مجتبا یوسفی‌پور- با آغاز تابستان فیلم‌های پر خرج هالیوودی که امید زیادی به پرفروش‌شدنشان می‌رود سینماها را در تسخیر خود در می‌آورند. این روزها تازه‌ترین قسمت از سری فیلم‌های «مرد عنکبوتی» سینماهای بیشتر کشورهای دنیا را در اختیار خود گرفته است. به همین دلیل در این برنامه می‌پردازیم به معرفی این فیلم.
«مرد عنکبوتی شگفت‌انگیز» چهارمین فیلم از سری فیلم‌های «مرد عنکبوتی» است که به شیوه‌های سه بعدی و آی‌مکس به نمایش در می‌آید. فیلم نخستین‌بار سیزدهم ژوئیه ( ۲۳ خرداد ۱۳۹۱) با نمایش در سینماهای کشور ژاپن اکران جهانی خود را آغاز کرد و از اواخر همین ماه نیز در برخی از کشورهای اروپایی به روی پرده رفت. از این هفته نمایش عمومی فیلم در سینماهای انگلستان، آمریکا و بسیاری دیگر از کشورهای اروپایی و آسیایی آغاز شده است.
و اما داستان فیلم، این تازه‌ترین قسمت از فیلم‌های «مرد عنکبوتی» در اصل آغاز دوباره‌ای بر این مجموعه فیلم‌هاست. داستان با کودکی پیتر پارکر یا همان قهرمان فیلم آغاز می‌شود. پدر او یک دانشمند است که به همراه یکی از همکارانش بر روی پروژه‌ای سری کار می‌کنند. روزی پدر و مادر پیتر او را به خانه عمه‌اش برده و پس از آن ناپدید می‌شوند. پیتر بزرگتر شده و سعی می‌کند راز مرگ والدینش را دریابد. او دست‌نوشته‌های پدرش را می‌یابد و به آزمایشگاهی که پدرش در آن کار می‌کرده می‌رود و توسط عنکبوتی گزیده شده و به مانند قسمت اول، بعد از این گزیده شدن او قدرتی ویژه می‌یابد. قدرتی که چون دیگر قهرمانان این دسته از فیلم‌ها او از آن برای مبارزه با جنایتکاران و مجرمان استفاده می‌کند. اما این‌بار دشمن جدی او یک مرد مارمولک‌نما است و مرد عنکبوتی باید به مصاف او برود.
«مرد عنکبوتی شگفت‌انگیز» چون دیگر فیلم‌های این مجموعه بر اساس سری کتاب‌های مصور «مرد عنکبوتی» از انتشارات مارول نوشته استن لی و استیو دیتکو ساخته شده است. این کتاب‌ها نخستین‌بار حدود ۵۰ سال پیش منتشر و با استقبال بسیار روبرو شدند. حدود یک دهه پیش مرد عنکبوتی از صفحه کتاب‌ها به پرده سینما راه پیدا کرد و در اینجا نیز توانست مخاطبان را جذب خود کند. حال این نسخه تازه را می‌توان به نوعی بازسازی نسخه ده‌سال پیش دانست، چرا که در اینجا بار دیگر تماشاگران شاهد شکل‌گیری قهرمان اصلی و تبدیل او از یک انسان معمولی به فردی با قدرتی خارق‌العاده هستند. گفته شده است قرار است «مرد عنکبوتی شگفت‌انگیز» نخستین قسمت از یک سه‌گانه تازه بر این مجموعه باشد.
مقدمات تولید فیلم پس از نمایش سومین قسمت از سری فیلم‌های «مرد عنکبوتی» در سال ۲۰۰۷ میلادی آغاز شد. کمپانی سونی قصد داشت چهارمین قسمت «مرد عنکبوتی» را در سال ۲۰۱۱ روانه سینماها کند، اما هیچکدام از فیلمنامه‌هایی که برای فیلم توسط فیلمنامه‌نویسان مجموعه نوشته شدند مورد تائید استودیو قرار نگرفتند و در نهایت استودیوی سونی تولید «مرد عنکبوتی ۴» را منتفی اعلام کرد. در سال ۲۰۱۰ کمپانی کلمبیا پیکچرز خبر از ساخت قسمت تازه‌ای از فیلم داد، یک فیلم که سرآغازی دوباره بر مجموعه فیلم‌های «مرد عنکبوتی» خواهد بود. بعد از آن اعلام شد سام ریمی، کارگردان سه قسمت قبل مجموعه از این پروژه کناره گرفته است و مارک وب، کارگردانی که بیشتر در عرصه تلویزیون فعال بوده و تنها یک فیلم سینمایی در کارنامه خود دارد قرار است فیلم را کارگردانی کند.
در این زمان استودیوی کلمبیا جیمز وندربیلت، نویسنده‌ای که فیلمنامه آثاری چون «زودیاک» و «به جنگل خوش آمدید» را در کارنامه خود دارد برای نوشتن فیلمنامه فیلم استخدام کرد. وندربیلت داستان اولیه فیلمنامه را با نگاهی به کتاب‌های کمیک‌مصور «مرد عنکبوتی» نوشت و فیلمنامه نهایی را با همکاری آلوین سرجنت، یکی از نویسندگان قسمت‌های پیشین «مرد عنکبوتی» و استیو کلووز، یکی از فیلمنامه‌نویسان سری فیلم‌های «هری پاتر» به تحریر درآورد. وندربیلت در ارتباط با فیلمنامه این فیلم و میزان تاثیرپذیری‌اش از کتاب‌های اصلی می‌گوید: «خیلی زیاد تحت تاثیر کتاب‌ها قرار دارد، تا آنجایی که می‌شد سعی کردیم از مصالح آن کتاب‌ها بویژه کارهای استن لی در فیلم استفاده کنیم. سعی کردیم آنها را در داستان خودمان تلفیق کنیم و به نوعی داستانی مدرن و بی‌زمان بوجود آوریم. تلاشمان تلفیق این دو بود.»
«مرد عنکبوتی شگفت‌انگیز» یک آغاز به تمام معنای کلمه بر سری فیلم‌های «مرد عنکبوتی» است. این بار گروهی کاملاً تازه مسئولیت ساخت فیلم را بر عهده داشته‌اند و از سام ریمی، کارگردان سه قسمت قبل «مرد عنکبوتی» و توبی مگوایر بازیگر این نقش در سه فیلم گذشته در اینجا خبری نیست. به همین دلیل هم نام فیلم به جای «مرد عنکبوتی ۴» به «مرد عنکبوتی شگفت‌انگیز» تغییر کرده است. مارک وب، کارگردان فیلم سال‌ها سابقه کار تلویزیونی و ساختن تیزرهای تبلیغاتی دارد. او در سال ۲۰۰۹ فیلم کم خرج «۵۰۰ روز از تابستان» را ساخت که نامزد دو جایزه گلدن گلوب شد. حال او به سراغ یکی از معروفترین و پرخرج‌ترین پروژه‌های هالیوود رفته است و بالطبع حاصل کارش با سه گانه سام ریمی مقایسه خواهد شد. وب در ارتباط با تفاوت این فیلم تازه با نسخه‌های پیشین و دلایل جذابیت این پروژه برای او می‌گوید: «خیلی از بخش‌های کتاب‌ها در فیلم وجود دارند. دکنر کانر یا مرد مارمولک‌نما و این بخش قصه که قبلا ساخته نشده و همچنین گوون استیسی که تازه است و اگر به «مرد عنکبوتی شگفت‌انگیز» برگردیم می بینیم که این نخستین عشق پیتر پارکر است. او شخصیتی خیلی متفاوت با دیگر شخصیت‌هایی است که پیشتر دیده‌ایم. آدمی خیلی باهوش و یک دانشمند است. این بخش برای من خیلی جذاب بود، چرا که من به داستان‌های عاشقانه علاقه دارم. همچنین داستان این بچه که یتیم است و به دنبال پدرش می‌گردد و در نهایت خود را می‌شناسد. این هم داستان جالبی بود که قبلاً گفته نشده است.»
با کنار رفتن جری مگوایر از پروژه، تلاش برای یافتن جایگزینی برای بازی در نقش قهرمان شهر نیویورک آغاز شد و در نهایت از میان گزینه‌ها، لباس و نقاب مرد عنکبوتی به اندرو گارفیلد، بازیگر جوان آمریکایی رسید. اما استون نقش اصلی زن فیلم را بازی می‌کند و ریس ایفنس و مارتین شین دیگر بازیگرانی هستند که در «مرد عنکبوتی شگفت‌انگیز» بازی کرده‌اند.
فیلمبرداری فیلم از دسامبر ۲۰۱۰ در لس‌آنجلس آغاز شد و به مدت سه ماه ادامه پیدا کرد و بخش‌هایی از فیلم نیز در نیویورک فیلمبرداری شدند. این اولین پروژه عظیم استودیوهای هالیوودی است که کاملاً با دوربینهای دیجیتال «رد اپیک» و به شیوه سه بعدی و با بودجه‌ای حدود ۲۲۰ میلیون دلار فیلمبرداری شده است.
اما این نسخه جدید از داستان‌های «مرد عنکبوتی» در برخورد با منتقدان هم نسبتاً موفق بوده و توانسته نظر مساعد بسیاری از آنان را به خود جلب کند. راجر ایبرت، منتقد «شیکاگو سان‌تایمز» با دادن سه‌ونیم 
ستاره به فیلم، آن را در قیاس با نسخه اول فیلم «مرد عنکبوتی» فیلمی منسجم‌تر و خوش‌ساخت‌تر با پرداختی قوی‌تر و جزئیات و شخصیت‌پردازی ملموس‌تر خوانده است، هرچند در نهایت اعتقاد دارد از میان مجموعه فیلم‌های «مرد عنکبوتی»، قسمت دوم آن همچنان بهترین است. پیتر برادشاو منتقد «گاردین» نیز با دادن چهار ستاره به فیلم، آن را اثری به مراتب خوش‌ساخت‌تر و جذاب‌تر از نسخه‌های پیشین خوانده است و از نقاط مثبت آن به داستان اصیل‌تر فیلم و همچنین انتخاب و بازی بازیگر نقش «مرد عنکبوتی» اشاره می‌کند که به گفته او در قیاس با مجموعه فیلم‌های «جیمز باند»، اندرو گارفیلد همانند شون کانری است و جری مگوار چون راجر مور. در نقطه مقابل جاش بل منتقد «لاس‌وگاس ویکلی» با دادن تنها دوونیم ستاره به فیلم، آن را در قیاس با نسخه‌های پیشین ضعیف‌تر ارزیابی کرده و چون راجر ایبرت اعتقاد دارد همچنان «مرد عنکبوتی 2» بهترین فیلم در این مجموعه است و عمده مشکل فیلم را نداشتن یک ایده مرکزی مشخص بیان می‌کند.
«مرد عنکبوتی شگفت‌انگیز» با زمان ۱۳۶ دقیقه محصول سال ۲۰۱۲ کشور آمریکا است.
مشخصات فیلم
مرد عنکبوتی شگفت‌انگیز
The Amazing Spider-man
نویسنده: جیمز وندربیلت، آلوین سارجنت، استیو کلووز
James Vanderbilt, Alvin Sargent, Steve Kloves
کارگردان: مارک وب
Marc Webb
بازیگران: اندرو گارفیلد، اما استون، ریس ایفانس، مارتین شین
Andrew Garfield, Emma Stone, Rhys Ifans, Martin Sheen
در همین زمینه:
::برنامه رادیویی اکران از مجتبا یوسفی‌پور در رادیو زمانه::
ویدئو: پیش‌پرده فیلم مرد عنکبوتی