بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت ایران در مصاحبه‌ای وضعیت کنونی اوپک را مورد انتقاد قرار داد و گفت برخی کشورهای عضو اوپک در جهت انحلال آن و تمکین به خواسته‌های آمریکا عمل می‌کنند. او گفت این کشورها می‌خواهند کمیته مشترک نظارت بر توافق اوپک و غیراوپک را بزرگ جلوه بدهند در حالی که این کمیته حق تصمیم‌گیری ندارد. زنگنه تأکید کرد که هر کشوری خواهان افزایش تولید نفت شود ضد ایران عمل می‌کند اما او به صراحت در مخالفت با روسیه که چنین خواسته‌ای را مطرح کرده چیزی نگفت.
روز یکشنبه ۲۳ سپتامبر / یکم مهر قرار است نشست کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق کاهش عرضه نفت سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و غیر اوپک (JMMC) در الجزایر برگزار شود. این نشست در حالی برگزار می‌شود که دونالد ترامپ بار دیگر از کشورهای عضو اوپک خواسته است تا قیمت نفت را پایین بیاورند.
در آستانه این نشست بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران در گفت‌وگو با شبکه بلومبرگ گفته است که «کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق کاهش عرضه نفت اوپک و غیراوپک هیچ حق تصمیم‌گیری ندارد. این کمیته اختیار قانونی ندارد و از نظر حقوقی دارای صلاحیت نیست که درباره هیچ مسئله‌ای به تصمیم برسد. نظارت آن هم تعیین‌کننده نیست.»
زنگنه اعلام کرده که خود در اجلاس الجزایر شرکت نمی‌کند اما به جای او حسین کاظم‌پور اردبیلی، نماینده ایران در هیئت عامل اوپک به‌همراه هیئتی در این اجلاس شرکت خواهد کرد.
زنگنه از قصد برخی کشورها برای بزرگ کردن کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق کاهش عرضه نفت اوپک و غیراوپک انتقاد کرد و گفت «اوپک قربانی جریانی خزنده است» که به‌گفته او نتیجه همکاری با آمریکاست: «آن‌ها اوپک را قربانی می‌کنند و به آهستگی، بدون اعلام علنی این مسئله، قصد دارند تعداد زیادی از کشورهای تولیدکننده را گردهم آورند و مجمعی ایجاد کنند تا جای اوپک را بگیرد. (…) کسانی هستند که می‌خواهند آن را منحل کنند و می‌خواهند بی‌دلیل این نهاد (کمیته وزارتی نظارت بر توافق اوپک و غیراوپک) را بزرگتر از آن چیزی که هست جلوه دهند.»
زنگنه به دو عضو اوپک که به‌گفته او «سردمداری جهانی ضدیت با ایران را در بازار نفت به‌عهده گرفته‌اند» اشاره کرد و گفت: «آن‌ها این موج ضد ایرانی را پی می‌گیرند و سپس در همکاری با آمریکا همسو می‌شوند». به‌نظر می‌رسد که زنگنه از عربستان سعودی و امارات متحده عربی سخن می‌گوید اما او نخواست نامی از این کشورها ببرد.
موضوع افزایش تولید نفت در اوپک به‌منظور حفظ ثبات بازار نفت به‌دنبال تحریم‌های آمریکا علیه ایران و کاهش صادرات ایران ـ و همچنین ونزوئلا ـ از جمله مسائلی است که اوپک با آن روبه‌روست.
وزیر نفت ایران هرگونه افزایش تولید نفت را بر ضد ایران دانست و گفت: «هر کس که بگوید که کمبود در بازار نفت را جبران می‌کند، ضد ایران صحبت می‌کند و این یک بیانیه سیاسی است. هیچ جنبه اقتصادی در آن نیست و آن‌ها بر خلاف موضوعی که می‌گویند، نه تنها اوپک، بلکه کشورهای غیرعضو اوپک را هم به یک بازی سیاسی می‌کشانند.»
ایران از آن بیم دارد که کشورهای عضو اوپک و غیرعضو که توافق کاهش تولید نفت را امضا کرده‌اند تصمیم بگیرند به‌منظور حفظ قیمت نفت، کمبود نفت ایران در بازار جهانی را با افزایش تولید خود جبران کنند. عربستان سعودی، عضو اوپک، و روسیه، متحد ایران و از کشورهای غیراوپک در ماه‌های گذشته بارها از افزایش تولید نفت خود سخن گفته‌اند. وزرای انرژی این دو کشور در همین رابطه با وزیر انرژی آمریکا نیز دیدار کردند.
حسین کاظم‌پور اردبیلی، ۱۵ سپتامبر/ ۲۴ شهریور گفته بود: «روسیه و عربستان سعودی می‌گویند که به دنبال ایجاد تعادلی در بازار جهانی نفت هستند اما در عین حال در تلاشند که سهم ایران را در این بازار پر کنند.»
بهروز نعمتی، سخنگوی هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون انرژی نیز روز دوشنبه گذشته گفته بود معلوم نیست که الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه به دنبال چیست، «از یک طرف می‌خواهند سهم اوپک را یک میلیون بشکه افزایش دهند و از طرفی می‌خواهند کاهش تولید نفت اوپک را جبران کنند.»
با این حال بیژن زنگنه می‌گوید روسیه «مشکل ما نیست» و روس‌ها «هر چه بخواهند طبق منافع ملی خود به‌عنوان کشوری که یک تولیدکننده نفت غیرعضو اوپک است، همکاری می‌کنند»، اما او از کشورهای عضو اوپک انتظار بیشتری دارد: «به‌ویژه در وضع کنونی درست نیست که دو عضو به سردمداری و ایفای نقش رهبری در جریان ضدایرانی بپردازند.»
زنگنه تأکید کرد که اگر نشست آینده کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق اوپک و غیراوپک به تصمیمی برسد که فراتر از پیشنهاد مصوب اوپک باشد، این تصمیم «نامعتبر و یک تصمیم باطل است» زیرا به‌گفته او «جای تصمیم‌گیری، نشست وزیران نفت و انرژی اوپک است.»
اعضای اوپک ۲۲ ژوئن / ۱ تیر سال جاری توافق کردند که تولید روزانه نفت خام را از ابتدای ژوئیه ۲۰۱۸ تا ۶۰۰ هزار بشکه در روز افزایش دهند. کشورهای همراه با پیمان کاهش تولید که از ابتدای سال ۲۰۱۷ آغاز شد نیز ۴۰۰ هزار بشکه نفت بیشتر از قبل تولید خواهند کرد.
شبکه خبری بلومبرگ ۱۹ مرداد سال جاری در گزارشی با استناد به تخمین‌های دولت ترامپ، نوشت بین ۷۰۰ هزار تا یک میلیون بشکه در روز از صادرات نفت ایران کاسته خواهد شد. بر اساس داده‌های جمع‌آوری‌شده از سوی بلومبرگ، ایران سال گذشته به طور متوسط ۲,۱ میلیون بشکه در روز صادرات نفت داشته است.
اداره اطلاعات انرژی آمریکا سه‌شنبه ۲۷ شهریور در گزارش تازه خود درآمد خالص ایران از میزان صادرات نفت طی هفت ماه نخست سال جاری میلادی را ۴۱ میلیارد دلار اعلام کرد، اما در همین حال گفت که صادرات نفت و میعانات گازی ایران در ماه اوت نزدیک به ۱۹ درصد یعنی نیم میلیون بشکه در روز کاهش یافته است.
بر اساس گزارش‌های منتشرشده، صادرات نفت ایران در ماه سپتامبر باز هم ۵۰۰ هزار بشکه کاهش یافته و به ۱,۵ میلیون بشکه در روز رسیده است.
رویترز پنج‌شنبه ۲۰ سپتامبر / ۲۹ شهریور به‌نقل از منابع آگاه خبر داد که پالایشگاه نفت «چنای پترولیوم» هند از آغاز ماه اکتبر واردات و پالایش نفت خام ایران را متوقف خواهد کرد. شرکت «بیمهه متحد هند» به این پالایشگاه نفت اطلاع داده که به‌دلیل مصون ماندن از تحریم‌های آمریکا، دیگر موارد مربوط به پالایش نفت خام از ایران را پوشش نخواهد داد.
وضعیت نفتی ایران در حالی است که آمریکا هنوز تحریم‌های نفتی خود علیه جمهوری اسلامی را به‌اجرا نگذاشته است. این تحریم‌ها قرار است از ۱۴ آبان به اجرا در آید.
وزارت نفت ایران کارگروه‌هایی ایجاد کرده تا برای مشکلاتی که بر اثر تحریم‌های آمریکا در فروش نفت ایجاد می‌شود، تدابیر لازم را اتخاذ کند.
بیشتر بخوانید: