نماینده ویژه رئیس جمهوری روسیه در تهران گزارشی از نشست مقامات عالی امنیتی روسیه، آمریکا و اسرائیل را به علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران ارائه داد. همزمان نماینده ویژه رئیس جمهوری فرانسه برای گفت‌وگو درباره کاهش تعهدات ایران در برنامه هسته‌ای عازم تهران شد. نتانیاهو با انتشار یک پیام تصویری هشدار داد.

سه‌شنبه ۱۸ تیر/ ۹ ژوئیه:دیدار الکساندرلاورنتیف نماینده ویژه رئیس جمهوری روسیه با علی شمخانی نماینده رهبر جمهوری اسلامی و دبیر شورای عالی امنیت ملی

دیدار نماینده پوتین با شمخانی

الکساندرلاورنتیف نماینده ویژه رئیس جمهوری روسیه که به تهران سفر کرده بعدازظهر سه‌شنبه ۱۸ تیر/ ۹ ژوئیه با علی شمخانی نماینده رهبر جمهوری اسلامی و دبیر شورای عالی امنیت ملی دیدار کرد. سفر لاورنتیف به ایران با دستور مستقیم ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه و به قصد ارائه گزارش از اجلاس سه جانبه مقامات عالی امنیتی روسیه، آمریکا و اسرائیل انجام شده است.

سه‌شنبه ۲۵ ژوئن/ ۴ تیر برای نخستین بار نشست سه جانبه‌ای با حضور بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل، نیکولای پاتروشف، دبیر شورای امنیت ملی روسیه و جان بولتون مشاور امنیت ملی آمریکا در اورشلیم برگزار شد. نتانیاهو و بولتون در اجلاس اورشلیم تلاش ایران برای تثبیت حضور نظامی‌اش در سوریه و همچنین برنامه هسته‌ای ایران را به بحث گذاشتند، نیکولای پاتروشف، مشاور امنیت ملی روسیه اما اعلام کرد با بی‌اعتنایی به قدرت‌های منطقه‌ای نمی‌توان از بحران سوریه عبور کرد و با این‌حال امنیت اسرائیل باید تضمین شود. بر اساس گزارش خبرگزاری‌های داخلی، الکساندر لاورنتیف در دیدارش در تهران با علی شمخانی با تأکید بر همین معنا گفت:

«در این اجلاس به صراحت اعلام شد که ایران به عنوان کشوری قدرتمند در منطقه، دوست و شریک راهبردی روسیه بوده و بدون در نظر گرفتن نقش و منافع این کشور نمی‌شود به مدل امنیتی مؤثر و پایداری رسید.»

رسانه‌های داخلی درباره تضمین امنیت اسرائیل سکوت کرده‌اند.

شمخانی نیز در این دیدار با تقدیر از مواضع اخیر روسیه در تنش ایران با آمریکا گفت:

«جمهوری اسلامی ایران ضمن تداوم اقدامات سیاسی و دفاعی برای جلوگیری از شکل‌گیری بی‌ثباتی در منطقه از منافع و امنیت خود با قاطعیت دفاع خواهد کرد.»

دومین و آخرین گام فرانسه

همزمان با سفر نماینده ویژه رئیس جمهوری روسیه به تهران، امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه نیز نماینده ویژه خود را به تهران اعزام کرده است. مشخص نیست که امانوئل بن در دومین سفر خود به ایران، چند روز در تهران اقامت دارد و با چه کسانی دیدار و گفت‌وگو می‌کند.

یکشنبه گذشته ایران گام دوم کاهش تعهدات خود در برجام را بر اساس مصوبه شورای عالی امنیت ملی آغاز کرد. به گفته، بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی، افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم در تأسیسات هسته‌ای ایران از صبح دوشنبه ۱۷ تیر/ ۸ ژوئیه از مرز ۴,۵ درصد عبور کرد. یوکیا آمانو، دبیرکل آژانس به گزارش حکام گزارش داده که بازرسان آژانس عبور ایران از حد مجاز غنی‌سازی اورانیوم ۲۳۵ به غلظت مجاز ۳,۶۷ درصد را تأیید کرده‌اند. نمونه‌برداری‌ها انجام شده اما هنوز گزارش نهایی آژانس به شورای حکام ارائه نشده است. امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه اعلام کرده که در صدد یافتن راهی برای از سرگیری مذاکرات بین ایران و کشورهای غربی تا ۲۶ تیر/ ۱۵ ژوئیه (دوشنبه هفته آینده) است. سفر امانوئل بن به معنای آخرین تلاش‌ها پیش از فعال شدن مکانیسم ماشه و برقراری تحریم‌های اروپا علیه ایران است. مقامات فرانسوی پیش از این هشدار داده بودند که چنانچه ایران برجام را نقض کند، احتمال حمله نظامی آمریکا و اسرائیل وجود دارد. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل سه‌شنبه ۱۸ تیر/ ۹ ژوئیه با انتشار یک پیام تصویری در توییتر در پیش‌زمینه یک جنگنده اف ۳۵ به ایران هشدار داد:

«خوب است که به یاد داشته باشد که این جنگنده‌ها قادرند به هر نقطه در خاورمیانه برسند، هم به ایران و البته به سوریه.»

الکساندرلاورنتیف، نماینده ویژه پوتین در دیدار با شمخانی با اشاره به خروج یکجانبه آمریکا از برجام گفت:

«نمی‌توان انتظار داشت تهران به صورت یکجانبه و بدون بهره‌مندی از حقوق قانونی خود در برجام بماند اما کشورهای دیگر به تعهداتشان عمل نکنند‌.»

احتمال وقوع درگیری نظامی

بحث بر سر کانال مالی اتحادیه اروپا برای مبادلات بانکی و نفتی ایران موسوم به اینستکس است. قرار بود نخستین تراکنش مالی اتحادیه اروپا جمعه گذشته انجام شود که انجام نشد. دومنیک موئزی، مشاور مکرون در سیاست خارجی به آسوشیتدپرس گفت:

«ما امیدوار بودیم با میانه‌روی ایران را تحت تأثیر قرار دهیم. اما ایران به راه دیگری افتاد و در اثر سیاست اعمال فشار حداکثری دولت ترامپ، تندروها در ایران تقویت شدند. همزمان احتمال وقوع درگیری نظامی افزایش پیدا کرده و همزمان قدرت ما هم برای جلوگیری از جنگ در حال از بین رفتن است. هیچ راهی بدیلی هم وجود ندارد. کانال دیپلماتیک از کار افتاده. اما آیا کانال دیگری هست؟»

علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی پیش از این در یادداشتی گام دوم کاهش تعهدات ایران در برجام از ۱۶ تیر به بعد را با انهدام پهپاد آمریکایی مقایسه کرد. اولی پاسخ به آمریکا بود، دومی پاسخ به اروپا. شمخانی نوشته بود:

«اروپا تاکنون حاضر نشده هیچ هزینه‌ای برای نجات برجام پرداخت نماید و به نظر می‌رسد از تداوم شرایط موجود که ثمره آن، فشار آمریکا به ایران و بهره‌برداری سیاسی و امنیتی اروپا از آن است، احساس رضایت می‌کند.»

بیشتر بخوانید:

شمخانی: کاهش تعهدات ایران در برجام با انهدام پهپاد آمریکا فرقی ندارد