رئیس جمهوری اسلامی قبل از سفرش به ارمنستان اعلام کرد که در جلسه وزیران خارجه کشورهای متعهد به برجام در نیویورک گام مهمی برای بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای برداشته شد. روحانی اعلام جزئیات این تحول تازه را به چهارشنبه ۱۰ مهر موکول کرد. روحانی در جلسه هیأت دولت اما به جای آن، دلایل شکست میانجی‌گری‌ها برای از سرگیری مذاکرات با آمریکا را اعلام کرد و در همان حال یادآوری کرد که مسیر مذاکرات بسته نشده و اروپایی‌ها همچنان به تلاش‌های خود ادامه می‌دهند.
حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی چهارشنبه ۱۰ مهر بعد از بازگشت از ارمنستان در جلسه هیأت دولت دلایل ایران برای نپذیرفتن درخواست مذاکره با دولت آمریکا در حاشیه برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل را شرح داد. روحانی گفت:
«هدف طرف آمریکایی صرفاً استفاده داخلی از انجام این مذاکره بوده است. رئیس جمهوری آمریکا در آن ۲۴ ساعت که اوج اقدامات دیپلماتیک بود، دو بار گفت میخواهیم تحریم‌ها را تشدید کنم. به دوستان اروپایی گفتیم، کدام را باور کنیم؟ آنها گفتند سیاست این چیزها را دارد، اما به هر حال آمریکایی‌ها آماده‌اند.»
چند دیپلمات فرانسوی سه‌شنبه در گفت‌وگو با پولیتیکو از توافق دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا و حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران بر سر یک سند چهار بندی به عنوان مبنایی برای دیدار با یکدیگر در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد و آغاز مجدد مذاکره میان ایران و آمریکا خبر داده بودند. با این‌حال و به رغم پادرمیانی مکرون مذاکره تحقق پیدا نکرد، زیرا به گزارش پولیتیکو روحانی اصرار داشته ترامپ ابتدا رفع تحریم‌ها علیه ایران را اعلام کند.
براساس این گزارش در سند مورد نظر، تهران موافقت کرده که هرگز در پی دستیابی به سلاح هسته‌ای نخواهد بود، به تعهدات خود پایبند خواهد ماند، مذاکره طولانی‌‌تر درباره فعالیت‌های هسته‌ای خود را می‌پذیرد و از ستیزه‌جویی در منطقه خاورمیانه خودداری خواهد کرد. در سوی دیگر آمریکا با رفع تمامی تحریم‌های مجدد پس از سال ۲۰۱۷ موافقت کرده و ایران می‌تواند صادرات نفت خود را به‌شکل کامل از سر گیرد.
در مورد برنامه موشکی ایران نیز یک مقام آگاه فرانسوی به پولیتیکو گفته است مذاکره بر سر مسائل منطقه‌ای الزاماً برنامه موشکی ایران را هم در برمی‌گرفت.
حسن روحانی در ادامه سخنانش در جلسه هیأت دولت با تشکر از رییس جمهوری فرانسه که تمام تلاش خود را برای انجام مذاکره بین ایران و آمریکا به کار بست بر این نکته که در انجام نشدن این مذاکره نه پاریس مقصر است و نه تهران تاکید کرد و گفت:
« آن‌که کارشکنی کرد کاخ سفید بود. رییس جمهوری آمریکا نه در پیام خصوصی، بلکه باید در مصاحبه حضوری اعلام می‌کرد تحریم ها را بر می‌دارد و در این مساله ذکاوت ایرانی از ما می‌خواست گول پیام خصوصی او را نخوریم. برای هرگونه فداکاری آمده‌ام، اما فداکاری‌ای که به احقاق حق مردم و رفاه آنان منجر شود.»
روحانی در ادامه سخنانش تأکید کرد که راه تمام نشده و مسیر باز است:
«آنچه در نیویورک انجام گرفت، با حل مسأله فاصله داشت و نمی‌توان یک امر مهم را در ظرف چند ساعت بدون در نظر گرفتن همه جوانب انجام داد. راه تمام نشده و مسیر بسته نشده است. اروپایی ها باز هم در حال تلاش هستند.»
رهبر جمهوری اسلامی تنها سه روز بعد از حمله به تأسیسات هسته‌ای عربستان و یک هفته قبل از سفر روحانی به نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، برای مذاکره با آمریکا شرط تعیین کرد: بازگشت ایالات متحده به توافق هسته‌ای. خامنه‌ای در سخنان ۲۶ شهریور خود گفته بود:
«چنانچه آمریکا حرف خود را پس گرفت و توبه کرد و به معاهده هسته‌ای که آن را نقض کرده است، بازگشت، آن‌وقت در جمع کشورهای عضو معاهده که شرکت و با ایران صحبت می‌کنند، آمریکا هم می‌تواند شرکت کند، اما در غیر این‌صورت هیچ مذاکره‌ای در هیچ سطحی بین مسئولان جمهوری اسلامی و آمریکایی‌ها اتفاق نخواهد افتاد نه در نیویورک و نه غیر آن.»
بیشتر بخوانید: