علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، به اتحادیه اروپا هشدار داد که خروج از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تبعات شومی دارد. او از اتحادیه اروپا دعوت کرد که به فکر حفظ منافع اقتصادی برجام باشند.
به گزارش خبرگزاری «رویترز»، صالحی این سخنان را دوشنبه ۲۶ نوامبر در سمینار «همکاری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران و اتحادیه اروپا» مطرح کرد که به دعوت اتحادیه اروپا برگزار می‌شود. این سومین سمینار همکاری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران و اتحادیه اروپا است.
در پی تصمیم آمریکا برای خروج از برجام و شروع دور جدید تحریم‌های نفتی علیه ایران از اوایل ماه جاری، اتحادیه اروپا با هدف حفظ برجام سومین سمینار «همکاری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران و اتحادیه اروپا» را با دعوت از رئیس سازمان انرژی اتمی ایران برگزار کرده است. اتحادیه اروپا و سایر امضاکنندگان برجام امیدوارند که ایران به مفاد برنامه جامع اقدام مشترک متعهد بماند و با وجود خروج واشنگتن از این قرارداد بتوانند مانع پیشروی برنامه‌های هسته‌ای ایران شوند. ایران در تلاش است که تبعات منفی اقتصادی ناشی از خروج آمریکا از برجام و دور جدید تحریم‌ها را با کمک اتحادیه اروپا تعدیل کند.
اما ایران این نگرانی را دارد که وعده‌های اروپا برای حفظ برجام عملی نشود.
صالحی در این سمینار رو به خبرنگاران گفت: «اگر حرف به عمل تبدیل نشود… هرج و مرج خواهد شد، وضعیت غیرقابل پیش‌بینی است.»
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در عین حال اظهار امیدواری کرد که اروپا هر کاری از دستش برآید برای حفظ برجام انجام دهد.
تلاش‌های اتحادیه اروپا برای حفظ روابط تجاری با تهران تاکنون به نتیجه چندانی نرسیده است. یکی از طرح‌های اروپا در این راستا ایجاد ساز و کاری ویژه برای مبادله بر اساس یورو به جای دلار است.
در این راستا «ساز و کار ویژه مالی» (SPV) با هدف تسهیل پرداخت‌های مربوط به مبادلات تجاری با ایران طراحی شده تا شرکت‌های اروپایی بتوانند بدون استفاده از کانال‌های عادی تراکنش‌های مالی بین‌المللی، با جمهوری اسلامی به داد و ستد بپردازند و در معرض مجازات‌های اقتصادی آمریکا قرار نگیرند. «ساز و کار ویژه» بر پایه مبادله تهاتری (پایاپای) نفت در برابر کالا و خدمات و جایگزینی یورو با دلار در این معاملات قرار دارد.
کشورهای اروپایی قول داده‌اند که در سال آینده میلادی این «ساز و کار ویژه» را به‌اجرا در آورند اما هنوز هیچ کشوری حاضر نشده است که میزبان این «ساز و کار ویژه» شود.
میگوئل آریاس کانته، مسئول امور انرژی و تغییرات اقلیمی اتحادیه اروپا، در این سمینار گفت که هیچکس نباید نسبت به ثابت‌قدمی و اراده کشورهای امضاکننده برجام به طور خاص فرانسه، آلمان و بریتانیا در حمایت از «سازوکار ویژه» شک کند. او افزود که این مسئولیتی پیچیده و منحصربه فرد است و نیاز به کارهای تکنیکی فراوان دارد که در روزها و هفته‌های گذشته بخشی از آنها انجام شده.
برایان هوک، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران ۱۵ نوامبر / ۲۴ آبان به بانک‌ها و شرکت‌های اروپایی که بر اساس «ساز و کار ویژه» با ایران وارد مبادلات تجاری می‌شوند هشدار داد که از مجازات‌های اقتصادی آمریکا در امان نخواهند ماند. هوک گفت: «این‌که اتحادیه اروپا برای اجرای “ساز و کار ویژه” و رفع نگرانی شرکت‌ها جهت معامله با ایران تلاش کند جای تعجب ندارد، اما ما می‌گوییم میزبان این ساز و کار با مجازات آمریکا روبه‌رو خواهد شد.»