معاون دبیرکل سازمان ملل متحد در تهران نسبت به تشدید فزاینده بحران زیست‌محیطی در جنوب غرب آسیا، از جمله ایران هشدار داد. آرمیدا آلیس‌جابانا که ریاست کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل در امور آسیا و اقیانوسیه (اسکاپ) را برعهده دارد، ارزیابی اخطاردهنده‌ای از تأثیر این فاجعه‌های زیست‌محیطی بر ابعاد مختلف اجتماعی و اقتصادی، به‌ویژه بر قشرهای «آسیب‌پذیر» ارائه کرد. او همچنین از راه‌اندازی یک مرکز اطلاعاتی جدید با همکاری تهران برای مقابله موثرتر با بلایای طبیعی در آسیا و اقیانوسیه خبر داد.
بر اساس متن منتشرشده در وب‌سایت رسمی سازمان ملل، آلیس‌جابانا سه‌شنبه ۱۱ ژوئن در آیین افتتاحیه نخستین مجمع نوآوری آسیا و اقیانوسیه در سالن اجلاس تهران سخنانش را با اشاره به سیل ابتدای سال نوی شمسی در ۲۵ استان ایران آغاز کرد و آن را «تذکری» نسبت به فاجعه‌های زیست‌محیطی پیش‌رو شمرد که ضرورت «توسعه پایدار» را یادآور می‌شود. او تغییرات اقلیمی را دلیل افزایش بلایای طبیعی در آسیا و اقیانوسیه شمرد:
«تغییرات اقلیمی موجب افزایش تداوم و تشدید بلایای طبیعی در آسیا و اقیانوسیه شده است. از بین رفتن فاجعه‌آمیز زندگی و تخریب سازه‌ها به دلیل سیل اخیر در جمهوری اسلامی ایران یاد آور تهدید رخدادهای آب و هوایی شدید علیه زندگی‌ها ، معیشت و جوامع است. تذکری که تنها با پاسخ منسجم به چالش‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی می‌تواند راه را برای توسعه پایدار هموار سازد.»
سیل ابتدای سال به گفته او ۱۰ میلیون نفر را تحت تأثیر قرار داد و نیم میلیون تن را آواره کرد که نیمی از آنها را کودکان تشکیل می‌دادند. او خسارت سیل را نیز چهار میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار اعلام کرد که یک‌سوم آن به صنعت کشاورزی وارد شده است.
پیش از این نیز کارشناسان با اشاره به تخریب مزارع و کشت‌زارها در سیل اخیر و نیز هجوم ملخ‌ها به مزرعه‌های جنوبی کشور از به خطر افتادن امنیت غذایی ایران خبر داده بودند.
معاون دبیرکل سازمان ملل هشدار داد که خطر بلایای طبیعی از «تاب‌آوری» ایران و دیگر کشورهای منطقه (یعنی میزان توان و تحمل نظام‌مند حکومت‌ها برای مقابله با آنها) فراتر رفته است. او گفت که بیشترین آسیب این بلایا متوجه فقرا خواهد بود: «بلایای طبیعی به مستمندان و افراد آسیب‌پذیر، به‌ویژه در سکونتگاه‌های غیررسمی بیشتر صدمه می‌زنند.»
آلیس‌جابانا نسبت به انکار هزینه‌های زیست‌محیطی هشدار داد و گفت که توسعه ناپایدار در بسیاری از کشورهای منطقه از جمله ایران را باید در تشدید بلایای طبیعی موثر دانست:
«انکار هزینه‌های زیست‌محیطی، رشد اقتصادی در بسیاری از بخش‌های منطقه ما موجب تغییرات اقلیمی و افزایش ریسک مخاطرات طبیعی شده که پایه‌های فقر را مستحکم و نابرابری را دائمی کرده است. در هیچ جا بیشتر از آسیا و اقیانوسیه که دارای بیشترین منطقه‌های در معرض بلایا است، پاسخ چند وجهی و یک‌پارچه مورد نیاز نیست.»
در ایران شرایط مقررات زیست‌محیطی وخیم است و عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفته که اگر این مقررات به شکل فعلی‌شان اجرایی شوند، ۸۰ درصد از صنایع ایران تعطیل خواهند شد. او تصدیق کرده که مقام‌های جمهوری اسلامی برای محیط زیست اهمیتی قائل نبوده‌اند.
کارشناسان متعددی پیش از این از اثرات سیاست‌های توسعه در ایران بر محیط زیست و ناپایداربودن این سیاست‌ها انتقاد کرده‌اند. دادن مجوز برای حفر بی‌رویه چاه‌های عمیق کشاورزی در دوران محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهوری پیشین سفره‌های آب زیرزمینی را در نقاط زیادی به خطر انداخت. همین مصرف بی‌رویه بود که حیات دریاچه ارومیه را به خطر انداخت و پل روگذر ساخته‌شده بر آن نیز دریاچه را به دو نیم شقه کرد. کاشت هندوانه که آب بسیار زیادی می‌طلبد، علی‌رغم هشدارها هنوز ادامه دارد. تلاش برای خودکفایی در زمینه بنزین به آلودگی غیرقابل تحمل کلان‌شهرها انجامید. سدسازی بر رودخانه‌ها و پروژه‌های انتقال آب در شمال و جنوب ایران هم‌اکنون تأثیرات‌اش را بر اقلیم و انتشار گرد و غبار و … نشان داده است.
-
بیشتر بخوانید:
به گفته آلیس‌جابانا، سازمان ملل برای مقابله با بلایای طبیعی و اشتراک دانش و مدیریت اطلاعات با همکاری تهران مرکز «مدیریت اطلاعات بلایا در آسیا و اقیانوسیه» (اپدیم) را راه‌اندازی کرده است.
هرچند ایران از امضاکنندگان توافق اقلیمی پاریس (۲۰۱۵) است، محافظه‌کاران تندرو در ایران در موضعی مشابه با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا می‌گویند که تغییرات اقلیمی «حقه و فریب» است.
محافظه‌کاران تندرو معاهده اقلیمی پاریس را نیز همچون بسیاری دیگر از معاهدات بین‌المللی استعماری می‌دانند و خواهان خروج از آن هستند. آنها استدلال می‌کنند با رعایت مقررات معاهده پاریس از ۲۰۲۰ به بعد روند تولید نفت و گاز در ایران کندتر می‌شود و در نتیجه رشد و توسعه آهسته‌تر خواهد شد. آن هم در شرایطی که ایران با این وضعیت بحرانی اقتصاد در میان ۱۰ کشور نخست در فهرست آلاینده‌ترین کشورهای جهان قرار دارد.
در شرایط تشدید بحران‌های اقلیمی در گوشه و کنار ایران، به ویژه بحران آب، فعالان محیط زیست نیز تحت فشار امنیتی گسترده قرار گرفته‌اند.
آلیس‌جابانا چهارشنبه با محمدجواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی نیز دیدار کرد. موضوع دیدار آنها نیز برنامه‌های توسعه منطقه‌ای و بین‌المللی و خطرات پیش‌رو بود.
درباره تغییرات اقلیمی در ایران و آسیا بیشتر بخوانید:
- «دیو سپید» و گرمایش زمین: در دماوند چه می‌گذرد؟
- اینفوگرافی بحران آب ایران: وضعیت قرمز در سیستان و بلوچستان.
- آیا تغییرات اقلیمی سیستان و بلوچستان را غیرقابل سکونت خواهد کرد؟
- بارانی که هرگز نباریده بود: عراق در بوته آزمایش تغییرات اقلیمی
- فوج کم‌سابقه پروانه‌های مهاجر در لبنان پس از بارندگی‌های شدید خاورمیانه
- تغییرات اقلیمی نابرابری اقتصادی شمال و جنوب جهان را افزایش می‌دهد
- تغییرات اقلیمی: دولت‌ها تعهد ناچیزی به مبارزه با گرمایش زمین دارند