با خروج آمریکا از برجام و در اثر تحریم بانکی و نفتی ایران بسیاری از واحدهای تولیدی کوچک در آستانه تعطیلی قرار گرفته‌اند. بیت کوین یا همان ارز دیجیتالی به مفری برای خروج از بحران تبدیل شده. کارگاه‌های تولیدی کارگران را به خانه می‌فرستند و در کارگاه‌ها با استفاده از ماینرهای وارداتی از چین ارز دیجیتالی تولید می‌کنند. حق بیمه کارگران پرداخت می‌شود اما از اشتغال و مزد خبری نیست. قانون هم تاکنون در این‌باره سکوت کرده است.
محسن صالحی‌نیا مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی خبر استخراج ارز مجازی در شهرک‌های صنعتی را تأیید کرد:
«کسانی به سمت استخراج ارز مجازی یا همان بیت‌کوین رفته‌اند. در برخی از شهرک‌های صنعتی، واحدها بدون مجوز ارز مجازی استخراج می‌کنند. ما از نهادهای ذیربط خواسته‌ایم که نسبت به بیت‌کوین اظهار نظر کنند.»
پیش از این فاطمه ذوالقدر، نماینده اصلاح‌طلب مجلس شورای اسلامی از استخراج ارز دیجیتالی در دو استودیوی صدا و سیمای جمهوری اسلامی با استفاده از برق ارزان پرده برداشت. سپس بحثی در مجلس و در بین مقامات جمهوری اسلامی درگرفت که آیا اصولاً استفاده از برق صنعتی برای استخراج بیت کوین مجاز یا غیر قانونی است؟ علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی سه روز قبل با اشاره به کمبود برق صنعتی گفت:
«استخراج بیت کوین با استفاده از برق صنعتی خلاف قانون است چراکه استخراج بیت کوین برق زیادی مصرف می‌کند و همین نوع استفاده‌ها است که مجال تولید را کاهش می‌دهد.»
بیت کوین: فرصت یا تهدید؟
بیت کوین یک ارز مجازی است که با محاسبات سنگین ریاضی به دست می‌آید، وجود فیزیکی ندارد، لذا جابجایی آن به سادگی میسر است و بانک مرکزی هیچ دولتی هم بر آن نظارت ندارد. قیمت هر واحد بیت‌کوین در ژانویه ۲۰۱۹ حدود ۱۱ هزار دلار (تقریبا معادل ۱۴۰ میلیون تومان) اعلام شده است. تولید آن نیازمند ماینرهایی است که به اسم سرور از چین وارد می‌کنند. این ماینرها با برق صنعتی کار می‌کنند.
اسدالله قره‌خانی، عضو کمیسیون انرژی محلس شورای اسلامی سه‌شنبه ۱۲ تیر در گفت‌وگو با ایسنا تولید بیت‌کوین را یک فرصت و یک تهدید دانست:
«بیت کوین هم می‌تواند یک فرصت باشد و هم یک تهدید محسوب شود. تهدید آن از این بابت است که عده‌ای به صورت غیرقانونی با استفاده از تعرفه‌های برق کشاورزی یا صنعتی و یا خدماتی این ارز مجازی را تولید و سود کلانی می‌کنند و چیزی عاید کشور نیز نمی‌شود و در حقیقت به نوعی صادرات ارز مجازی است که فایده‌ای برای کشور ندارد.»
این نماینده مجلس پیشنهاد داد که استنخراج ارز مجازی در ایران زیر نظر بانک مرکزی انجام شود و هزینه برق را هم تولیدکنندگان به ارز صادراتی بپردازند.
یک روند تازه در اخراج کارگران
تولید یک بیت کوین تقریباً معادل برق ۲۴ خانه در طول سال مصرف برق دارد. تنها در استان البرز ۵۰۰ واحد تولیدی شناسایی شده که در حال استخراج ارز دیجیتالی هستند. وزارت نیرو اعلام کرده است که در اثر تولید ارز دیجیتالی سرانه مصرف برق ۱۴ تا ۱۵ برابر افزایش می‌یابد.
سعید زرندی معاون برنامه‌ریزی وزارت صنعت، معدن و تجارت به رسانه‌های داخلی گفت:
«اگر دولت بیت‌کوین را به رسمیت بشناسد ما حاضر هستیم طبق مدل مشخص و کارشناسی شده با بانک مرکزی، وزارت ارتباطات و معاونت علمی رئیس جمهوری برای استخراج‌کنندگان ارز مجازی هویت تولیدی قائل شویم.»
به گفته زرندی با تولید ارز دیجیتالی می‌توان تحریم‌ها را دور زد که این هم یک فرصت به شمار می‌آید.
تا پیش از خروج آمریکا از برجام، بر اساس آماری که دولت روحانی منتشر کرده بود، تعداد شاغلان در کارگاه‌های صنعتی از ۶۰ نفر به سمت ۹۰ نفر گرایش داشت. کارگران ساده و کارگران ماهر که از تحصیلات عالی بی‌بهره مانده بودند در این بخش‌ها کار می‌کردند. رکود تولید سبب شده است که بسیاری از کارگاه‌ها، کارگران را به خانه می‌فرستند و با نصب ماینرها، با استفاده از برق صنعتی ارز دیجیتالی تولید می‌کنند. کارفرما حق بیمه کارگران را پرداخت می‌کند و به این ترتیب فرصت اعتراض را از آن‌ها می‌گیرد. یک روند تازه.
بیشتر بخوانید: