بانک مرکزی جمهوری اسلامی پیشنهاد حذف چهار صفر از پول ملی را در طرح اصلاح نظام پولی مطرح کرده بود، اکنون هیئت دولت گفته است که این اقدام در دستور کار کمیسیون اقتصاد دولت قرار گرفته است.

عکس از آرشیو
عکس از آرشیو

دفتر پایگاه اطلاع‌رسانی هیئت دولت سه‌شنبه ۲۷ فروردین اعلام کرده است که حذف چهار صفر از پول ملی در کمیسیون اقتصاد هیئت دولت بررسی خواهد شد.

پایگاه اطلاع‌رسانی دولت گفته که با پیشنهاد بانک مرکزی، طرح اصلاح نظام پولی کشور در قالب حذف چهار صفر از واحد پولی کنونی و تعریف واحد پولی جدید در دستور کار دولت قرار گرفته است.

براساس این طرح، ریال همچنان به‌عنوان واحد پول خُرد در کنار تومان می‌ماند اما به جای هر ۱۰ ریال، هر ۱۰۰ ریال معادل یک تومان خواهد بود، یعنی هر ۱۰ هزار ریال فعلی معادل هزار تومان فعلی، به یک تومان جدید تبدیل خواهد شد. بدین ترتیب در شرایط کنونی هر دلار  ۱۳ تومان خواهد شد.

بانک مرکزی پیشنهاد حذف چهار صفر از پول ملی را ۱۵ دی‌ماه سال گذشته به هیئت دولت ارائه داده بود. فردای آن روز عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی در مجلس شورای اسلامی ضمن تشریح سیاست‌های پولی و ارزی دولت اظهار امیدواری کرد که حذف چهار صفر از اسکناس‌ها هر چه سریع‌تر به نتیجه برسد اما پس از آن این موضوع باز هم مسکوت ماند و رئیس بانک مرکزی گفت نیاز به کار کارشناسی دارد.

بانک مرکزی اذعان داشته که حذف چهار صفر از پول ملی، هیچ تأثیری بر شاخص تورم نخواهد گذاشت و صرفاً واحد سنجش ارزش پول تغییر پیدا می‌کند.

ولی‌الله سیف، رئیس‌کل پیشین بانک مرکزی در فروردین ۱۳۹۶ گفته بود که «حذف صفر در زمانی امکان‌پذیر خواهد که از ثبات و پایداری تورم تک‌رقمی اطمینان پیدا کنیم». سیف تأکید کرده بود که اگر در طی دو یا سه سال نرخ تورم تک‌رقمی باقی ماند آن‌وقت می‌توان از حذف صفر در پول ملی صحبت کرد.

از سال ۱۳۹۲ که نرخ تورم میانگین ۳۲,۸ درصد اعلام شد تا سال ۱۳۹۷، نرخ‌ تورم اعلام‌شده کمتر از ۲۰ درصد بوده و در دو سال ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶، نرخ تورم میانگین تک‌رقمی یعنی ۹ و ۹،۶ درصد بود. در سال ۱۳۹۷ با نوسانات بازار ارز، افزایش بی‌سابقه قیمت‌ها در بازار آزاد ارز، قیمت انواع و اقسام کالاها و خدمات نیز روند رو به رشد نهاد و ارزش پول ملی به‌شدت سقوط کرد. مرکز آمار ایران اول فروردین‌ماه سال جاری نرخ تورم متوسط سال ۱۳۹۷ در پایان اسفندماه را ۲۶,۹ درصد اعلام کرد که بالاترین نرخ تورم در پنج سال اخیر محسوب می‌شود.

مخالفان طرح حذف صفر از پول ملی معتقدند که بدون فراهم‌شدن زیرساخت‌های لازم اجرای این طرح تأثیر نامطلوبی بر کاهش قدرت خرید مردم خواهد داشت.

برخی دیگر از کارشناسان می‌گویند که حذف صفر می‌تواند در شرایطی که تورم زیاد شده و ارزش پول ملی کاهش یافته، مؤثر باشد، به این معنی که دیگر نیازی به استفاده از حجم زیادی پول نیست.

«کاهش حجم اسکناس، سادگی در مبادلات، راحت‌تر شدن حمل و نقل پول، صرفه‌جویی در وقت، کاهش آثار روانی تورم» از جمله مزیت‌هایی است که برای حذف صفر پول ملی مطرح شده است.

حذف سه تا چهار صفر از پول ملی از زمان دولت محمود احمدی‌نژاد مطرح شده است.

در دولت حسن روحانی نیز بانک مرکزی از تمایل خود برای حذف چند صفر از پول ملی سخن گفت، اما در هر دو دوره شرایط بی‌ثبات اقتصادی، تورم فزاینده، رشد اقتصادی منفی و شرایط ارزی موجب شد تا سیاست اصلاح واحد پول ملی و حذف صفرها از آن به تعویق بیفتد.

تجربه حذف صفر و یا تغییر واحد پولی در برخی از کشورها مانند ترکیه، آرژانتین و برزیل نشان می‌دهد که بدون فراهم شدن زمینه کاهش نرخ تورم، ثبات اقتصادی و اعتماد عمومی بالا به دولت و واحد پول ملی این اقدام تأثیری بر نرخ تورم نخواهد داشت.

بیشتر بخوانید: