «امروز (چهارشنبه) مخزن ۲۸۰۰ کیلویی حاوی حدود دو هزار کیلوگرم گاز هگزافلوراید اورانیوم UF6، از مجتمع غنیسازی نطنز به سایت فردو منتقل شد و این انتقال حدود دو سه ساعت پیش تحت نظارت بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی انجام شد.»
کمالوندی افزود: «ساعت ۱۲ امشب عملاً گاز را به سانتریفیوژها تزریق میکنیم و چند ساعت طول میکشد تا به مرحله پایداری برسد و تا روز شنبه (۱۸ آبان) که مجدداً بازرسان آژانس خواهند آمد، ما به مرحلهای میرسیم که حدود ۴,۵ درصد غنیسازی خواهیم داشت.»
بر اساس آخرین گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی که در شهریور سال جاری منتشر شد، در کارخانه غنیسازی سوخت فردو ۱۰۴۴ سانتریفیوژ IR-1 در یک بال (واحد ۲) قرار داده شده است.
سایت فردو با ظرفیت حدود سه هزار سانتریفیوژ در سال ۱۳۸۷ به عنوان مکمل سایت نطنز ساخته شد. قرار بود براساس برجام ایران بهمدت ۱۵ سال فعالیتهای مرتبط با غنیسازی اورانیوم، از جمله تحقیق و توسعه تحت نظارت پادمانی خود را صرفاً در تاسیسات غنیسازی نطنز انجام دهد و در سایت فردو از هرگونه غنیسازی اورانیوم و تحقیق و توسعه غنیسازی اورانیوم و از نگاهداری هرگونه مواد شکافتپذیر خودداری کند.
کمالوندی در اینباره گفت: «در حال حاضر این اتفاق رخ میدهد که هم مواد هستهای در فردو باشد و هم غنیسازی انجام شود.»
سخنگوی سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه «ترجیح دادیم مواد را با توجه به فاصله جغرافیایی کوتاهتر و مدت زمان سریعتر از نطنز به فردو منتقل کنیم»، افزود: «در حال حاضر حدود ۵۰ تن گاز هگزافلوراید تولید میکنیم و مقداری که الان وارد فردو شد حدود دو تن است که بعداً به تدریج افزایش مییابد.»
علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران شب گذشته، گفت: «ما قبلاً در سایت فردو غنیسازی تا غنای ۵ درصدی و ۲۰ درصدی را انجام دادهایم. اکنون به اندازه کافی اورانیوم غنیشده تا ۲۰ درصد را در اختیار داریم اما اگر ذخیرهمان تمام شود طبق برجام میتوانیم آن را تولید کنیم.»
در پی خروج یکجانبه آمریکا از برجام و اعمال تحریمهای شدید مالی و نفتی علیه ایران، عملاً برجام به حالت تعلیق در آمد. ایران از طرف اروپایی توافق هستهای خواست تا فروش نفت و انتقال منابع مالی به ایران را تضمین کند. کشورهای اروپایی طرف توافق هستهای طی ماههای گذشته برای ایجاد سازوکار تبادل مالی (اینستکس) با ایران به توافق رسیدند اما اجرایی شدن این سازوکار مورد رضایت تهران نبوده است. از این رو ایران در سه گام تعهدات برجامی خود را کاهش داد.
گام نخست عبور از سقف ۳۰۰ کیلوگرمی ذخایر اورانیوم غنیشده ۳,۶۷ درصد، عدم فروش آب سنگین و مازاد اورانیوم غنیشده بود که ۱۸ اردیبهشت / ۸ مه اعلام شد. گام دوم نیز افزایش سطح غنیسازی از ۳,۶۷ درصد بود که ۱۶ تیر / ۷ ژوئیه اجرا شد. ایران ۱۶ شهریور / ۷ سپتامبر بهصورت رسمی گام سوم کاهش تعهدات برجامی را با فعالیت ۲۰ سانتریفیوژ آیآر۶ آغاز کرد.
حسن روحانی، رئیسجمهوری اسلامی سهشنبه ۱۴ آبان/ ۵ نوامبر اعلام کرد تهران در گام چهارم کاهش تعهداتش به توافق هستهای بر اساس مصوبه شورای عالی امنیت ملی در ۱۸ اردیبهشت سال جاری، قصد دارد سانتریفیوژهای نصبشده در تأسیسات زیرزمینی فردو را گازدهی کند.
اتحادیه اروپا، فرانسه، آلمان و روسیه که همه از طرفهای توافق هستهای با ایران هستند با اعلام گام چهارم ایران در کاهش تعهدات برجامی خود نسبت به سرنوشت توافق هستهای ابراز نگرانی کردهاند.
بیشتر بخوانید: