آیا ما محکوم بە نابودی هستیم؟ اگر در علم اقلیم‌شناسی تخصص داشتە باشید، غالباً این سوال را از خود می‌پرسید.
کیت مارول، پژوهشگر درموسسەی مطالعات فضاشناسی گدارد، وابسته به ناسا، چنین پاسخ میدهد: «بلە، از خودم این سوال را می‌پرسم و اخیراً نیز بیشتر بە گوشم می‌خورد».
در چرایی تکرار این پرسش هیچ رمز و رازی نیست. گزارش‌های مربوط بە گرم‌شدن کرە زمین شدیدتر و بیشتر شدەاند. تازەترین گزارش تحلیلی گزارش هشدارآمیز پنل بینادولتی متخصصان تغییرات اقلیمی، وابسته به سازمان ملل است. این گزارش قحطی مواد غذایی، آتش سوزی‌ها و نابودی چشمگیر صخرەهای مرجانی را تا سال ٢٠٤٠ پیش بینی می‌کند – اگر کە دولت‌ها اقدامات قاطعی انجام ندهند.
معاهده اقلیمی پاریس هدف خود را جلوگیری از افزایش دمای جهانی به دمایی بیش از دو درجە سلیسیوس یا ٣.٦ درجەی فارنهایت نسبت به دوران پیشاصنعتی قرار داده‌است. در دو درجە بالاتر چیزها بە اندازەی کافی بد خواهند بود: احتمال نابودی یخ‌های قطب شمال در تابستان و نابودی اغلب صخره‌های مرجانی ۱۰ برابر بیشتر است. همچنین در ادامه‌ی این روند، ٣٧ درصد جمعیت جهان در معرض موج گرماهای شدید، تقریبا ٤١١ میلیون تن در معرض کمبود آب شرب و ٨٠ میلیون تن در معرض سیل ناشی از بالارفتن سطح آب دریاها قرار می‌گیرند.
اما اگر بتوانیم افزایش دمای جهانی را در ١,٥ درجەی سلیسیوس نگه داریم، بسیار محتمل‌تراست کە یخ‌های قطبی در تابستان حفظ شوند. صخرەهای مرجانی صدمە می‌بینند، اما بە کلی منقرض نمی‌شوند. جمعیت در معرض موج گرمای شدید بە ۱۴ درصد کاهش پیدا می‌کند. کمبود آب شرب نیز بە ٦٠ میلیون تن كاهش خواهد یافت.
هنوز هیچ ملت صنعتی بزرگی در مسیر رسیدن بە هدف کمتر از دو درجە قدم نگذاشتە، چه برسد به هدف ۱,۵ درجە [البته کشورهای جهان دسامبر سال جاری با عمل به تعهدات پاریس موافقت کردند اما کماکان هدف اصلی دو درجه است و نه ۱,۵ درجه]. زمین نیز پیشاپیش یک درجە گرم‌تر شدە است. حتا اگر ما با تلاش عظیم و نیروی ارادە، انتشار گازهای گلخانەای را تا حد زیادی قطع کنیم، تاثیرات دی اکسید کربن موجود در جو تا سدەهای متمادی باقی می‌ماند.
بله، این توصیف بدون شک مهیب است، اما بدتر نیز می‌توانست باشد. کاهش گازهای گلخانەای جو در نهایت میتواند برخی از صدمات ناشی از گرمایش زمین را جبران کند.
سناریوهای بدترین وضعیت انقدر وحشت‌آور هستند، کە سبکی از پوشش اخبار اقلیمی پدیدار شدە کە بیشتر بە سبکی آخرالزمانی شباهت می‌برد. امسال، ویلیام ت.ولمان یک کتاب دو جلدی با عنوان «ایدئولوژی‌های کربنی» منتشر كرده است. او می‌گوید كه كتاب را برای مردمان آیندەای فاجعەبار و ناخوشایند نوشتە است.
او پس از توصیف مقدار انرژی‌ای کە برای ساختن شیشە بەکار می‌رود، می‌گوید: «امیدوارم حداقل شما کمی از شیشەهای پنجرەهای ما را بە ارث ببرید. چە بسا کە آنها را از میان خانەهای مغروق بیرون بکشید و در غارهایتان نصب کنید».
بە نظر جیمز هانسن، دانشمندی کە ۳۰ سال پیش در مورد تغییرات اقلیمی در کنگرە شهادت داد و اعلام خطر کرد، صحبت از آخرالزمان کهنە شدە است. او می‌گوید:
«بە نظر من آنهایی کە فکر می‌کنند ما محکوم بە نابودی هستیم بسیار خستەکنندەاند و کمکی بە بهبود وضعیت حاضر نمی‌کنند. فاجعەبارترین پیشامدها قابل پیشگیری هستند، اگر ما بە اندازەی کافی باهوش باشیم. من معتقدم کە ما ظرفیت این هوشمندی را داریم».
دکتر مارول نیز با او موافق است و می‌گوید: «باید متذکر شد کە هیچ دلیل علمی برای نابودی ناگزیر وجود ندارد.» او همچنین اضافە می‌كند : «تغییرات اقلیمی آزمون قبولی/ردی نیست. پیوستاری واقعی از آیندە وجود دارد، پیوستاری از امکانات.»
بنابراین، بلە، اتفاق‌های بدی خواهد افتاد. و بلە، ما نیاز داریم کە بیشتر تلاش کنیم، بسیار بیشتر برای جلوگیری از فجایعی کە امکان وقوع دارند. اما این امر كه فاجعە در چه حدی عمیق خواهد بود و بە چند نفر آسیب خواهد رساند، بستگی بە ما دارد و به این امر كه چه كار خواهیم کرد.
خوب می‌دانیم کە انسان‌ها از مشکلات طولانی مدت اجتناب می‌ورزند، اما گونەها نیز توانایی آیندەنگری ندارند. دکتر مارول اشارە می‌کند کە «البتە ما بە آیندە فکر می‌کنیم، درخت می‌کاریم و بچەدار می‌شویم».
کاترین هایهو، دانشمند اقلیم‌شناسی در دانشگاه صنعتی تگزاس تذکر میدهد کە همکارانش در مورد یافتەهایشان بسیارمحافظەکارند: «اگر چیز بدی بگویند، بدانید کە حقیقت بسیار بدتر از آنچه گفته‌اند بدتر است».
با اینحال او این نكته را هم یادآور می‌شود کە : «من هنوز امیدوار هستم، جوان‌ها سردمدار اقلیم‌شناسی می‌شوند و پیشرفت تکنولوژی پیشاپیش میتواند آلودگی دی اکسیدکربن را از اتوموسفر بزداید. این كار هزینەبردار است، اما حقیقت این است کە با این کار می‌توانیم بە آیندە امیدوار باشیم.»
دکتر هایهو اشارە می‌کند کە: «بخشی از امید بە آیندەای بهتر، از کم کردن مشکلات حال حاضر نشات می‌گیرد. پیغام نابودی ناگزیر گویی به یک اتمام نبوت شكل میدهد. بدترینها از راه خواهند رسید، اگر ما وضعیت را بە حال خود رها کنیم.»
او اضافە می‌کند: «ممکن است بە نظر برسد کە محکوم‌کردن تغییرات آب‌و‌هوایی همانند جنباندن صخرەای عظیم به دست چند تن معدود است، اما پیشاپیش میلیونها تن دارند تلاش می‌کننند تا صخرە را بجنبانند. قدردان چیزهایی همانند روندهای اقتصادی کشورها بەنفع انرژیهای تجدیدپذیر هستیم. دنیا در حال دگرگون‌شدن است، تنها مشکل این است کە بە اندازە کافی سریع نیست».
هرچند تنها یک روش برای صحبت از تغییرات اقلیمی وجود ندارد. همانطور کە دکتر مارول می‌گوید: «هیچ چیزی وجود ندارد کە برای همگان موثر باشد، و هیچ تعریف مشخصی از’ تاثیر’ وجود ندارد کە همگان بر سر آن توافق داشتە باشند».
ممکن است پیغامی مردم را ترغیب بە کار کند، پیام دیگری ممکن است احساسات را برانگیزد، و با اینحال دیگری ممکن است یک فکت یا واقعیت انضمامی را آموزش دهد. او اضافە کرد کە : «تمام اینها اهداف باارزشی اند کە همە یکسان نیستند».
دکتر مارول بە هیچ وجە با کسانی موافق نیست کە بر اساس گزارش اخیر اقلیم‌شناسان به این پیشگویی دست می‌زنند کە تنها یک دهە از زندگی نوع بشر باقی ماندە است. «حاضرم سر میلیونها دلار شرط ببندم کە تا دوازدە سال دیگر هم بر روی کرە زمین انسان وجود خواهد داشت. گرچە دلیلی برای خوشحالی وجود ندارد، چون شاید لبه پرتگاه نباشیم، اما شیب تندی پیش رویمان است و دنیا بە سوی مشکلات بزرگتری درحال غلتیدن است.»
اما در نهایت او هم هشدار میدهد کە «ما واقعا بە صدای مردمان هرچە بیشتری نیاز داریم تا در این راه تلاش کنند. هیچ کس از خطرات ناشی از تغییرات اقلیمی در امان نخواهد ماند.»
- منبع: نیویورک‌تایمز