پارلمان اروپا پنجشنبه ۲۴ اکتبر/ ۲ آبان جایزه سالانه حقوق بشری ساخاروف را به ایلهام توختی، اقتصاددان اویغور چینی که به حبس ابد محکوم شده است، اهدا کرد.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، این جایزه به‌پاس تلاش‌های ایلهام توختی برای دفاع از اقلیت چینی اویغور به او اهدا شد. پارلمان اروپا همچنین از چین خواست این اقتصاددان را فوراً از زندان آزاد کند.
ایلهام توختی پیش از بازداشت استاد اقتصاد دانشگاه پکن بود و به‌رغم شهرتش به‌عنوان یکی از منتقدان میانه‌رو و مخالف جدایی‌طلبی، در سال ۲۰۱۴ به جرم نفرت‌پراکنی قومی ، دفاع از خشونت و تحریک به ترور از طریق پرداختن به مسائل مسلمانان اویغور در کلاس‌های درس و یک وب سایت، به حبس ابد محکوم شد.
پارلمان اروپا توختی را «صدای اعتدال و آشتی» خواند و از کارزار او برای احقاق حقوق اقلیت اویغور و پیاده‌سازی قوانین منطقه‌ای در چین تجلیل کرد.
گنگ شانگ، سخنگوی وزارت خارجه چین پیشتر به معرفی توختی به عنوان یکی از نامزدهای جایزه ساخاروف واکنش تندی نشان داده و گفته بود:
«فردی که در مورد او صحبت کردید، یک تجزیه‌طلب حامی تروریسم افراط‌گراست و دستگاه قضایی چین وی را به دلیل فعالیت‌های جدایی‌طلبانه به حبس ابد محکوم کرده است.»
بیش از یک میلیون نفر اقلیت عمدتا مسلمان اویغور در استان سین‌کیانگ در شمال غرب چین زندگی می‌کنند. اقلیت اویغور تحت فشار و تبعیض گسترده دولتی قرار دارند و در شرایط اردوگاه و زیرنظارت شدید نگهداری می‌شوند.
علاوه بر توختی، پنج کنشگر کنیایی که اپلیکیشنی را برای قربانیان ناقص‌سازی جنسی اندام زنانه طراحی کرده‌اند، یک فعال حقوق اقلیت‌های جنسی در برزیل و یک کنشگر بومی محیط زیست برزیلی از دیگر نامزدان جایزه ساخاروف سال ۲۰۱۹ بودند.
جایزه ۵۰ هزار یورویی ساخاروف به افتخار آندری ساخاروف دانشمند و از مخالفان شوروی سابق در دسامبر سال ۱۹۸۸ توسط پارلمان اروپا بنیان نهاده شد و از سال ۱۹۸۸ تاکنون هر سال به یک یا چند فعال حقوق بشر و آزادی اندیشه اهدا می‌شود. از جمله برندگان این جایزه نسرین ستوده، وکیل زندانی و جعفر پناهی، فیلم‌ساز ایرانی هستند.
همزمان با مذاکرات پوتین و اردوغان، خبرگزاری دولتی اردوغان وابسته به رژیم اردوغان از استان سین کیانک چین که محل زندگی اقلیت اویغور است با عنوان (ترکستان) شرقی یاد کرد و نقشۀ آن را نیز منتشر کرد. این اقدام آناتولی درواقع نشان می دهد که ترکیه در مذاکرات قبلی خود با آمریکا بدون شک از اهمیت خود در ایجاد ناامنی در مرزهای چین به عنوان یک برگ برنده در مناسباتش با آمریکا استفاده کرده و همزمان پوتین را نیز از توانایی اش در ایجاد ناامنی در حوزۀ چین-روسیه (ائتلاف اوراسیا) ترسانده است.
مماشات رژیم های روسیه و آمریکا با اردوغان فاجعه ای حقوق بشری بود که از یاد بشر نخواهد رفت.
ساخاروف هم اگر سیاست مستقلی داشت، باید به جای این جایزه دادن های هدفمندانه به کسانی جایزه اهدا می کرد که در جریان تجاوز و اشغالگری رژیم تورکیه با دست های خالی به کمک مردم کرد و عرب «کنفدراسیون شمال و شرق سوریه» شتافتند و در حمایت از آن مردم کوشش کردند. شرم بر جهانی که اینچنین در برابر تجاوزگری های رژیم آدمخوار اردوغان ساکت مانده است.
کارو / 25 October 2019