همزمان با این‌که فدریکا موگرینی زمان مشخصی برای اجرای «ساز و کار ویژه» مالی اروپا برای پیشبرد معاملات تجاری با ایران ارائه نداد، عباس عراقچی اعلام کرد که اروپا چه نخواهد با ایران کار کند چه با فشار آمریکا نتواند، نتیجه برای ایران فرقی ندارد و اروپایی‌ها باید بدانند وضعیت کنونی نمی‌تواند به این شکل ادامه پیدا کند. او گفت اگر اروپا فکر می‌کند منطقه غرب آسیا بدون برجام امن‌تر است می‌تواند امتحان کند.
فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دوشنبه ۱۹ نوامبر / ۲۸ آبان در آغاز نشست وزیران خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا در بروکسل، زمان مشخصی برای راه‌اندازی «ساز و کار ویژه» مالی اروپا ارائه نداد و گفت: «هر چه زودتر بهتر است.»
موگرینی افزود: «برای ما مهم است که به همه چالش‌ها و شرایط پیچیده‌ای که ناشی از رفتار ایرانی‌ها در خاک اروپا و یا منطقه است، بپردازیم.»
به‌گفته موگرینی فعالیت اتحادیه اروپا و سه کشور بریتانیا، آلمان و فرانسه درباره اجرای «ساز و کار ویژه مالی» ادامه دارد. او گفت: «مشارکت وزیران دارایی سه کشور در این موضوع از اهمیت زیادی برخوردار است. من نمی‌توانم به شما تاریخ دقیقی را اعلام کنم اما می‌توانم بگویم کار در حال انجام و در مسیر مثبت در حال پیشرفت است.»
همزمان با این سخنانِ موگرینی، عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران با اشاره به «تلاش‌های جدی» اروپا در حفظ برجام، گفت: «به لحاظ مواضع سیاسی اروپا در این شش ماه کم نگذاشته اما این مدت کم نیست که نتوانند اقدامات عملی را پیدا کنند و هنوز قادر نیستند SPV («ساز و کار ویژه مالی») را رسماً اعلام کنند که یکی از دلایل آن فشار آمریکاست که بسیار سنگین بوده است. (…) اروپایی‌ها باید بدانند وضعیت کنونی نمی‌تواند به این شکل ادامه پیدا کند.»
هدف «ساز و کار ویژه مالی» تسهیل پرداخت‌های مربوط به مبادلات تجاری با ایران است تا شرکت‌های اروپایی بتوانند بدون استفاده از کانال‌های عادی تراکنش‌های مالی بین‌المللی، با جمهوری اسلامی به داد و ستد بپردازند و در معرض مجازات‌های اقتصادی آمریکا قرار نگیرند. «ساز و کار ویژه» بر پایه مبادله تهاتری (پایاپای) نفت در برابر کالا و خدمات و جایگزینی یورو با دلار در این معاملات قرار دارد. کشورهای اروپایی قول داده‌اند که در سال آینده میلادی این «ساز و کار ویژه» را به‌اجرا در آورند اما هنوز هیچ کشوری حاضر نشده است که میزبان این «ساز و کار ویژه» شود.
عراقچی به موضوع عدم پذیرش میزبانی اتریش و لوکزامبورگ برای «ساز و کار ویژه» اشاره کرد و گفت: «آمریکایی‌ها هر کشوری که “ساز و کار ویژه” در آن مستقر شود یا بانک‌هایی که با آن کار کند را تهدید کرده‌اند.»
معاون وزیر امور خارجه ایران در مورد عملکرد اروپا در این زمینه گفت: «چه اروپا نخواهد با ما کار کند و در حال بازی با ما باشد و چه می‌خواهد و قادر نیست، در نتیجه فرقی نمی‌کند. نتیجه این است که اروپایی‌ها یا نخواستند یا نتوانستند کاری انجام دهند. اما ما تا زمانی که باقی ماندن در برجام به نفع کشور باشد در آن می‌مانیم و اگر این نباشد ماندن در برجام فایده‌ای ندارد.»
عراقچی هزینه تحریم برای ایران را کم ندانست اما افزود: «آن‌ها باید بدانند کسی در ایران به‌خاطر تحریم‌های آمریکا دست خودش را بالا نمی‌برد. (…) بنابراین اگر اروپایی‌ها کوتاه بیایند حاکمیت، اعتبار و امنیت آن‌ها زیر سئوال می‌رود. اگر اروپا فکر می‌کند منطقه غرب آسیا بدون برجام امن‌تر است می‌تواند امتحان کند. منطقه ما کلکسیونی از مسایل و مشکلات دارد آیا اروپا تحمل موج جدید تروریسم و مهاجرت و شروع بحران هسته‌ای را دارد! بی شک هزینه از بین رفتن برجام برای اروپا بیش از آمریکاست.»
امیرحسین زمانی‌نیا، معاون وزارت نفت ایران امروز (دوشنبه) اعلام کرد که «ساز و کار ویژه مالی» اروپا احتمالاً در فرانسه راه‌اندازی خواهد شد.
زمانی‌نیا گفت: «مذاکرات کارشناسی برای ایجاد یک کانال پرداخت بانکی بین یک یا دو بانک ایرانی و چند بانک کوچک اروپایی که تعامل کمتری با آمریکا دارند، در جریان است. این کانال در مرحله اول برای اقلام غیرتحریمی است و از اواسط سال ۲۰۱۹ توسعه یافته و اقلام تحریم‌‌شده را هم شامل می‌شود.»
شش دیپلمات اروپایی هفته گذشته به رویترز گفته بودند هدف اروپا این بود که «ساز و کار ویژه» در ماه جاری به‌شکل قانونی اجرا شود، هرچند تا سال آینده عملی نخواهد شد، اما هیچ کشوری میزبانی آن را نپذیرفته است.
برایان هوک، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران ۱۵ نوامبر / ۲۴ آبان به بانک‌ها و شرکت‌های اروپایی که بر اساس «ساز و کار ویژه» با ایران وارد مبادلات تجاری می‌شوند هشدار داد که از مجازات‌های اقتصادی آمریکا در امان نخواهند ماند.
هوک گفت: «این‌که اتحادیه اروپا برای اجرای “ساز و کار ویژه” و رفع نگرانی شرکت‌ها جهت معامله با ایران تلاش کند جای تعجب ندارد، اما ما می‌گوییم میزبان این ساز و کار با مجازات آمریکا روبه‌رو خواهد شد.»
ایران هشدار داده است که اگر اروپا نتواند معاملات تجاری را در برابر فشار تحریم‌های آمریکا حفظ کند، توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با قدرت‌های جهانی، از جمله سه کشور بزرگ اتحادیه اروپا را متوقف خواهد کرد.
بیشتر بخوانید:
جناب عر اقچی بفرما برو همان عراق! تو تا دماغت با همه فک و فامیلت در اختلاس های بزرگ نقش ایفا کرذده اید و می کنید. در مورد قالیباف رییس تدارکچی ها حسن روحانی گفته بود : آقای قالیباف آن پرونده اختلاس ۵۲۰۰۰میلیارد شما آمد زیر دست من و من مردانگی کردم آنرا ماست مالی کردم….. این رییس حکومت اسلامی ست که زیر دستان مبارک یک دست نایب امام عج این چنین مردانگی هایی دارد. حالا شما فکرش را بکنید خودتان چکاره اید و شخص رهبر و قالیبف و همتان در خوشبخحتی ایران دست درازی داشته اید. سندش هم اینجاست. البته اگر مکنتشر شود.
***
یحیی آزموده از تهران / 19 November 2018