ایران با بحران آب روبه‌روست و به همین دلیل انتقال آب از پهنه آبی جنوب کشور به استان‌ها از جمله موضوعاتی است که مسئولان کشور برای حل بخشی از این بحران در نظر گرفته‌اند. اما مسعود تجریشی، معاون سازمان محیط زیست می‌گوید آب خلیج فارس شرایط ویژه‌ای دارد و این سازمان با انتقال آن به دیگر نقاط ایران مخالف است. به‌گفته او دریای عمان چنین شرایطی ندارد و پروژه انتقال آب از این دریا در حال انجام است.

انتقال آب از پهنه آبی جنوب ایران ـ عکس از آرشیو
انتقال آب از پهنه آبی جنوب ایران ـ عکس از آرشیو

مسعود تجریشی، معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست چهارشنبه ۱۱ مهر گفت: «به‌خاطر شرایط خاص خلیج فارس، سازمان حفاظت محیط زیست به هیچ وجه موافق انتقال آب از این پهنه آبی نیست.»

او افزود: «حتی وزارت نیرو مجوز تخصیص برای برداشت آب از خلیج فارس را صادر نمی‌کند.»

پیش از این، یکی از راه حل‌هایی که مسئولان مطرح کرده بودند شیرین کردن آب خلیج فارس و انتقال آن به قسمت‌های مرکزی و خشک ایران بود. یا این‌که آب خلیج فارس بدون شیرین کردن به قسمت‌های مرکزی ایران منتقل شود. در همین راستا طرح ساخت کانالی نیز مطرح شد که دریای خزر را به خلیج فارس وصل کند. طرح‌های دیگری نیز به میان آمد، از جمله استفاده از دریاچه‌های خشک‌شده و یا دریاچه‌های فصلی و گودال‌های وسیع و همچنین پُر کردن این دریاچه‌ها و یا حفره‌ها با آب خلیج فارس. مقامات امیدوار بودند که به این ترتیب شاید مشکل خشکی این مناطق حل شود.

به‌گفته تجریشی آب خلیج فارس نسبت به دریاهای دیگر گرم‌تر است، از این رو آسیب‌پذیری این حوضه آبی نسبت به سایر حوضه‌ها بیشتر است. همچنین تردد زیاد نفتکش‌ها، کندی چرخه تعویض آب خلیج فارس و عمق کم، میزان بالای تبخیر و شوری از دیگر شرایط خاص این پهنه آبی است.

معاون سازمان محیط زیست می‌گوید فولاد مبارکه اصفهان به‌دلیل مشکلاتی که برایش پیش آمده، بدون اطلاع از فرایند انتقال آب اعلام آمادگی کرده بود که با هزینه خودش آب را از خلیج فارس منتقل کند. او می‌گوید برای انتقال آب ابتدا باید به وزارت نیرو اعلام شود و این وزارت‌خانه مشخص می‌کند که چنین کاری امکان‌پذیر هست یا خیر، پس از آن‌که وزارت نیرو شرایط تخصیص را تعیین کرد، پروژه برای ارزیابی زیست‌محیطی به سازمان محیط زیست ارسال می‌شود که این کار انجام نشده است.

استان اصفهان از جمله استان‌های ایران است که با بحران آب روبه‌روست. به‌تازگی باغداران، چاه‌داران و کشاورزان شرق اصفهان، حوضه آب‌ریز زاینده‌رود در اعتراض به اجرایی نشدن وعده‌های مسئولان مبنی بر جاری شدن آب رودخانه زاینده‌رود در فصل پاییز و رعایت نشدن حقآبه‌هایشان، دست به تجمع و اعتراض زدند. در این بخش از حوضه آب‌ریز زاینده‌رود، ۶۰ درصد مردم کشاورز هستند و تعداد بسیار زیادی نیز در مشاغلی مرتبط با کشاورزی مثل دامداری فعالیت می‌کنند. بر این اساس اشتغال و درآمد ۸۰ درصد ساکنان شهرها و روستاهای این منطقه، به کشاورزی و به آب مرتبط است.

انتقال ۴۰۰ میلیون مترمکعب آب از حق‌آبه استان اصفهان به یزد، زندگی آن‌ها را به خطر انداخته است. در سال ۹۵ مسئولان استان اصفهان به کشاورزان قول داده بودند که ۲۰۰ میلیون متر مکعب از آب پشت سدها را به کشاورزی در شرق اصفهان اختصاص دهند اما به این وعده عمل نکردند. در همان سال گروهی از کشاورزان اصفهانی لوله انتقال آب به استان یزد را شکستند.

مسعود تجریشی درباره صدور مجوز انتقال آب از خلیج فارس گفت: «ممکن است در گذشته مجوزی برای انتقال آب از خلیج فارس صادر شده باشد اما در حال حاضر، تحت هیچ شرایطی به پروژه انتقال از خلیج فارس مجوز نمی‌دهیم.»

او اما از انتقال آب از دریای عمان دفاع کرد و گفت: «بخش‌های جنوب شرق کشور شامل شمال کرمان، حاشیه یزد و شمال سیستان و بلوچستان از آب دریای عمان در قالب پروژه انتقال آب بهره‌مند می‌شوند.»

به گفته معاون سازمان محیط زیست، با وجود ظرفیت بالا در استفاده از آب دریای عمان، ایران نسبت به کشورهای حاشیه این حوضه آبی استفاده بسیار کمی از این ظرفیت دارد و حتی به اندازه یکی از کشورهای کوچک نیز برداشت نمی‌کند. او می‌گوید دریای عمان ظرفیت بالایی برای برداشت آب دارد و می‌تواند در قالب یک سیستم آب‌شیرین‌کن و خط انتقال، جنوب شرق ایران، شامل شمال کرمان، صنایع حاشیه یزد و شمال استان سیستان و بلوچستان را کاملاً پوشش ‌دهد.

او همچنین از درخواست‌های زیاد برای برداشت آب از دریای عمان خبر داد.

در آبان‌ سال گذشته شهباز حسن‌پور بیگلری، نماینده سیرجان و بردسیر در مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که اجرای پروژه بزرگ انتقال آب خلیج فارس به استان‌های کرمان، یزد و فلات مرکزی آغاز شده است.

او گفته بود: «این پروژه توسط بخش خصوصی گل‌گهر سیرجان، مس سرچشمه و چادرملو یزد هدایت و رهبری می‌شود.»

بیشتر بخوانید:

چرا انتقال آب شور از خلیج فارس راه‌حل نیست؟