ترکیه و روسیه برای کنترل شمال سوریه با هم توافق کردند

روسای جمهور ترکیه و روسیه بر سر نقش دو کشور در شمال سوریه به توافق رسیدند و قرار است نیروهای نظامی دو کشور در طول بیشتر مرزهای ترکیه با سوریه مستقر شوند و نیروهای کرد را ۱۸ مایل/۲۹ کیلومتر دورتر از این مرز نگه دارند – منطقه‌ای که اردوغان آن را “منطقه امن” نامگذاری کرده است.

رجب طیب اردوغان و ولادیمیر پوتین، روسای جمهور ترکیه و روسیه روز سه شنبه ۲۲ اکتبر / ۳۰ مهر شش ساعت باهم گفت‌وگو کردند و در نهایت اعلام داشتند که برای همکاری سیاسی و نظامی در شمال سوریه باهم به توافق رسیده‌اند. آنها گفته‌اند توافق روسیه و ترکیه برای کنترل شمال سوریه “تاریخی” است.

بر اساس توافق اردوغان و پوتین، ارتش ترکیه و نیروهای روسیه از ظهر چهارشنبه ۲۳ اکتبر و به مدت ۱۵۰ ساعت وارد خاک سوریه خواهند شد. هدف از این عملیات بیرون راندن نیروهای سوریه دمکراتیک (اس‌دی‌اف) و یگان‌های مدافع خلق (ی‌پ‌گ) از شعاع ۱۸ مایلی/۲۹ کیلومتری مرز ترکیه با سوریه است. عملیات مشترک روسیه و ترکیه قرار است هم نیروهای کرد را از این منطقه بیرون براند و هم آنها را خلع سلاح کند.

گشت‌های مشترک روسیه و ترکیه در شش روز آینده قرار است این منطقه ۱۸ مایلی را رصد کنند و به دنبال نیروهای کرد خواهند گشت. روسیه و ترکیه از نیروهای سوریه دمکراتیک (اس‌دی‌اف) و یگان‌های مدافع خلق (ی‌پ‌گ) و سایر کردهایی که سلاح دارند، خواسته‌اند از این منطقه عملیاتی بیرون بروند. گشت‌ها قرار است بعد از پایان شش روز و از سه‌شنبه هفته آینده همچنان ادامه بیابند.

گشت‌ مرزی مشترک روسیه و ترکیه به این مفهوم است که روسیه نیروهای بیشتری را به منطقه شمال سوریه خواهد فرستاد و آرایش قدرت در منطقه تغییر خواهد کرد.

توافق جدید بین ترکیه و روسیه درست قبل از انقضاء آتش‌بس بین نیروهای سوریه دمکراتیک و ارتش ترکیه که توسط ایالات متحده رایزنی شده بود، حاصل شد و مفاد همان آتش بس را به مدت ۱۵۰ ساعت دیگر تمدید می‌کند.

با وجود اینکه ترکیه نیروهایش را به داخل خاک سوریه فرستاده است و مشغول تغییر نقشه منطقه است، بیان سیاسی اردوغان بیان اشغال خاک سوریه نیست.

اردوغان در گفت‌وگو‌های امروزش با پوتین بر اهمیت تمامیت ارضی سوریه تاکید کرده است. بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه هم در گفت‌و‌گویی تلفنی با ولادمیر پوتین بدون اشاره مستقیم به نیروهای کرد گفته است که:

“این گروه‌ها که اهداف جدایی‌طلبانه دارند دلیل وضعیت امروزی هستند.”

او در ادامه گفته است که هرگونه اشغال خاک سوریه توسط نیروهای خارجی را به هر “بهانه‌ای” نخواهد پذیرفت:

“سوریه کماکان با تروریسم و اشغال خاکش با هر وسیله‌ای که لازم باشد مبارزه خواهد کرد.”

گفت‌وگو‌های دوجانبه روسیه و ترکیه در خانه ریاست جمهوری روسیه در سوچی انجام شد و مولود چاووش‌اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه، برات آلبایراک، وزیر امور خزانه‌داری و دارایی و خلوصی آکار، وزیر دفاع این کشور هم در این دیدار حاضر بودند.

داوود چاووش اوغلو، پس از پایان دیدارها گفت که نیروهای کرد باید از شهرهای منبج و تل رفعت هم خارج شوند. مشخص نیست که آیا این خلع سلاح گسترده نیروهای کرد که توسط روسیه و ترکیه اعلام شده شامل کوبانی هم می‌شود یا نه.

واکنش نیروهای سوریه دمکراتیک به توافق روسیه و ترکیه برای انجام عملیات نظامی مشترک در شمال سوریه هنوز مشخص نیست و ژنرال مظلوم کوبانی (مظلوم عبدی) – فرمانده نیروهای سوریه دمکراتیک هنوز به این خبر واکنشی نشان نداده است.

اما به گفته دفتر معاون رئیس‌جمهوری آمریکا، مایک پنس، نیروهای سوریه دمکراتیک از “منطقه عملیاتی مربوطه” خارج شده‌اند.

به گزارش سی‌ان‌ان این دفتر اعلام کرده که مایک پنس امروز یک نامه از ژنرال مظلوم کوبانی دریافت کرده که در آن این ژنرال کرد نوشته است که مفاد توافق آتش‌بس ۱۷ اکتبر را اجرا کرده و تمامی نیروهایش از منطقه‌ای که قرار است در آن عملیات مشترک روسیه و ترکیه انجام شود، خارج کرده است.

نیروهای کرد در شمال سوریه بیشتر نیروهای سوریه دمکراتیک و یگان‌های مدافع خلق هستند که ترکیه هردو آنها را تهدیدی در مرزهای خود می‌داند. توافق اخیر بین روسیه و ترکیه کنترل نظامی منطقه‌ای را که ترکیه آن را “منطقه امن” نامگذاری کرده از دست نیروهای کرد می‌گیرد و منطقه را بین روسیه و ترکیه تقسیم می‌کند. این تغییر آرایش به خاطر خروج ناگهانی نیروهای آمریکایی از شمال سوریه ممکن شده است.

خروج نیروهای آمریکایی برای روسیه مهم است و اکنون مقام‌های نظامی روسیه ضرب‌الاجل خروج نیروهای آمریکا از منطقه شمال سوریه را به آمریکا یادآوری کرده‌اند.

سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه گفته است که روسیه پس از توافق با ترکیه برای ایجاد گشت‌های مشترک مرزی نیاز دارد که نیرو و تجهیزات نظامی بیشتر به سوریه اعزام کند:

“واقعیت این است که که تجهیزات اضافی برای نگهبانی مرزی لازم است. این مرز طولانی است، و گشت‌ها باید جدی و دقیق باشند.”

شویگو همچنین به آمریکا یادآوری کرده است که با توجه به توافق آتش‌بس که در هفته گذشته بین معاون رئیس‌جمهوری آمریکا و رجب طیب اردوغان حاصل شد، آمریکایی‌ها باید تمام نیروهای و تجهیزات نظامی خود را از سوریه خارج کنند.

ارتش ترکیه با وجود مخالفت‌های جهانی چهارشنبه ۹ اکتبر عملیات نظامی «چشمه صلح» را با هدف ایجاد منطقه امن و عقب راندن نیروهای سوریه دموکراتیک آغاز کرد.

در جنگی که ترکیه برای ایجاد «منطقه امن» آغاز کرده است، تا‌کنون بیش از ۲۰۰ غیرنظامی کشته و حدود ۳۰۰ هزار نفر آواره شده‌اند.

بعد از گذشت بیش از یک هفته از این حمله و افزایش انتقادها و هشدارها نسبت به تبعات آن، ترکیه پنج‌شنبه گذشته پیشنهاد آمریکا برای آتش‌بس پنج روزه را پذیرفت. شرط آنکارا برای این آتش‌بس عقب‌نشینی کامل نیروهای کرد از منطقه امن پیشنهادی ترکیه است.

در همین زمینه:

شمال و شرق سوریه: دورنمای وضعیت پس از پایان مهلت توافق ترکیه و ایالات متحده ــ گفت‌و‌گو با عمار گلی