فضای سیاسی ایران در هفته گذشته تحت تاثیر برگزاری نهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی بود. خبر‌های مربوط به رد صلاحیت‌ کاندیداها توسط شورای نگهبان قانون اساسی، مناظره‌های انتخاباتی ، تبلیغات انتخابات و موضع گروه‌های اپوزسیون، فضای غالب را در رسانه‌های فارسی زبان داخل و خارج ایران به خود اختصاص دادند.

این انتخابات روز جمعه در فضایی قابل پیش‌بینی برگزار شد و تنها حاشیه غیرمنتظره‌اش حضور “محمد خاتمی” رییس جمهوری پیشین ایران در این رای‌گیری بود.

درست در همین روز  “باراک اوباما” رییس جمهوری آمریکا طی یک مصاحبه از  احتمال به‌کارگیری گزینه نظامی علیه تاسیسات هسته‌ای ایران سخن گفت و تاکید کرد که کشورش درباره به‌کارگیری این تهدید بلوف نمی‌زند.

علاوه‌براین، دولت تایلند نیز خبر از بازجویی گروهی دیگر از ایرانیان به اتهام همدستی برای انجام عملیات تروریستی علیه اهداف اسراییلی در این کشور داد و محافل دیپلماتیک  را متوجه التهاب‌های دامنه‌دار میان تهران و تل‌آویو کرد. همزمان با این تحولات، سازمان عفو بین الملل در گزارش تازه‌ای از افزایش سرکوب‌ها و نقض مستمر حقوق بشر در ایران خبر داد و به این رویه اعتراض کرد.

این سازمان در گزارش خود آورده بود که نقض حقوق بشر در آستانه انتخابات مجلس افزایش پیدا کرده و به مرحله بحرانی رسیده است. “رادیو زمانه” در “نبض سیاست” این هفته، مروری خبری-تحلیلی به این رویدادها داشته است.

انتخابات قابل پیش بینی
 
انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی بر تمام تحولات سیاسی هفته گذشته ایران سایه افکند. انتخاباتی که رقابت در آن میان طیف‌هایی از جناح محافظه کار در جریان بود و اصلاح طلبان بابت آنچه “عدم آزادی و سلامت” انتخابات خوانده بودند از مشارکت در آن صرف نظر کردند.
 
رییس جمهوری آمریکا طی یک مصاحبه از  احتمال به‌کارگیری گزینه نظامی علیه تاسیسات هسته‌ای ایران سخن گفت و تاکید کرد که کشورش درباره به‌کارگیری این تهدید بلوف نمی‌زند
 
 دو طیف عمده محافظه کار در این انتخابات تحت نام‌های “جبهه متحد اصولگرایان” و “جبهه پایداری انقلاب اسلامی” حضور داشتند.  
هر دو تشکل از حامیان “آیت الله خامنه‌ای” رهبر جمهوری اسلامی هستند اما اعضای جبهه پایداری که با هدایت “محمد تقی مصباح یزدی” (رییس پژوهشکده امام خمینی) در انتخابات شرکت کردند، در واقع طیف افراطی جناح محافظه‌کار را نمایندگی می‌کنند. اعضای جبهه متحد زیر لوای “محمد رضا مهدوی کنی‌‌” شامل محافظه‌کاران سنتی هستند.
 
علاوه بر این دو تشکل، گروه‌های اقماری دیگری از گرایش‌های مختلف در جریان محافظه‌کار ایران به میدان انتخابات مجلس شورای اسلامی آمدند. این گروه‌ها امکان مانور زیادی نداشتند و قادر به ارایه لیست‌های کامل با کاندیداهای اختصاصی نبودند. انتخابات با حضور این گروه‌ها از ساعت ۸ صبح روز جمعه (۱۲ اسفند) آغاز شد و قرار بود تا ساعت ۲۰ پایان یابد اما مقام‌های ستاد انتخابات وزارت کشور با ادعای اینکه انتخابات پرشور بوده و مشارکت در آن خیره‌کننده است، رای‌گیری را تا ساعت ۲۳ به وقت تهران تمدید کردند.
 
نتایج اولیه اعلام شده از سوی وزارت کشور حاکی از مشارکت ۶۴ درصدی در این انتخابات بود.
میزان مشارکتی که مخالفان حکومت نسبت به آن بدبین هستند و می‌گویند که این نتایج دستکاری شده و از پیش تعیین شده بوده است.
 
ماجرای یک رای جنجالی
 
بی شک مهم‌ترین حاشیه  انتخابات مجلس شورای اسلامی، حضور “محمد خاتمی” رییس جمهوری پیشین و از چهره‌های ارشد جناح اصلاح طلب در پای صندوق رای بود.
 
سوال اساسی منتقدان رای دادن خاتمی این است که وقتی هیچ کدام از شروط او برای شرکت در انتخابات، مانند آزادی زندانیان سیاسی، برگزاری انتخابات آزاد و اجرای قانون اساسی، برآورده نشده او با چه استدلال و انگیزه‌ای پای صندوق رای حاضر شد؟
 
خبر شرکت یا عدم شرکت او در انتخابات برای ساعت‌های متوالی از عصر جمعه تا بامداد روز شنبه (13 اسفند) به صورت ضد و نقیضی در شبکه‌های اجتماعی و پایگاه‌های رسانه‌ای دیده می‌شد. نخستین بار خبر حضور او در انتخابات توسط خبرگزاری مهر منتشر شد و این خبرگزاری اعلام کرد که محمد خاتمی در یک شعبه رای‌گیری در شهر دماوند رای خود را به صندوق انداخته است.
 
خبر شرکت او در رای‌گیری نه تنها هواداران وی را شوکه کرد، بلکه به تحلیل‌های متفاوت درباره کنش سیاسی خاتمی و دلایل رای دادن او منجر شد.
 
خاتمی پیش‌تر گفته بود که شرکت اصلاح طلبان در انتخابات را منوط به برآورده شدن پیش شرط‌هایی می‌داند. شرط‌های او شامل آزادی زندانیان سیاسی، برگزاری انتخابات آزاد و اجرای قانون اساسی بود. او روز ۲۸ آذرماه امسال در گفت‌وگویی با خبرنگاران ضمن اشاره به برآورده نشدن شروطش گفته بود: “وقتی همه نشانه‌ها دلالت بر این دارد که نباید در انتخابات شرکت کنیم، بنابراین شرکت در انتخابات معنایی ندارد.”
 
حالا سوال اساسی منتقدان رای دادن خاتمی این است که وقتی هیچ کدام از این شروط برآورده نشده است او با چه استدلال و انگیزه‌ای پای صندوق رای حاضر شده است؟ خاتمی هنوز پاسخی به این پرسش اساسی نداده است اما وعده داده که در آینده نزدیک توضیحی در این زمینه منتشر خواهد کرد. مشخص نیست که آیا او می‌تواند با توضیح خود هواداران دل آزرده‌اش را توجیه و متقاعد کند یا نه.
 
آمریکا در فکر آخرین گزینه؟
 
درست در روزی که انتخابات مجلس شورای اسلامی در ایران جریان داشت، “باراک اوباما” رییس جمهوری ایالات متحده هم از احتمال انتخاب آخرین گزینه یعنی حمله نظامی به تاسیسات اتمی ایران خبر داد.
 
اسراییلی‌ها با اشاره به پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران می‌گویند که تهران از خط قرمز رد شده و باید هر چه زود‌تر متوقف شود اما آمریکا امیدوار است که با کمک متحدان خود آهنگ تحریم‌ها را به حدی تند کند که مقام‌های جمهوری اسلامی گریزی جز تجدید نظر در برنامه‌های هسته‌ای خود نداشته باشند
 
 او در مصاحبه‌ای با نشریه “آتلانتیک” پیش از دیدار با “بنیامین نتانیاهو”، نخست‌وزیر اسرائیل گفت که “جلوگیری از تبدیل شدن ایران به یک قدرت اتمی تنها مصالح اسرائیل نیست بلکه این موضوع جزو مصالح امنیتی آمریکا نیز محسوب می‌شود.”
 
اوباما تاکید کرد که کشورش درباره امکان حمله به ایران بلوف نمی‌زند. این یکی از تند‌ترین مواضعی بود که کاخ سفید طی ماه‌های اخیر پیرامون امکان حمله به ایران اتخاذ کرده است. آمریکا تحت فشار روزافزون از سوی اسراییل برای اعمال تنبیه‌هایی سخت‌تر علیه جمهوری اسلامی به دلیل دنبال کردن برنامه هسته‌ای قرار دارد.
 
هر هفته اظهاراتی از مقام‌های اسراییلی در رسانه‌ها نقل می‌شود مبنی بر اینکه این کشور قصد حمله یکجانبه به ایران را دارد. اسراییلی‌ها با اشاره به پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران می‌گویند که تهران از خط قرمز رد شده و باید هر چه زود‌تر متوقف شود اما آمریکا امیدوار است که با کمک متحدان خود آهنگ تحریم‌ها را به حدی تند کند که مقام‌های جمهوری اسلامی گریزی جز تجدید نظر در برنامه‌های هسته‌ای خود نداشته باشند.
 
طبق توافق‌های به دست آمده قرار است که دور بعدی مذاکرات میان ایران و اعضای گروه ۱+۵ (اعضای دایم شورای امنیت به همراه آلمان) در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۱ در ترکیه انجام شود. دیپلمات‌های غربی می‌گویند که نمی‌توان امید چندانی به نتایج این مذاکرات داشت.
 
ایران دو هفته پیش با ممانعت از بازدید گروهی از بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی از تاسیسات اتمی پارچین عملا سوء ظن آژانس نسبت به فعالیت‌های اتمی خود را افزایش داد. آژانس در گزارش خود پس از این اقدام ایران، بر افزایش تردید‌ها نسبت به صلح‌آمیز بودن نیات هسته‌ای جمهوری اسلامی تاکید کرد. انتظار می‌رود که در این فضای پر تنش لابی‌های اسراییلی‌ها در ایالات متحده برای متقاعد کردن واشنگتن به اعمال تهدیدهای اساسی‌تر علیه جمهوری اسلامی به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش یابد.
 
سرنخ های تازه
 
تایلند یکی از کشورهای مورد علاقه برای توریست‌های ایرانی است اما متهم شدن تهران به انجام یک عملیات تروریستی در ماه گذشته باعث کم‌رونق شدن سفرهای توریستی ایرانی‌ها به این کشور شده است.
 
تدابیر امنیتی در فرودگاه‌های تایلند و مقررات ویزا درباره شهروندان ایرانی افزایش پیدا کرده. ایرانی‌ها پیش‌تر می‌توانستند ویزای خود را هنگام ورود به خاک تایلند کسب کنند اما اکنون صدور این ویزای توریستی متوقف شده است
 
 پلیس تایلند روز سه شنبه (۲۵ بهمن‌ماه) خبر داد که در پی انفجارهایی در یک خانه تیمی در بانکوک، سه ایرانی در حالی که به گفته شاهدان محلی زخمی بودند، از این خانه گریختند.
 
برخی از این متهمان به نام‌های “سعید مرادی” و “محمد خزایی” در تایلند دستگیر شدند اما تعدادی دیگر فرار کردند. پلیس تایلند هفته گذشته اعلام کرد که سه ایرانی دیگر را نیز در رابطه با عملیات تروریستی ماه گذشته بازجویی کرده است.
 
این افراد متهم به تلاش برای ترور دیپلمات‌های اسراییلی در خاک تایلند شده‌اند. ایران دست داشتن در این طرح را رد کرده است اما پلیس تایلند مدارکی را منتشر کرده که حاکی از طراحی این توطئه تروریستی است.
 
بعد از این حمله، تدابیر امنیتی در فرودگاه‌های تایلند درباره شهروندان ایرانی افزایش پیدا کرده و مقررات مربوط به صدور ویزا برای ایرانی‌ها نیز تغییر یافته است. ایرانی‌ها پیش‌تر می‌توانستند ویزای خود را هنگام ورود به خاک تایلند کسب کنند اما اکنون صدور این ویزای توریستی متوقف شده است.
تنش در روابط تهران و بانکوک مشابه تنشی است که در روابط ایران و جمهوری آذربایجان به وجود آمده است. دولت آذربایجان نیز دو هفته پیش از بازداشت گروهی از افراد وابسته به حکومت ایران برای بمب گذاری علیه اهداف اسراییلی خبر داد.
 
ایران ادعای جمهوری آذربایجان را نیز رد کرده است اما این اتهام‌ها به تضعیف موقعیت منطقه‌ای جمهوری اسلامی منجر شده است.
 
یک هشدار تازه درباره نقض حقوق بشر
 
نهادهای بین المللی حقوق بشر در گزارشهای ماه‌های اخیر خود نسبت به نقض فزاینده حقوق شهروندان ایرانی هشدار داده‌اند.
 
این نهاد‌ها تاکید کرده‌اند که تدارک حکومت برای برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی یکی از عوامل تشدید سرکوب علیه فعالان سیاسی، مدنی و رسانه‌ای بوده است.
 
 سازمان عفو بین الملل در راستای همین هشدار‌ها روز سه شنبه (۹ اسفند) گزارش تازه‌ای از سرکوب رو به گسترش مخالفت‌ها در ایران با عنوان “دستور داریم تو را له کنیم” منتشر و اعلام کرده بود “در آستانه انتخابات مجلس در این هفته در ایران سرکوب آزادی بیان به شدت اوج گرفته است.”
 
سازمان عفو بین الملل در راستای همین هشدار‌ها گزارش تازه‌ای از سرکوب رو به گسترش مخالفت‌ها در ایران با عنوان “دستور داریم تو را له کنیم” منتشر و اعلام کرده بود که در آستانه انتخابات مجلس در این هفته در ایران سرکوب آزادی بیان به شدت اوج گرفته است
 
این سازمان در گزارش خود با اشاره به “راه انداختن موجی از دستگیری‌ها” پس از اعتراض‌های ۲۵ بهمن سال ۱۳۸۹ در ایران گفته بود که “تداوم سرکوب، پوچ بودن ادعای ایران در حمایت از اعتراض در خاورمیانه و آفریقای شمالی را به خوبی به نمایش می‌گذارد.”
 
 عفو بین الملل تاکید کرده بود که “در ماه‌های اخیر گروه‌های مختلفی از جمله وکلا، دانشجویان، روزنامه نگاران، فعالان سیاسی و نزدیکان آن‌ها، اقلیت‌های دینی و قومی، اهالی سینما و افرادی که با بیرون از مرز‌ها به ویژه رسانه‌های خارجی ارتباط دارند، قربانی موجی از دستگیری‌ها شده‌اند.”
 
اشاره این گزارش به بازداشت گروهی از روزنامه نگاران و فعالان رسانه‌ای به دستور سپاه پاسداران در حدود دو ماه پیش بود. این نهاد نظامی-امنیتی روز جمعه (۶ اسفند) مدعی شد که این افراد از همکاران شبکه تلویزیونی بی‌بی سی فارسی بوده‌اند. برخی از متهمان مانند “پرستو دوکوهکی” (روزنامه نگار و وبلاگ نویس)، “مرضیه رسولی” (روزنامه نگار و وبلاگ نویس) و “سهام بورقانی” (روزنامه نگار) طی هفته گذشته با گذاشتن قرار وثیقه از زندان آزاد شدند.
 
شبکه بی‌بی سی ادعای سپاه درباره همکاری با روزنامه نگاران داخل ایران را رد کرده است و این ادعا را به منزله تلاش برای افزایش فشار‌ها بر بی‌بی سی دانسته است.