احمد در ۶۴ سالگی زمانی که هنوز کارمند بود، دچار فراموشی شد. مثل بسیاری از موارد دیگر آلزایمر او با فراموش کردن کیسه خرید، جا گذاشتن کلیدها و گم کردن تلفن همراه آغازشد. پس از بازنشستگی، یک سکته مغزی را از سر گذراند و فراموش‌کاری‌ها به طور غم‌انگیزی افزایش پیدا کردند. او حالا به سختی چیزی را به یاد می‌آورد و حتی اینکه آیا الان غذا خورده یا نه نیز برای او یک مساله است. احمد دچار زوال عقل شده که بیماری آلزایمر یکی از فرم‌های آن است. اکنون زندگی نه تنها برای او طاقت‌فرسا شده بلکه برای مراقبانش هم تبدیل به یک چالش اساسی شده است. همسر و دختر احمد مراقبت از او را به عهده دارند. کاری که به گفته دخترش ستاره بسیار طاقت‌فرساست و او را از پا درآورده است.
مانند احمد در دنیا بسیار هستند؛ در هر ۶۸ ثانیه یک نفر در دنیا به آلزایمر دچار می‌شود و پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۱۵۰ فقط در ایالات متحده آمریکا ۱۶ میلیون نفر به آلزایمر مبتلا باشند. به گفته مدیرعامل انجمن آلزایمر در ایران بیش از ۷۰۰ هزارنفر دچار آلزایمر هستند که بیش از ۴ هزارنفر از آنها تحت پوشش و حمایت این انجمن قرار دارند.
۲۱ سپتامبر روز جهانی آلزایمر بود که هدف از آن افزایش آگاهی عمومی درباره آلزایمر و زوال عقل است. از سال ۲۰۱۲ تاکنون، از روز ۲۱ سپتامبر ماهی برای آگاهی رسانی درباره این موضوع اختصاص داده شده و سال ۲۰۱۸، هفتمین سالی است که آلزایمر در دستور کار قرار گرفته است.
آلزایمر یکی از رایج‌ترین اشکال زوال عقل است که عملکرد مغزی فرد مبتلا را دچار اختلال می‌کند. با این حال مطالعات نشان می‌دهند که از هر ۳ نفر، ۲ نفر در جهان اطلاعات اشتباه یا کمی در مورد بیماری آلزایمر دارند. اطلاعات ناقص و اشتباه در مورد آلزایمر یک مشکل جهانی و گسترده است زیرا بسیاری گمان می‌کنند که آلزایمر فرآیندی از پیری و بیماری کهنسالی است و درک درستی از هشدارها، علائم و اهمیت این بیماری ندارند.
بیشتر بدانید
آلزایمر یک عنوان کلی برای بیماری‌ای است که با از دست رفتن حافظه و دیگر توانایی‌های شناختی فرد مرتبط است به طوری که زندگی روزمره فرد مبتلا را دچار اختلال اساسی می‌کند. حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد از موارد زوال عقل مربوط به آلزایمر است. اگرچه این که گفته می‌شود بیماری آلزایمر در دوران پیری بیشتر اتفاق می‌افتد تا اندازه‌ای درست است. شواهد نشان می‌دهند که بسیاری از بیماران مبتلا بالای ۶۵ سال سن دارند با این حال نمی‌توان این بیماری را یک بیماری کاملا مرتبط با بیماری‌های کهنسالی دانست. به عنوان نمونه ۲۰۰ هزار فرد مبتلا به بیماری آلزایمر در ایالات متحده آمریکا زیر ۶۵ سال سن دارند.
علائم اولیه را بشناسید
آلزایمر و از دست رفتن حافظه در طول سالیان پیش می‌رود اما همیشه علائم اولیه‌ای وجود دارند که زنگ خطر را به صدا در می‌آورند. بر اساس اطلاعات مفیدی که مرکز مایوکلینیک در اختیار قرار داده است این علائم خیلی قبل‌تر از اینکه آلزایمر در فرد تشخیص داده شود نمایان می‌شوند. بنابراین خوب است که این موارد را به خاطر داشته باشید:
ـ تکرار چندین و چندباره یک جمله و یک سوال بدون اینکه فرد تشخیص بدهد قبلا این سوال را پرسیده و جوابش را گرفته
ـ فراموش کردن مکالمات، قرارها، رویدادها و یا به یاد نیاوردن آنچه که گذشته است
ـ جا گذاشتن اشیا یا فراموش کردن چیزهایی که مربوط به امور روزمره هستند و یا جا گذاشتن آنها در مکان‌های غیرمنطقی و کاملا نادرست
ـ گم شدن و گم کردن خود در یک مکان آشنا
ـ فراموش کردن نام اعضای خانواده یا اشیایی که مربوط به زندگی روزمره هستند
ـ مشکل ذهنی برای یافتن واژه‌های درست برای توضیح و تعریف اشیا، بیان افکار یا مشارکت در مکالمات
ـ تغییرات شخصیتی مانند بی‌اعتمادی شدید به دیگران، پرخاشگری، بی‌قراری شدید و همچنین تغییرات در عادت‌های خواب، سرگردانی، توهم مانند توهم اینکه چیزی دزدیده شده است، افسردگی،تغییرات خلقی و انزوای اجتماعی
چرا دچار آلزایمر می‌شویم؟
واقعیت این است که نورولوژیست‌ها به عامل یا عوامل خاصی که موجب این بیماری می‌شوند اشاره‌ای نمی‌کنند. به عقیده پزشکان ژنتیک، سبک زندگی و محیط و مکان زندگی می‌تواند در مواردی به عنوان عوامل بیماری معرفی شود اما آنها می‌گویند که در مورد یک چیز کاملا مطمئن هستند؛ سلول‌های مغزی فرد بیمار در طی زمان دچار آسیب می‌شود.
تشخیص بیماری
تشخیص آلزایمر کار ساده‌ای نیست. پزشکان معمولا قادر به تشخیص زوال عقل هستند اما اینکه آیا فرد قطعا دچار آلزایمر شده است یا خیر فقط بعد از آزمایش‌های میکروسکوپی مغز فرد بعد از مرگ او امکان‌پذیر است. همواره این احتمال وجود دارد که بیماری به ویژه در کشورهایی که امکانات تشخیصی کمی در اختیار دارند به درستی تشخیص داده نشود.
چه کسی در معرض خطر است؟
همانطور که گفتیم آلزایمر ناشی از کهنسالی نیست اما افراد بالای ۶۵ سال بیشتر در معرض خطر قرار دارند. بر اساس اطلاعات ارائه شده در مایوکلینیک، کسانی که فعالیت بدنی کافی ندارند یا دچار سوءتغذیه یا تغذیه نامناسب هستند بیشتر در معرض ابتلا به بیماری هستند. ژنتیک، مصرف سیگار، دیابت کنترل نشده، فشار خون بالا و کلسترول بالا عواملی هستند که می‌توانند امکان ابتلا را افزایش دهند. همچنین برخی از مطالعات نشان داده‌اند که افرادی که در فعالیت‌های چالشی ذهنی در طول عمر خود مشارکت داشته‌اند مثلا کسانی که مطالعه می‌کنند و فعالیت‌های مغزی بیشتری دارند کمتر در معرض خطر ابتلا قرار دارند.
آیا آلزایمر درمان دارد؟
زمانی که متوجه شوید یکی از عزیزترین افراد زندگی‌تان دچار آلزایمر شده، سوالات زیادی به سراغتان خواهد آمد. اولین سوال این است که آیا او درمان می‌شود؟ در حال حاضر پزشکان برای کند شدن روند از دست رفتن حافظه داروهایی را تجویز می‌کنند. برخی از داروهای ضد افسردگی می‌توانند تغییرات رفتاری بیمار را کنترل کنند. اما واقعیت این است که کسی که دچار آلزایمر است درمان نمی‌شود و فقط می‌توان کیفیت زندگی را برای او بهتر کرد.
من مراقب فرد مبتلا به آلزایمر هستم
به عنوان پرستار و مراقب کسی که دچار آلزایمر است، راه سختی در پیش دارید. چیزهای زیادی هست که باید درباره بیماری بدانید، برنامه‌های زندگی‌تان کاملا تغییر می‌کند و البته نگرانی‌هایتان هم بی‌شمار است. به عهده گرفتن مسئولیت مراقبت از فرد مبتلا به آلزایمر به معنای پذیرفتن یک شغل پر استرس است. شما در نقش مراقب بیمار احساسات پیچیده‌ای از عشق، امید، خشم، گناه، تنهایی و ناامیدی را تجربه می‌کنید. این‌ها مسائلی است که زندگی شما را به شدت تغییر می‌دهد. مراقبت از بیمار آلزایمری بسیار نگران‌کننده‌تر و پر استرس‌تر از مراقبت از فردی است که دچار یک مشکل فیزیکی است. مطالعات نشان می‌دهند که بسیاری از پرستاران این بیماران دچار افسردگی می‌شوند و از اختلال خواب و پریشانی روحی رنج می‌برند.
اگر می‌خواهید مراقب خوبی برای یک بیمار باشید به وضعیت سلامت روحی خودتان توجه کنید. نشانه‌ها را دریابید و پیش از آنکه آلزایمر شما را هم از پای دربیاورد خود را بازیابی کنید. اگر دائما دچار خشم، استرس، ترس از دست دادن، بی‌خوابی، اضطراب غیرقابل کنترل، ناامیدی و اندوه هستید و اگر به واسطه این بیماری روابط اجتماعی و سلامت جسمی‌تان را از دست داده‌اید، پیش از آنکه دیر شود به خود کمک کنید. چیزی که شما نیاز دارید بازیابی انرژی و توان از دست رفته از طریق دریافت کمک‌های عاطفی و اجتماعی و همچنین مراقبت از بدن خود با ورزش و تغذیه مناسب است.