ناآرامی‌های شهر نفت‌خیز بصره در عراق باعث شده است که ایالات متحده آمریکا تنها کارمندان اضطراری را در کنسولگری‌اش در این شهر حفظ کند. مایک پومپئو، وزیر خارجه ایالات متحده دلیل این کار را «تهدید کارکنان و تأسیسات آمریکا در بصره» از سوی ایران و گروه‌های نیابتی‌اش اعلام کرد.
مایک پومپئو جمعه ۲۸ سپتامبر / ششم مهر دستور تخلیه کارمندان کنسولگری این کشور دربصره را صادر کرد که عملاً به معنای تعطیلی این کنسولگری است. وزیر خارجه آمریکا در دیدار با برخی همتایان خارجی‌اش در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک دراین‌باره گفت:
«به دلیل تهدیدها و تحریک‌های فزاینده و مشخص برای حمله به کارکنان و تأسیسات ما در عراق، دستوری جهت جابجایی موقت و مناسب کارکنان دیپلماتیک‌مان در عراق را صادر کرده‌ام.»
این دستور پس از وقوع حملات راکتی در ماه جاری صورت می‌گیرد که ظاهراً هدف آنها سفارت آمریکا در بغداد و کنسولگری‌اش در بصره بود. این حملات آسیبی وارد نکرد اما بر افزایش تنش‌ها بین واشنگتن و تهران در صحنه عراق گواهی می‌داد.
این هفته مقام‌های آمریکایی از جمله پومپئو و جان بولتون، مشاور ارشد امنیت ملی کاخ سفید هشدارهای تندی به ایران دادند و اعلام کردند ایالات متحده به تهدیدهای تهران در خاورمیانه پاسخ خواهد داد. بولتون در سخنانی گفت «روزهای مصونیت برای تهران و عاملان آن تمام شده» و به دولت ایران هشدار داد که در صورت حمله به منافع آمریکا یا متحدانش باید هزینه گزافی پرداخت کند.
پومپئو جمعه این تهدیدها را با اشاره به حمله راکتی به کنسولگری بصره تکرار کرد: «ایران باید بفهمد که ایالات متحده به هر حمله‌ای به شکلی فوری و متناسب پاسخ خواهد داد.»
وزیر خارجه آمریکا از «تمام طرفین بین‌المللی علاقه‌مند به صلح و ثبات در عراق» خواست تا از موضع واشنگتن در برابر تهران دفاع کنند و رفتار ایران را «غیرقابل قبول» بدانند.
اما یک مقام ارشد امنیتی عراق در این باره به روزنامه آمریکایی «واشنگتن‌پست» گفت که تصمیم آمریکا برای بستن کنسولگری در بصره حاصل تهدیدهای واقعی و جدی ایران یا شبه‌نظامیانش نیست.
او که به شرط ناشناس ماندن سخن می‌گفت، تصمیم آمریکا را «حرکت تأسف‌باری» در ادامه موارد مشابه خواند که «در حال بدل‌کردن عراق به صحنه نزاع آمریکا و ایران هستند».
بصره ۱۶ و ۱۷ شهریور / هفتم و هشتم سپتامبر صحنه اعتراض‌های خشونت‌باری بود که در جریان آنها کنسولگری ایران در آن شهر به آتش کشیده شد و به حوالی کنسولگری آمریکا در بصره حمله موشکی صورت گرفت. این اعتراض‌ها پس از بیمارشدن ۳۰ هزار تن در استان بصره بر اثر نوشیدن آب آلوده رخ داد.
رقابت بر سر دولت آینده عراق
فرستادگان ارشد ایالات متحده و ایران در عراق به دنبال قرار دادن متحدانشان در بالاترین رده‌های حکومتی، یعنی نخست‌وزیری، ریاست‌جمهوری و ریاست پارلمان هستند.
تهران و واشنگتن به گزارش روزنامه «واشنگتن‌پست» رقابت سختی را برای شکل‌دادن به دولت آینده در بغداد آغاز کرده‌اند. اما انتخابات سراسری ماه مه / اردیبهشت در عراق باعث شد حامیان هیچ یک از دو کشور به اکثریت دست پیدا نکنند.
محمد حلبوسی، رئیس جدید پارلمان عراق وعده داده که با هر دو کشور همکاری کند اما برای مثال انتخاب او به ریاست پارلمان به قیمت بازماندن نامزد محبوب آمریکا از رسیدن به این پست بود.
بسیاری از عراقی‌ها مداخلات سیاسی آمریکا و ایران برای شکل‌دادن دولت آینده عراق را برنمی‌تابند. آنها رقابت ایجادشده را محصول فرعی خطرناک کارزار واشنگتن برای انزوای اقتصادی و سیاسی تهران می‌دانند.
ایالات متحده مه از توافق هسته‌ای با ایران خارج شد و تحریم‌ها علیه این کشور را بازگرداند. دور جدید تحریم‌ها که صنعت نفت ایران را هدف قرار می‌دهند، از چهارم نوامبر / ۱۳ آبان اجرایی خواهد شد.
در همین زمینه