روستاهای سیل‌زده حاشیه رود دز در خوزستان در بخش شاوور شهرستان شوش هنوز با مشکلات برجای‌مانده از سیل سال جاری و سال‌های پیش از آن دست و پنجه نرم می‌کنند. جاده‌های ارتباطی تخریب شده‌اند، رودخانه لایروبی‌نشده به سمت شهر و روستا تغییر مسیر داده، آب شرب در دسترس نیست، سیل‌بندها ترمیم نشده‌اند، و خانه بسیاری از ساکنان قابل زندگی نیست.
روزنامه «سازندگی» چهارشنبه ۱۳ شهریور در گفت‌و‌گو با میلاد منصوری، فعال اجتماعی در روستای مزرعه بخش شاوور به مشکلات روستاهای سیل‌زده حاشیه دز در این منطقه پرداخت.
به گفته منصوری، «حاشیه ی دز وضعیت خوبی ندارد. اولین جایی بود که سیل بندش شکست و آخرین جایی بود که آب از آن تخلیه شد».
سیل ویرانگر نوروز سال جاری چهارشنبه ۷ فروردین به بخش شاوور شهرستان شوش واقع در استان خوزستان رسید.
جاده‌های تخریب‌شده
میلاد منصوری در گفت‌و‌گو با سازندگی به مشکل جاده‌های بخش شاوور شوش اشاره کرد که از چندین سال پیش وضعیت نامطلوبی داشته اند. سیل اخیر، به گفته او، وضعیت را «فاجعه» کرد:
«آسفالت و خاک و سنگ و همه چیز را شست و برد و نابود کرد. جاده ای که ۴، ۵ کیلومتر بود و باید چهار، پنج دقیقه ای از آن میگذشتیم، حالا ۳۵ دقیقه طول میکشد تا از آن رد شویم»
او بخشی از مشکلات را نیز به خودروهای سنگین حمل مصالح متعلق به قرارگاه خاتم الانبیاء سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در پروژه ساخت و ساز خط راه‌آهن مربوط دانست که «۱۰ برابر» وزن مجاز بار حمل می‌کردند و جادهها را تخریب کردند.
خبرگزاری «تسنیم»، وابسته به سپاه پاسداران دوم ارديبهشت ۱۳۹۶ در گزارشی این اظهارات را تأیید کرده بود. آن روز یک دستگاه تریلر با بار شن در حال عبور از پل‌های روستای مزرعه در شاوور بود که پل بر اثر وزن بیش از حد تریلر فرو ریخت و خودرو نیز به داخل رودخانه سقوط کرد.
این تنها راه‌پل ارتباطی روستاهای بخش شاوور شهرستان شوش بود.
مشکلات جادهها در مقابله با سیل در این بخش در سال جاری نیز عیان شد. خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی (ایرنا) ۱۶ فروردین گزارش داده بود که هرچند سیلاب بسیاری از روستاهای بخش شاوور شوش را محاصره کرده است، برخی از ساکنان برای مقابله با آن همچنان در روستاها مانده بودند اما به دلیل وضعیت جادهها «برای تردد و تهیه اقلام ضروری دچار مشکل هستند.»
روستای بیت یدی در این منطقه یک ماه در محاصره سیل باقی ماند و به دلیل بسته‌بودن تمام راه‌های انتقالی، روستاییان محاصره‌شده برای ۱۰ روز آب و غذا نداشتند.
به گفته میلاد منصوری، هنوز نهادی برای رسیدگی به وضعیت جادهها دست به کار نشده و همین مسأله کشاورزان منطقه ــ اغلب ساکنان ــ به مشکل برخورده‌اند:
«شاید توی کشور عراق که جنگ‌زده است هم جاده ها اینطور نباشد! پر از چاله و چوله است و تصادف های زیاد، چند نفر هم در این مدت فوت کردند. حتی لکه‌گیری هم نشده تا چاله های جاده پر شود. بعد از سیل یک پیمانکار مشخص شد، اما به او پول ندادند و او هم نیامد پای کار. دو سه سال است که هیچ کس نمیآید پای کارِ ساختِ جاده. چون وزارت راه پول نمیدهد.»
نبود آب شرب پاکیزه
فعال اجتماعی روستای مزرعه شاوور در گفت‌و‌گو با سازندگی از مشکل برطرف‌نشده آب آشامیدنی این منطقه نیز انتقاد کرد:
«وضعیت آب شرب افتضاح است. پارسال چند ماه آب نداشتیم، پیگیری کردیم، کمپین زدیم، لوله گذاشتند اما بی فایده بود. ما به آب تصفیه شده نیاز داریم. پارسال کرم و انگل و هرچیزی که فکرش را بکنید توی آب بود. امسال هم هنوز روستاهای سیل زده مشکل آب دارند.»
مشکل آب شاوور نیز مشکل تازه‌ای نیست. راضی نوری، نماینده شوش در مجلس شورای اسلامی دو سال پیش در ۲۳ شهریور ۹۶ گفته بود که ۳۸ روستای بخش شاوور در تأمین آب آشامیدنی مشکل جدی دارند و در تابستان آن سال، برای ۱۵ روز متوالی دسترسی به آب آشامیدنی نداشتند.
او بحران در این منطقه را حاصل بی‌توجهی سال‌های پیش از آن توصیف کرد: «بحران‌ها در شوش حاصل بی‌توجهی به نیازها و مشکلات کوچکی است که درحال حاضر به شکل مزمن و بحران نمایان شده است.»
به گفته نوری، مشکل دیگر آلودگی آب شرب است که به دلیل فرسودگی شبکه و شکستگی لوله‌ها بروز کرده است.
آب‌گرفتگی زمین‌ها و خانه‌های تخریب‌شده
بخش شاوور شوش در سیل ۱۳۹۵ نیز به شدت آسیب دید. راضی نوری آن زمان گفته بود که «در جریان باز کردن دریچه سد دز و کرخه و طغیان رودخانه‌ها در فروردین ۹۵، ۲۰روستا دچار سیلاب شدند.»
مشکل مشابهی در سیل سال جاری رخ داد. باشگاه خبرنگاران جوان، وابسته به صداوسیمای حکومتی ۱۷ فروردین گزارش داده بود که بازکردن دریچه‌ها و سرریز‌های سدهای کرخه، دز و مازون برای مقابله با اثرات تخریب‌گر سیل، به جاری شدن سیلاب در روستاهای شاوور شوش منجر شد و «بسیاری از اهالی مجبور به تخلیه محل زندگی خود شده اند».
آب‌گرفتگی روستاها آسیب قابل توجهی نیز به زمین‌های کشاورزی وارد کرد.
حالا میلاد منصوری به سازندگی گفته است که خانه‌ها پس از فروکش‌کردن سیل ترک خورده اند و بسیاری از آنها «تخریبی» هستند، اما نهادهای مسئول بی‌توجه‌اند:
«بعضی از خانه ها تخریبی اعلام شدند، بعضی هم اصلاحی درجه یک و دو. اما ۹۰ درصد مردم نسبت به این موضوع اعتراض دارند. همه خانه‌ها دارد نشست میکند و به نظر من ۱۰۰ درصد مردم باید از نو خانههایشان را بسازند… درحالیکه حدود تنها یک‌چهارم خانه های هر روستا تخریبی اعلام شده است.»
حسن کعبی، عضو شورای روستای بیت یدی این روایت را تأیید کرده است:
«روستای ما حدود ۷۰ خانوار دارد و بنیاد مسکن تنها ۱۵، ۱۶ خانه را احداثی اعلام کرده است. بقیه را به امان خدا رها کردهاند، گاهی هم میگویند بازدید مجدد داریم که الان ۶ ماه گذشته و بازدیدی نکردهاند. اما وضع همه خانه ها خراب است. چیزی از خانه‌ها باقی نمانده».
به گفته منصوری و کعبی، خسارت‌های سیل‌زدگان نیز تا کنون پرداخت نشده است.
سیل‌زدگان خوزستانی که خسارت سیل ۱۳۹۵ را نیز دریافت نکرده بودند، همزمان با جریان‌یافتن سیل دست به اعتراض زدند. دولت برای تخلیه شماری از ساکنان روستاهای جنوب کشور با دشواری روبرو شد.
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری برای قانع‌کردن آنها به میان‌شان رفت اما با بی‌اعتمادی مردم محلی به دولت مواجه شد. به همین خاطر معاون اول حسن روحانی این بار نیز وعده‌ای داد که هنوز محقق نشده است:
«جان خودتان را نجات بدهید. در مورد دیگر مسائل مثل خسارت‌ها در کنار شما هستیم. من می‌دانم شما به خاطر خسارت [سیل] سال ۹۵ گله‌مندید… که خسارتش پرداخت نشده».
سدبندهای شکسته، رودخانه لایروبی‌نشده
کعبی، عضو شورای روستای بیت یدی و منصوری، فعال اجتماعی روستای مزرعه هر دو نسبت به خطر ترمیم‌نشدن سیل‌بندهای شکسته‌شده در سیل اخیر و نیز عدم لایروبی رودخانه هشدار داده اند.
به گفته منصوری، رودخانه‌ها لایروبی نشده اند و به همین دلیل، مسیر رودخانه تغییر کرده و به سمت جادهها و روستاها در حرکت است.
عدم ترمیم سیل‌بندها در آستانه فصل تر خطر بروز سیل را بار دیگر به وجود آورده است. به گفته کعبی، «سیلبند نداریم و هیچ تضمینی نیست که اگر دوباره سیل بیاید کسی خسارت های مردم را پرداخت کند. الان ۶ ماه گذشته، قرار بوده تا الان خسارت گندم پرداخت شود اما تا پرداخت نشده. هر روز میگویند فردا، پس‌فردا، اما انگار نه انگار.»