دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه در هلند، به‌مدت پنج روز به شکایت دیگری از ایران علیه آمریکا رسیدگی می‌کند. این شکایت مربوط به رأی دو سال پیش قضات دیوان عالی آمریکا است که با گرفتن دو میلیارد و ۶۵۰ میلیون دلار غرامت از دارایی‌های مسدودشده ایران موافقت کردند. این غرامت به خانواده‌های قربانیان آمریکایی بمب‌گذاری‌های سال ۱۹۸۳ در مقر تفنگداران دریایی آمریکا در بیروت تعلق گرفت. شکایت ایران این بار نیز با استناد به «پیمان مودت» ایران و آمریکا مطرح شده است.
دادگاه رسیدگی به شکایت ایران علیه آمریکا درباره برداشت از دارایی‌های ایران به‌عنوان غرامت، ساعت ۱۰ صبح دوشنبه ۸ اکتبر / ۱۶ مهر به وقت محلی، در محل دیوان دادگستری بین‌المللی در لاهه هلند با شنیدن متن شکایت ایران آغاز شد.
این دادگاه تا جمعه ۱۲ اکتبر / ۲۰ مهر ادامه خواهد داشت. ابتدا آمریکا دلایل خود را ارائه می‌کند و سپس روز چهارشنبه ایران دلایل شکایت خود را اعلام خواهد کرد. دو روز پنج‌شنبه و جمعه آینده نیز به‌ترتیب به آمریکا و ایران اختصاص داده شده است.
سال‌ها پیش صدها آمریکایی به دلیل قربانی شدن بستگانشان در آن‌چه حملات تروریستی ایران می‌نامیدند علیه جمهوری اسلامی شکایت کرده و خواهان دریافت غرامت شده بودند و کنگره آمریکا نیز در سال ۲۰۱۲ لایحه‌ای در پشتیبانی از این آمریکایی‌ها تصویب کرده بود. طبق این مصوبه دو میلیارد و ۶۵۰ میلیون دلار از محل دارایی‌های مسدود شده ایران در آمریکا به خانواده قربانیان حملات تروریستی غرامت پرداخته می‌شود.
قضات دیوان عالی آمریکا ۲۰ آوریل ۲۰۱۶ / اول اردیبهشت ۱۳۹۵ با گرفتن دو میلیارد و ۶۵۰ میلیون دلار غرامت از دارایی‌های مسدودشده ایران موافقت کردند. این غرامت به خانواده‌های قربانیان آمریکایی بمب‌گذاری‌های سال ۱۹۸۳ در مقر تفنگداران دریایی آمریکا در بیروت تعلق گرفت. در این بمب‌گذاری‌ها ۲۴۱ تفنگدار آمریکایی کشته شدند.
دولت ایران در سال ۱۳۹۵ (۲۰۱۶) دعوایی را علیه آمریکا به دلیل برداشت غرامت از این دارایی‌ها به استناد «پیمان مودت» ایران و آمریکا مطرح کرد.
«پیمان مودت و روابط اقتصادی و حقوق کنسولی» بین آمریکا و ایران دو سال پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، در زمان ریاست جمهوری آیزنهاور و نخست‌وزیری حسین اعلا در ایران امضا شد و به‌رغم اختلافات متعدد ایران و آمریکا در چهار دهه گذشته همچنان معتبر بود.
به‌تازگی نیز دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه رسیدگی به پرونده شکایت ایران از آمریکا به دلیل اعمال تحریم‌های یک‌جانبه را با استناد ایران به همین «پیمان مودت» انجام داد که بر اساس رأی موقت آن تحریم‌های آمریکا جان شهروندان ایرانی را به خطر انداخته و در بخش اقلام دارویی، غذایی و هوانوردی و کشاورزی می‌تواند به خسارت غیرقابل جبرانی منجر شود. این رأی ۳ اکتبر / ۱۱ مهر صادر شد.
مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا ساعتی بعد از حکم دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه گفت: «من امروز اعلام می‌کنم که ایالات متحده به پیمان مودت با ایران خاتمه می‌دهد.» او افزود جمهوری اسلامی ایران سال‌هاست که از این پیمان سوءاستفاده می‌کند و این تصمیم می‌بایست ۳۹ سال قبل گرفته می‌شد. پمپئو ایران را متهم به سوءاستفاده از دیوان بین‌المللی لاهه کرد و شکایت ایران بر اساس «پیمان مودت» را «پوچ و بی‌معنی» خواند.
با این حال رسانه‌های ایران نوشته‌اند که به‌رغم آن‌که مایک پمپئو گفته آمریکا از «پیمان مودت» خارج می‌شود، براساس ماده ۲۳ این پیمان و بند سه آن، پس از پایان مدت ۱۰ سال اعتبار این تعهدنامه، هر یک از طرفین می‌تواند با دادن اخطار کتبی به مدت یک سال به طرف دیگر در انقضای مدت ۱۰ سال اول یا هر موقع پس از آن، این عهدنامه را فسخ کند.
شکایت جدید دولت ایران علیه آمریکا در دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه از این رو صورت گرفته است که در «پیمان مودت» تصریح شده که هر یک از طرفین می‌توانند اختلافات ناشی از تفسیر یا اجرای این پیمان را به دیوان بین المللی دادگستری ارجاع دهند.
بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، ۴ تیرماه خبر داده بود که ایران شکایتی را نزد دادگاه لاهه در مورد توقیف دو میلیارد دلار از دارایی‌های بانک مرکزی توسط آمریکا مطرح کرده و در نشست ماه اکتبر این موضوع بررسی می‌شود.
قاسمی گفته بود: «این مسئله موضوعی است که به صورت جدی توسط ایران و برای احقاق حقوق خودش دنبال می‌شود لذا ما منتظر این نشست در ماه اکتبر هستیم.»
بیشتر بخوانید: