فدریکا موگرینی تنها یک روز قبل از پایان مهلت ایران به اتحادیه اروپا برای اجرای تعهداتش در برجام نسبت به مبادلات بانکی و معاملات نفتی با ایران اعلام کرد ساز و کار موسوم به «اینستکس» آماده است. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اظهار امیدواری کرد که با پایبندی ایران به توافق هسته‌ای، برجام تداوم بیابد.
بخشی از نشست مشترک خبری غروب سه‌شنبه ۲۵ ژوئن/ ۴ تیر فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با شاه محمود قریشی، وزیر خارجه پاکستان در بروکسل به تعهدات بانکی و نفتی اتحادیه اروپا در برجام اختصاص داشت. موگرینی اعلام کرد که کمیسیون مشترک برجام در جمعه این هفته برگزار می‌شود. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اطمینان داد که کشورهای اروپایی همراه با چین و روسیه بر تداوم اجرای برجام اصرار دارند. موگرینی یک روز قبل از انقضای مهلت شورای عالی امنیت ملی ایران به اروپا برای اجرای تعهداتش در برجام گفت:
«به انجام این کار در این روزها که شاید دشوارترین شرایط قابل تصور (برای برجام) باشد ادامه خواهیم داد.»
به گفته بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی، ایران تا پنجشنبه ۶ تیر از سقف ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده عبور می‌کند. از ۱۶ تیر هم گام دوم کاهش سطح تعهدات ایران در برجام با برداشتن از محدودیت تولید آب سنگین در تأسیسات اراک آغاز می‌شود. شامگاه گذشته حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی در تماس تلفنی با امانوئل مکرون، همتای فرانسوی خود گفت:
«ایران هرگز اقدامی غیر قابل بازگشت انجام نخواهد داد و هر زمان اجرای برجام از سوی ۱+۴ بویژه در زمینه حل و فصل روابط بانکی و فروش نفت انجام شود، شرایط به گذشته بازمی‌گردد و تا زمانی که آمریکا همه تحریم‌ها علیه ایران را لغو نکند، شرایط تغییر نمی‌کند.»
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ادامه سخنان خود در نشست خبری بروکسل گفت:
«توافق هسته‌ای برجام در درون خود مکانیزم‌هایی دارد که می‌توان آنها را در موارد عدم پایبندی به توافق اجرا کرد. اما هدف ما در این روزها که شاید دشوارترین روزها برای توافق هسته‌ای باشد، بر حفظ توافق هسته‌ای و تداوم اجرای کامل آن است.»
موگرینی سپس در پرده و با احتیاط اعلام کرد که ساز و کار اینستکس برای «تجارت قانونی» با ایران آماده شده است:
«گمان می‌کنم که مکانیزم اینستکس برای عملیاتی شدن آماده است و امیدوارم این امر بتواند به تداوم پایبندی ایران به برجام کمک کند همانطور که تاکنون پایبند بوده و می‌خواهیم که شاهد تداوم آن باشیم.»
کاهش سطح تعهدات ایران در برجام بر اساس مصوبه شورای عالی امنیت ملی به تنش ایران و آمریکا دامن زده است. یک سخنگوی وزارت خارجه فرانسه سه‌شنبه ۲۵ ژوئن/ ۴ تیر از میانجیگری این کشور در تنش بین ایران و آمریکا خبر داد. در نشست جی ۲۰ که شنبه آینده در اوزاکای ژاپن برگزار می‌شود، امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه در دیدار و گفت‌وگو با دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، تنش با ایران را به بحث می‌گذارد.
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی روز گذشته در یادداشتی که در خبرگزاری فارس منتشر کرد، گام دوم کاهش سطح دوم تعهدات ایران در برجام از ۱۶ تیر به بعد را با انهدام پهپاد آمریکایی مقایسه کرد. اولی پاسخ به آمریکا بود، دومی پاسخ به اروپا. این یادداشت همزمان با تحریم خامنه‌ای و هشت تن از فرماندهان ارشد سپاه از سوی آمریکا و نشست امنیتی سه‌جانبه اسرائیل، آمریکا و روسیه درباره حضور ایران در سوریه و در آستانه رایزنی سران تروئیکای اروپایی با رئیس جمهوری آمریکا در اجلاس جی ۲۰ برای تنش‌زدایی از خاورمیانه از یکسو و تلاش وزیر خارجه آمریکا برای ایجاد ائتلاف نظامی علیه ایران از سویی دیگر منتشر شد.
بیشتر بخوانید: