۲۵ اسفند؛ مقارنه ناهید و مشتری

این دو سیاره طی ماه گذشته به هم نزدیک و نزدیک‌تر شدند، تا اینکه دیگر آن‌ها را می‌شود به راحتی در کنار هم مشاهده کرد. هردوی‌شان هم مثل دو ستاره درخشان هستند. آن یکی که بالاتر و درخشان‌تر است، ناهید و دیگری مشتری است.

 

البته سیارات ناهید و مشتری واقعاً به هم نزدیک نشده‌اند. آن‌ها میلیون‌ها کیلومتر ازهم فاصله دارند، اما از منظر ما زمینی‌ها، گویی به هم نزدیک شده‌اند. این پدیده را در اصلاح نجومی “مقارنه” (Conjunction) می‌گویند. در بیست و پنجم اسفندماه امسال و کمی بعد از غروب خورشید، این دو سیاره به فاصله ظاهریِ سه درجه از هم واقع شده‌اند (یعنی اگر انگشت کوچک و شست‌تان را جمع کنید و با سه انگشت دیگر- البته به‌شکل به‌هم‌چسبیده و با بازوی کشیده-  به آسمان اشاره کنید، ناهید و مشتری را چسبیده به دو سوی انگشتان‌تان می‌بینید). این فاصله تقریباً معادل شش برابر قطر ظاهری ماه کامل در آسمان است.

 

البته اگر هنوز کنجکاوید، این را هم بدانید که خودنمایی این دو سیاره درخشان را بلافاصله بعد از غروب آفتاب، تا چندین ساعت در تمام نقاط زمین می‌شود دید؛ از استرالیا تا کانادا، و از ژاپن تا شیلی. ضمناً از آنجا که ناهید و مشتری، جزو درخشنده‌ترین اجرام آسمان‌ هستند، حتی در آلوده‌ترین شهرهای زمین هم امکان تماشای‌شان با چشم غیر مسلح فراهم است.

 

خبر خوب دیگر اینکه مریخ را هم در فاصله‌ای نه‌چندان دور از این دو سیاره، به‌شکل یک ستاره درخشان و سرخ‌فام بر فراز افق غربی می‌توان دید (کافی است سرتان را به سمت مخالف ناهید و مشتری و کمی بالاتر از آن‌ها بچرخانید). مریخ همین چند روز پیش به نزدیک‌ترین فاصله‌اش از زمین رسید که این پدیده هم در اصطلاح نجومی به “مقابله” (Opposition) معروف است. مریخ تا دو سال آینده، دیگر از این فاصله به زمین نزدیک‌تر نخواهد شد (البته بد نیست حالا نگاهی به مقاله “بازگشت حقه مریخی” هم بیاندازید).

 

نمایش باشکوه آسمانِ این شب‌ها، در ششمین روز سال جدید شمسی، با پیوستن هلال باریک ماه نو به جمع ناهید و مشتری، تکمیل خواهد شد و یک مقارنه سه‌‌گانه خواهیم داشت که البته فرصت خوبی هم برای محک زدن توانایی‌تان در عکاسی از آسمان شب است.

 

هرچند که فاصله سه درجه‌ای بین این دو سیاره، به‌قدر کافی کم است، اما در سالیان آینده، مقارنه‌های نزدیک‌تری را هم بین ناهید و مشتری خواهیم داشت. مثلاً در چهارم آبان‌ماه سال ۱۳۹۴، این دو سیاره به فاصله یک درجه‌ای از هم قرار می‌گیرند، اما مقارنه‌ای که روز پنجشنبه می‌بینید، یکی از بهترین مقارنه‌های چندین سال آینده خواهد بود، چراکه تا پیش از غروب این دو سیاره، به اندازه کافی فرصت تماشای این صحنه و عکاسی از آن را دارید. می‌توانید عکس‌های‌تان از این واقعه زیبای آسمانی را به وب‌سایت‌های ترویجی نجوم، از جمله Space Weather و Universe Today ارسال کنید و به نمایش عمومی درآورید.

 

 

 

۱-    مقارنه سیارات ناهید (راست) و مشتری در غروب بیست و دوم اسفندماه ۱۳۹۰، از دید عکاس لهستانی Marek Nikodem

۲-    مقارنه سیارات ناهید (چپ)، مشتری و نیز هلال ماه نو در غروب یازدهم آذرماه ۱۳۸۷ / عکاس: احسان سنایی