مجتبا یوسفی‌پور – از هفته گذشته نمایش عمومی فیلم «جو قاتل» ساخته ویلیام فردکین، فیلمساز شناخته‌شده آمریکایی در سینماهای آمریکا به شکل محدود آغاز شده است. در اکران این هفته می‌پردازیم به معرفی این فیلم.
«جو قاتل» نخستین‌بار سال گذشته در جشنواره فیلم ونیز به نمایش درآمد. پس از آن فیلم در جشنواره‌های دیگری چون تورنتو، سیدنی و ادینبورگ نیز به روی پرده رفت. نمایش عمومی فیلم از اول جولای در انگستان و ایرلند آغاز شده است و در هفته‌های آینده در سینماهای برخی از کشورهای اروپایی نیز به نمایش در خواهد آمد.
«جو قاتل» یک «تریلر» است و همان‌طور که از عنوانش پیداست ماجرای آدمکشی به نام جو را دستمایه داستان قرار داده است. کریس ۲۲ ساله، پخش‌کننده مواد مخدر است که مقداری از جنس‌هایش دزدیده می‌شود و او نیاز دارد که برای زنده ماندن به سرعت چندین هزار دلار پول مواد دزدیده شده را فراهم کرده 
و پرداخت کند. کریس در اوج درماندگی، برای به دست آوردن پول کلان نقشهای می‌کشد: سراغ پدرش می‌رود و نقشه قتل مادرش، زنی که همه از او نفرت دارند را با او در میان می‌گذارد با این امید که با گرفتن پول بیمه عمر او بتواند جان خودش را نجات دهد. در این هنگام سر و کله جو کوپر معروف به «جو قاتل» که یک پلیس خلافکار است پیدا می‌شود و او حاضر می‌شود در ازای دریافت مبلغ ۲۵ هزار دلار پیش‌پرداخت مسئولیت کشتن مادر را بپذیرد. پدر و پسر ناتوان از پرداخت پول هستند و جو در آخرین لحظه پیشنهاد دیگری به آن‌ها می‌دهد. او به آن‌ها پیشنهاد می‌دهد که دوتی، دختر خانواده را تا زمان پرداخت پول در اختیار خود داشته باشد.
فیلمنامه «جو قاتل» را تریسی لتز، بازیگر و نمایشنامه‌نویس آمریکایی بر اساس نمایشنامه‌ای به همین نام از خودش نوشته است. لتز تاکنون یک بار موفق به بردن جایزه پولیتزر هم شده است. او نمایشنامه «جو قاتل» را در سال ۱۹۹۳ میلادی نوشت و این نمایشنامه در دو دهه گذشته بار‌ها و بار‌ها به صحنه رفته است. طبعاً با توجه به اینکه فیلمنامه «جو قاتل» را از روی نمایشنامه نوشته‌اند، مبنای کار بر دیالوگ‌ها قرار گرفته است. لتز درباره این موضوع و چگونگی تبدیل نمایشنامه به فیلمنامه می‌گوید: «یکی از خوبی‌های ساختن یک فیلم بر اساس نمایشنامه داشتن توانایی پرورش دیالوگ‌ها و نوشتن دیالوگ‌های 
قوی است. من سابقه‌ای بیست ساله برای کار بر روی این نمایشنامه دارم. به عنوان یک نمایش اجراهای مختلفی از آن را در طی این سال‌ها دیده‌ام و صد‌ها و صد‌ها بازیگر مختلف را دیده‌ام که این نقش‌ها را بازی و دیالوگ‌ها را بیان کرده‌اند. این مسئله این بخت را برایم ایجاد کرده که بتوانم دائم نمایشنامه را اصلاح کنم و پرورش بدهم. از نکاتی که شنیده‌ام بازیگران به آن اشاره می‌کنند این است که در این فیلمنامه، صحنه‌ها به گونه‌ای نوشته شده‌اند که به آن‌ها اجازه نفس کشیدن می‌دهد. هر صحنه آغاز، میانه و پایان دارد. این به آن‌ها اجازه می‌دهد تا در هنگام بازی کردن، بتوانند هر صحنه را پرورش دهند. من این را دوست دارم، اینکه ببینم دو بازیگر خوب در یک اتاق یک صحنه طولانی را با صبر و حوصله بازی می‌کنند.»
«جو قاتل» توسط ویلیام فردکین، کارگردان شناخته‌شده آمریکایی کارگردانی شده است. او با حدود نیم قرن سابقه کار فیلمسازی نام خود را با آثار معروفی چون «ارتباط فرانسوی (۱۹۷۱)» و «جن‌گیر (۱۹۷۳)» در ذهن علاقمندان هنر هفتم ثبت کرده است، دو فیلمی که اولی یک جایزه اسکار و دومی یک نامزدی برای جایزه اسکار بهترین کارگردانی را برای او به ارمغان آوردند. او در سال ۲۰۰۶ فیلم «ساس» را نیز بر اساس نمایشنامه و فیلمنامه‌ای از تریسی لتز ساخت که جایزه منتقدان جشنواره فیلم کن را نصیب او 
کرد. لتز بعد از نوشتن فیلمنامه «جو قاتل» آن را برای فردکین ارسال کرد و فردکین فیلمنامه را پسندید و تصمیم به ساخت آن گرفت. فردکین درباره فیلمسازی خود و انتخاب این فیلمنامه برای ساخت می‌گوید: «من نمی‌خواهم درباره آدم‌های کاملاً خوب و یا کاملاً بد فیلم بسازم. باور دارم یک بخش خوب و یک بخش بد در همه ما وجود دارد که در هر کس به یک اندازه است. در درون همه آن کسانی که به حدی از اخلاق باور دارند همیشه بین خوب و بد یک درگیری وجود دارد و این دسته از آدم‌ها تلاش می‌کنند آن بخش بد را سرکوب کنند. من با فیلم ساختن درباره این بخش منفی سعی می‌کنم آن را در خودم کنترل کنم. شاید اگر من این فیلم‌هایی که تا امروز ساخته‌ام را نمی‌ساختم، امروز یک قاتل زنجیره‌ای بودم. هیچ شکی درش نیست، برای اینکه یکی از راه‌های خلاص شدن از این شیاطین درونی، انتقال آن‌ها به درون داستان‌هاست.»
متیو مک‌کاناهی که این روز‌ها فیلم «مایک جادویی» را نیز روی پرده دارد، نقش اصلی فیلم یعنی جو قاتل را بازی کرده است. در کنار او امیل هرچ آمریکایی نقش کریس و جونو تمپل انگلیسی نقش دوتی را بازی کرده‌اند. فردکین در ارتباط با چگونگی انتخاب این ترکیب بازیگران می‌گوید: «بیشتر وقت‌ها شما بازیگر‌ها را با راهنمایی یک بازیگریاب انتخاب می‌کنید. من ابتدا سه بازیگر زن دیگر را برای نقش دوتی در نظر داشتم. هیچوقت چیزی درباره جونو تمپل نشنیده بودم. او برای من یک ویدئوی تست هنرپیشگی 
فرستاد که به همراه برادر ده ساله‌اش درست کرده بود. وقتی ویدئو را دیدم در همان لحظه نقش دوتی مال او شد. هیچ فیلم دیگری از او ندیده بودم، اما ویدئو ارسالی‌اش عالی بود و من حتی بدون اینکه با او دیداری داشته باشم برای این نقش با او قرارداد بستم. اما مک‌کاناهی را از پیش می‌شناختم و می‌دانستم اهل همان منطقه‌ای است که داستان فیلم در آنجا اتفاق می‌افتد. برای همین او این شخصیت را می‌شناخت و درک می‌کرد. در حقیقت او از هالیوود رفته و برای بودن با خانواده‌اش در تگزاس زندگی می‌کند. برای همین لهجه و رفتار مناسبی برای این نقش داشت. و همچنین خیلی باهوش است. این هوش چیزی است که برای من خیلی اهمیت دارد..»
«جو قاتل» در برخورد با منتقدان موفق عمل کرده و توانسته تقریباً نقدهای مثبتی دریافت کند. از نکاتی که بیشتر منتقدان در نقدهای خود به آن اشاره کرده‌اند بازی خوب متیو مک‌کاناهی در نقشی متفاوت در این فیلم در قیاس با دیگر نقشهای عموماً کمدی و یا رمانتیک او در دیگر فیلم‌هاست. پی‌تر برادشاو، منتقد «گاردین» با دادن سه ستاره به فیلم با اشاره به ساختار تئاتری نشأت گرفته از فیلمنامه فیلم و 
داشتن صحنه‌های طولانی که در یک مکان می‌گذرند، فیلم را اثری هراس‌آور و خشن توصیف کرده است. یان ناتان منتقد «امپایر» نیز با تمجید از بازی مک‌کاناهی و با تعریف از فیلم سه ستاره نثار آن کرده است. گای لودج، منتقد «تایم اوت لندن» نیز با دادن سه ستاره به فیلم ضمن تعریف از کارگردانی فردکین، نقطه قوت اصلی فیلم را فیلمنامه آن معرفی می‌کند. در نقطه مقابل جیسون سالامونز، دیگر منتقد «گاردین» با انتقاد از فیلمنامه فیلم، شخصیت‌های آن را سطحی و اعمال آنان را ابلهانه توصیف کرده است.
«جو قاتل» با زمان ۱۰۳ دقیقه محصول سال ۲۰۱۱ کشور آمریکا است.
مشخصات فیلم
جو قاتل
Killer Joe
نویسنده: تریسی لتز
Tracy Letts
کارگردان: ویلیام فردکین
William Friedkin
بازیگران: متیو مک‌کاناهی، امیل هیرچ، جونو تمپل، توماس هیدن چرچ
Matthew MaConaughey, Emile Hirsch, Juno Temple, Thomas Haden Church
در همین زمینه:
برنامه «اکران» در رادیو زمانه
پیش‌پرده «جو قاتل»، ساخته ویلیام فردکین