مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی هشدار داده و گفته است که بخش زیادی از جمعیت شهرها و روستاها تنش ‌آبی را در منابع آب شرب احساس می‌کنند و این وضعیت تا ۳ سال دیگر بسیار شدیدتر می‌شود. این در حالی است که در این گزارش کاهش بارندگی‌ها، افزایش استفاده از آب در حوزه کشاورزی و مسائلی از این دست در نظر گرفته نشده است.

بحران آب در ایران ـ عکس از آرشیو
بحران آب در ایران ـ عکس از آرشیو

در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با عنوان «بررسی آخرین وضعیت آب شرب در کشور» آمده است: «در تابستان سال ۹۷ به دلیل کاهش بارش‌ها در سال آبی ۹۶-۹۷ مناطق زیادی از کشور تحت تنش آب شرب قرار گرفت. در این تابستان جمعیت شهری و روستایی بالغ بر ۳۶,۸ میلیون نفر (معادل ۴۶درصد جمعیت کشور) تحت تنش آب شرب قرار گرفت.»

در گزارش گفته شده که از کل جمعیت شهری ۶۱,۶ میلیون نفری کشور حدود ۳۴,۵ میلیون نفر آن تحت تنش آب شرب قرار داشته‌اند و در حوضه آبریز فلات مرکزی جمعیت شهری ۱۶,۷ میلیون نفری تحت تنش آب شرب قرار داشته که شامل چندین استان کشور می‌شود.

ایران در سال جاری یکی از خشک‌ترین سال‌ها را در نیم‌قرن اخیر تجربه کرد. ایران به‌تدریج گرم‌تر و خشک‌تر می‌شود. میانگین ۱۰ ساله بارش طی ۵۰ سال گذشته از ۲۵۰ میلیمتر به ۲۱۷ میلیمتر کاهش یافته و همزمان میانگین دمای کشور هر دهه چهار دهم درجه سلسیوس افزایش یافته است.

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس وضعیت خطرناک‌تری را برای آینده کشور پیش‌بینی کرده و گفته است: «با فرض ضریب رشد جمعیت شهری کشور برابر با ۱,۳۲ درصد، جمعیت شهری تحت پوشش شبکه آب شرب به حدود ۶۳,۲ میلیون نفر در سال ۱۴۰۰ می‌رسد. بر این اساس و با فرض ادامه روند فعلی (سناریوی ادامه وضع موجود) جمعیت شهری چشمگیری از کشور تحت تنش آب شرب قرار می‌گیرد.»

این آمار در حالی ارائه می‌شود که مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش خود کاهش بارندگی‌ها، افزایش استفاده از آب در حوزه کشاورزی و مسائلی از این دست را در نظر نگرفته است. با این حال این گزارش نشان می‌دهد که در ۳ سال آینده بر جمعیتی که تحت تنش آبی قرار دارند ۱۵ میلیون نفر افزوده خواهد شد و به ۵۰ میلیون نفر خواهد رسید.

از میان ۱۷۷ سد بزرگ ایران ۷۸ سد کمتر از ۴۰ درصد آب دارند. به سبب کمبود بارش، نسبت به سال گذشته آب ورودی به سدها ۳۳ درصد و آب خروجی ۲۸ درصد افت داشته است. در مجموع به طور میانگین تنها ۴۹ درصد مخازن سدها از آب پُر است.

از دی‌ماه ۹۶ به بعد، شمار اعتراضات به بحران کم‌آبی رو به افزایش بوده است. وزیر نیرو ایران پیش از این هشدار داده بود که این روند معکوس نمی‌شود و برای مقابله با آن باید سبک مصرف و مدیریت آب را تغییر داد.

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارش خود به پیامدی اجتماعی بحران آب اشاره کرده و آورده است: «در نتیجه کمبود و تنش‌های آب شرب یاد شده، نارضایتی‌هایی در برخی از شهرهای کشور مانند آبادان، خرمشهر، برازجان، کازرون، بوشهر، اکثر شهرهای استان اصفهان و غیره رخ داد و این موضوع چالش‌هایی را برای مسئولان ایجاد کرد. این امر حاکی از آن است که تنش‌های ناشی از کمبود آب شرب [احتمال دارد] به سرعت به صورت نارضایتی‌های اجتماعی نمود پیدا کند و به چالشی امنیتی تبدیل شود. علاوه بر آن تسری نارضایتی‌های مذکور و گسترش ابعاد آن نیز بسیار محتمل است.»

مقام‌های ایرانی بارها مسئله آب را یک مسئله امنیتی دانسته‌اند. ۱۲ دی‌ماه جاری بار دیگر کشاورزان اصفهانی در اعتراض به دریافت نکردن حق‌آبه خود تجمع کردند و نیروهای امنیتی تلاش کردند با شلیک گاز اشک‌آور و حمله به معترضان آن‌ها را پراکنده کنند.

حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی ۱۷ دی در جمع وزیر و مدیران بلندپایه وزارت جهاد کشاورزی نسبت به وضع ذخایر آبی کشور هشدار داد و گفت با برداشت‌های بی‌رویه، آب‌های زیرزمینی با افت شدیدی مواجه شده‌اند که اگر این وضع ادامه یابد «قهر طبیعت و خداوند را می‌آفرینیم».

عیسی کلانتری، رئیس سازمان محیط‌زیست نیز گفته بود: «ما به نابودی کشاورزی نزدیک می‏‌شویم تا نابودی سرزمین، ما می‏‌توانیم با آب‏‌های گران‏قیمت مثل شیرین کردن آب از دریا آب صنعت و شرب شهرهایمان را تأمین کنیم ولی بدون آب، کشاورزی نخواهیم داشت.»

بیشتر بخوانید:

بحران آب‌رسانی به روستاهای بلوچستان