در آخرین روزهای آبان و اولین روزهای ماه آذر سال۹۷، به روال ۲۸ماه گذشته، کارگران شرکت روغن نباتی جهان مقابل استانداری زنجان جمع شدند تا بگویند که ماههاست ریالی دریافت نکرده‌اند، بلکه مسئولین صدایشان را بشنوند. کارگرانی که بسیاری‌شان بالای ۱۰، ۱۵ سال سابقه کار دارند و می‌گویند اگر بیکار شوند نمی‌دانند چه کنند.
مشکل کارگران شرکت روغن نباتی جهان تنها به عدم دریافت ۲۸ماه حقوق، محدود نمی‌شود بلکه آنها حق بیمه خود را هم در طول این مدت دریافت نکرده‌اند. حسین کارگر ۳۵ساله این کارخانه اهل ابهر استان زنجان است و پس از اینکه توضیحاتی در مورد کارخانه و چگونگی کار می‌دهد، درباره مشکلات خودشان در کارخانه چنین می‌گوید: «ببینید ما برای حل مشکلات‌مان، تمام راههای قانونی‌ای و مرسوم که می‌شد را طی کردیم اما به نتیجه نرسیدیم. تجمع ما که به نحوی می‌توان گفت بیشتر تحصن است تا تجمع، آخرین راهی‌ست که برای مانده. با این گرانی‌ها و این وضعیتی که آقایان برای ما ساختند، نمی‌دانیم چطور میتوانیم زندگی کنیم»
از این کارگر می‌پرسم آیا در این مدت از مسئولان کارخانه شکایت کرده‌اند. می‌گوید:«تقریبا همه بچه‌ها به اداره کار شکایت کردیم اما تاکنون جوابی به ما نداده‌اند. برخی می‌گویند مدیریت کارخانه با مسئول اداره کار دوستان صمیمی هستند و برای همین صدایمان به جایی نمی‌رسد. وقتی چنین برخوردهایی را دیدیم به این نتیجه رسیدیم که شکایت فایده‌ای ندارد و تنها راه‌حل برای ما تجمع است. مثل همین کارگران شرکت نیشکر هفت‌تپه. آنها هم اول شکایت کردند به اداره کار، به فرمانداری، به استاندار نامه نوشتند درست مثل ما. اما دیدند که کسی محل نمی‌گذارد و همگی بی‌تفاوت هستند و تجمع کردند که تجمع خوبی شد.»
|
|
کارگر دیگری که نخواست نامش فاش شود ابتدا گفت که مدیریت کارخانه چون کارگران را تهدید کرده مصاحبه نکنند برای همین بسیاری از کارگران از گفت‌وگو امتناع می‌کنند که حق هم دارند ولی خودش به نمایندگی از کارگران به این شرط که هویتش فاش نشود می‌تواند مشکلات را بگوید. خواسته‌اش را می‌پذیرم و او این گونه وضعیت کارگران و کارخانه را شرح می‌دهد: «انگار عزمی وجود دارد که مشکلات ما حل نشود و دوباره با جیب خالی و شکم گرسنه به سرکار برگردیم ولی این‌بار دیگر کوتاه نمی‌آییم.» اشاره‌اش در اینجا به تجمعاتی‌ست که یکبار در سال۹۶ و بار دیگر در بهار۹۷ انجام دادند و هربار هم با وعده مسئولین به سرکار بازگشتند اما نتیجه‌ای نگرفتند. کارگر ادامه می‌دهد: «مشکل دیگر این است که ما را مدام بین استانداری و اداره کار پاس می‌دهند چون آقایان حاضر نیستند قبول مسئولیت کنند. مسئول اداره کار یکبار به ما نوبت داد که من و یکی از دیگر از همکاران به دفترش رفتیم و پس از اینکه مشکلات‌مان را گفتیم، گفت راه قانونی برایتان باز است و شکایت کنید تا پیگیری کنیم. با اینکه می‌دانستیم مثل دفعات قبل شکایت ما به جایی نمی‌رسد اما پذیرفتیم و شکایت نامه نوشتیم اما باز هم جوابی ندادند. فرمانداری می‌گوید مقصر کارفرماست چون برای دریافت ارز دولتی از وضعیت تولید و دستمزد کارگران سوء‌استفاده کرده. درست هم می‌گویند و این را ماهم می‌دانیم اما خب چه‌کاری باید کرد؟ چرا تخلف کارفرما پیگیری نمی‌شود؟ پیش خودشان می‌گویند کاری می‌کنیم تا خسته شوند! اما این‌بار کوتاه نمی‌آییم. تا کی این وضعیت ادامه دارد؟ »
از این کارگر می‌پرسم ریشه این مشکلات چیست. جواب می‌دهد: «سوءمدیریت! از اردیبهشت ۹۲ که این کارخانه به مدیر فعلی واگذار شد، مشکلات ما بیشتر شد. مالک قبلی کارخانه بنیاد شهید بود. در واقع بنیاد پس از انقلاب کارخانه را مصادره کرده و مدیر آن بود. این اواخر هم تقریبا کارخانه ورشکست شده بود و وضعیت بدی داشتیم اما نسبت به امروز، باز قابل تحمل بود! مسئولین با وعده تغییر مالکیت و بهبود اوضاع تولید و اشتغال، کارخانه را واگذار کردند. زمانی که مدیر جدید آمد، با وجود همه مشکلاتی که داشتیم و حتی به ورشکستگی رسیده بودیم باز هم حداقل این کارخانه با سه خط تولید، ۶۰۰کارگر داشت اما امروز این کارخانه با آن سابقه، حدود ۱۲۰ کارگر دارد. کارگران را با بهانه‌های مختلف اخراج می‌کردند و کاری کردند که این کارخانه زمین بخورد»
طرف گفت‌وگو در ادامه از مطالبات عقب‌مانده‌شان می‌گوید: « مجموعا ۲۸ماه حقوق و حق‌بیمه طلب داریم. ۶ماه مربوط به امسال است و مابقی مربوط به سال‌های گذشته. سازمان تامین‌اجتماعی هم چون حق‌بیمه برای ما رد نشده، دفترچه‌های درمانی ما را تمدید نمی‌کند. خدای نکرده اگر کسی از خانواده ما مریض شود، مجبوریم با نرخ آزاد به دکتر برویم و دارو تهیه کنیم که خودتان می‌دانید چقدر هزینه‌ها بالاست. وضعیت جوری شده که نباید مریض شویم وگرنه پولی برای درمان نداریم. انقدر حقوق ما را به بهانه‌های مختلف ندادند که حالا تلنبار شده و انگار زورشان می‌آید، بدهند.»
در مورد وضعیت تولید می‌پرسم. جواب‌می‌دهد: «عملا تولیدی نداریم! نه منابع مالی مهیاست نه مواد اولیه برای تولید. ماهم عملا کاری برای انجام دادن نداریم و اتفاقا به همین موضوع نیز معترضیم. کارخانه‌ای که زمانی یکی از مهمترین مراکز تولید روغن‌نباتی در سطح کشور بود حالا عملا فعالیت‌اش متوقف شده.»
می‌پرسم به جز عدم پرداخت دستمزد و حق‌بیمه و مشکلات تولید، مشکل دیگری هم هست. باخنده پاسخ می‌دهد: «انقدر مشکلات زیاد است که نمی‌توان همه را برشمرد. اصلی‌ترین مشکلات همان است که گفتم. البته موضوع دیگری که مورد اعتراض ما قرار گرفت حذف سرویس ایاب‌وذهاب برای کارگران کارخانه بود. گویا کارفرما پول این سرویس را هم ماههاست نداده! بسیاری از بچه‌ها از راه دور باید به کارخانه بیایند و ماشین هم ندارند. آقایان نگاه به خود می‌کنند که ماشین آخرین سیستم سوار می‌شوند و به سرعت خود را به کارخانه می‌رسانند. خب ما باید چه کنیم که ماشین نداریم؟ سرویس‌ها که حذف شد تحصن کردیم، قول دادند مشکلات رفع شود اما تا الان این اتفاق نیفتاده. یک مشکل دیگر هم که باعث اعتراض ما شد و البته تازگی ندارد بحث اخراج ۱۹نفر از همکاران‌مان است برای صرفه‌جویی در مخارج. این کارگران که همه سابقه نسبتا بالایی هم داشتند هنوز به حق‌وحقوق خود نرسیده‌اند. خبر داریم که چندتایی‌شان هم به شدت پیگیر حل مشکل هستند اما قطعا آنها هم به نتیجه نرسیده‌اند.»
اعتراضات کارگران کارخانه روغن‌نباتی زنجان در روزهای بعد هم ادامه یافت و به نظر می‌رسد که در آینده هم ادامه پیدا کند. مسئولین استانی در جلسه‌ای که با نمایندگان اداره کار و کارفرما داشتند به این نتیجه رسیدند که کارفرما موظف است بخشی از دستمزد کارگران را پرداخت و فعالیت کارخانه از سر گرفته شود. در غیر این‌صورت فرمانداری می‌تواند از اختیارات خود برای مشخص کردن وضعیت کارخانه و کارگران استفاده کند. با این‌حال تجربه می‌گوید بین وعده مسئولین و عمل به وعده، فاصله بسیار است؛ چه آنکه این وعده‌ها قبلا هم به کارگران داده شد اما هیچگاه به نتیجه نرسید. هرچه هست در صورت خلف وعده مجدد مسئولین، این‌بار باید شاهد اعتراضات بیشتری از سوی کارگران کارخانه روغن‌نباتی جهان زنجان باشیم.