سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس از تهیه طرحی برای اجرای اصل ۱۵ قانون اساسی مبنی بر تدریس «زبان محلی» در مدارس خبر داده و گفته این طرح ضرب‌الاجلی را برای دولت برای اجرای این اصل تعیین کرده است.
میرحمایت میرزاده گفته است:
«طبق اصل ۱۵ قانون اساسی صحبت کردن به زبان مادری در مدارس و دانشگاه‌ها آزاد است و زبان رسمی کتب درسی و نوشتاری، زبان فارسی است. همچنین تدریس ادبیات زبان‌های محلی در مدارس می‌تواند صورت گیرد. اکنون با گذشت بیش از ۴۰ سال از پیروزی انقلاب هنوز این اصل اجرایی نشده و کار اساسی برای زبان محلی اقوام صورت نگرفته است.»
طبق طرح مجلس، ضرب‌الاجلی برای دولت به منظور عملیاتی و اجرایی کردن این طرح در استان‌های مختلف با اقوام گوناگون در نظر گرفته شده است. ضرب‌الاجل بدان معناست که دولت باید مثلا ظرف شش ماه آیین‌نامه و شیوه‌نامه اجرایی این اصل را تدوین کند تا معلوم شود تدریس ادبیات محلی در استان‌های مختلف به چه صورت انجام گیرد.
آموزش زبان مادری از حقوقی است که در تمام ۱۷۷ سال آموزش مدرن در ایران، نادیده گرفته شده است. این در حالی است که دست‌کم در چهار دهه گذشته بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی و طبق میثاق‌های بین‌المللی، ایران متعهد به اجرای برنامه‌های آموزش زبان مادری بوده، اما عملاً از اجرای آن سر باز زده است.
میرزاده گفته وجود برخی ابهامات باعث اجرایی نشدن این اصل قانون بعد از ۴۰ سال شده است:
«مثلا در برخی از استان‌ها چند قوم وجود دارد، معلوم نیست که باید برای این استان‌ها کدام ادبیات محلی و به چه زبانی تدریس شود. اگر ملاک اکثریت قوم در استان باشد سوال این است که وضعیت دانش‌آموزان از اقوام دیگر چه می‌شود؟ ابهامات بعدی این است که قرار است تدریس ادبیات محلی جایگزین درس دیگری در مدارس شده یا اینکه ساعت اضافی برای تدریس آن در نظر گرفته شود؟ اینکه در کدام دوره تحصیلی یعنی ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان تدریس صورت گرفته و یا اینکه معلمی برای آن وجود دارد که در غیر این صورت باید معلم برای تدریس ادبیات محلی تربیت شود.»
به گفته سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس ایران، بررسی‌های اولیه در کمیسیون بر روی این طرح صورت گرفته که با توجه به ابهامات آن قرار است کمیته‌ای ظرف سه هفته آینده نقطه نظرات کارشناسی و گزارش تکمیلی را تهیه و به کمیسیون آموزش ارائه کند.
حدود ۴۰ درصد مردم ایران به زبانی جز فارسی حرف می‌زنند، اما تحصیل در ایران به هیچ زبانی جز فارسی امکان‌پذیر نیست.
تمامی مدارس در ایران از مقطع اول دبستان (و پیش‌دبستانی) تا پایان متوسطه فارسی هستند و آموزش انگلیسی و عربی به عنوان زبان خارجی و زبان مذهبِ اکثریت، اجباری است.
- در همین زمینه
وعده روحانی برای ایجاد مراکز آموزش زبان مادری
در استانهایی که دو یا چند قومیت در کنار یکدیگر زندگی میکنند، نباید هر قوم فقط زبان خودش را بیاموزد. این کار میان قومیت ها شکاف بزرگی ایجاد خواهد کرد و ارتباط میان قومیت ها را نیز مختل خواهد کرد. بلکه باید هر دو قوم اصلی و بزرگ آن استان، هر دو زبان را بیاموزند. به عنوان مثال در استان آذربایجان غربی قومیت های تُرک، کُرد، آشوری، ارمنی در کنار هم زندگی می کنند. دو قومیت کرد و ترک قومیت های اصلی استان هستند. شیوۀ تدریس باید بدین صورت باشد که به هر دو قوم کرد و ترک هر دو زبان کردی و ترکی آموزش داده شود. یعنی دانش اموزان کرد به جز زبان مادر یخودشان (کردی) زبان ترکی آذربایجانی را هم بیاموزند، و دانش آموزان ترک هم به جز زبان مادری خودشان (ترکی آذربایجانی) زبان کردی را هم بیاموزند. زبان فارسی هم برای همه تدریس می شود و بدین صورت نه تنها ارتباط میان قومیت ها مختل نمی شود، بلکه زمینۀ رفع گسست قومی هم به وجود می آید.
کارو / 12 October 2019