بر اساس شیوه‌نامه‌ای که به کلیه مدارس ارسال شده، هیچ‌گونه تبعیض و جداسازی‌ای میان شهروندان و اتباع خارجی و ایرانی در فضای آموزشی قابل قبول نیست.
رضوان حکیم‌زاده، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش روز یک‌شنبه دوم تیر ضمن این خبر به خبرگزاری مهر، در باره اینکه آیا مشکلات مربوط به ثبت‌نام دانش‌آموزان شهروندان خارجی در مدارس برطرف شده است یا نه، گفت:
«می‌توانم این خبر خوشحال کننده را بدهم که با پیگیری‌های انجام شده و زحماتی که مرکز بین‌الملل آموزش و پرورش کشید و همچنین پیگیری‌های مفصل معاونت آموزش ابتدایی از وزارت کشور برای رفع چالش‌های گذشته در مورد عدم پذیرش فرزندان شهروندان خارجی برای تحصیل، دستورالعملی به تصویب رسید و به مدارس ابلاغ شد که امسال برای اتباع خارجی و ثبت‌نام آنها دارای کمترین چالش باشیم.»
حکیم‌زاده در این باره به فرمان علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی اشاره کرد و فرهنگ‌سازی‌های انجام شده در سطح جامعه را باعث کمتر شدن چالش‌ها در این زمینه دانست.
روز ۲۷ اردیبهشت سال ۹۴ منابع خبری در ایران از علنی‌شدن دستور رهبر جمهوری اسلامی مبنی بر حق تحصیل تمامی دانش‌آموزان افغانستانی اعم از قانونی و غیرقانونی در ایران خبر دادند.
در این دستور آمده است:
«هیچ کودک افغانستانی، حتی مهاجرینی که به صورت غیرقانونی و بی‌مدرک در ایران حضور دارند، نباید از تحصیل بازبمانند و همه آنها باید در مدارس ایرانی ثبت‌نام شوند.»
مدیرکل امور اتباع خارجی وزارت کشور ایران اما دی ماه ۱۳۹۲ در نشستی رسانه‌ای اعلام کرده بود کودکان افغانستانی که به صورت غیرمجاز در ایران هستند حق ثبت‌نام در مدارس را ندارند.
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش اما درباره حضور دانش‌آموزان غیرایرانی در مدارس گفت:
«در حال حاضر بیشتر صحبت ما روی این است که چگونه کیفیت حضور این دانش‌آموزان در فضای آموزشی را ارتقا دهیم. در شیوه‌نامه‌ای که به کل مدارس ارسال شده است ذکر شده که هیچ‌گونه تبعیضی بین اتباع خارجی و ایرانی در فضای آموزشی نباید وجود داشته باشد. این دانش‌آموزان می‌توانند در تمام مسابقات فرهنگی هنری، اردوها و … شرکت کنند.»
به گفته حکیم‌زاده، گام اول برای آموزش و پروش، پوشش تحصیلی تمام دانش‌آموزان ایرانی و غیرایرانی بوده و گام مهم بعدی، «نهادینه کردن تربیت عاری از تبعیض کودکان و نوجوانان در محیط کشور» است:
«به معنای دیگر از نظر ما چنین تربیتی زیبنده مدارس جمهوری اسلامی و از همین رو جدا کردن اتباع خارجی از دانش‌آموزان ایرانی ممنوع است.»
این مقام وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به این نگرانی که آنچه به عنوان دستورالعمل به مدارس ابلاغ می‌شود معمولا لزوما اجرا نمی‌شود، گفت:
«نکته مهم این است که دستورالعملی آماده شده و باید اجرا شود، اما آنچه در سطح مدارس باید اجرا شود به اجرا و نظارت ما باز می‌گردد. یکی از توفیقات ما در سال تحصیلی گذشته نقش نظارتی رسانه‌ها بود که موارد متعددی را به ما گوشزد کردند.»
حکیم‌زاده در واکنش به اینکه گاهی کودکان استثنایی آموزش‌پذیر که می‌توانند در مدارس عادی تحصیل کنند هم از سوی مدیر مدرسه یا والدین دیگر کودکان پذیرفته نمی‌شوند، گفت:
«شاید ما نتوانیم بر تمام مدارس نظارت کنیم اما نکته مهم این است که یک ظرفیت‌سازی ایجاد شده که باید با تمام قدرت پیگیر آن باشیم. جدا از رفع نگرانی برای دسترسی دانش‌آموزان به حق آموزش، گام دوم رفع هر گونه تبعیض در این میان بود که به سمت آن حرکت کرده‌ایم.»
افغانستانی‌های مقیم ایران اغلب در پایین‌ترین طبقات اقتصادی جامعه جای می‌گیرند. آنها عموما در «مشاغل پست» مشغول به کار هستند و از حداقل حقوق کارگری هم محروم‌اند. بخش زیادی‌شان کار سیاه دارند و دستمزدی کمتر از کارگران ایرانی می‌گیرند. خرده‌فرهنگ مذهبی حاکم به معنی خانواده‌های پرجمعیت و «فرزند بیشتر» هم به مشکلات اقتصادی‌شان دامن می‌زند. تعداد زیادی از کودکان افغانستانی خیلی زود تحصیل را رها می‌کنند و برای کمک به اقتصاد خانوار، به بازار کار می‌پیوندند. کمتر کودک افغانستانی در ایران پیدا می‌شود که تجربه کار در سن کم را نداشته باشد.
- بیشتر بخوانید: