مدتی است که مسئولان شهر تهران می‌گویند متدکیان چهره شهر را «مکدر» کرده‌اند. محمد علی افشانی اعلام کرده که ۹۰ درصد از اشخاصی که در تهران برای گذران زندگی به گدایی روی آورده‌اند اتباع خارجی یا شهروندان مهاجر شهرستانی‌‌اند. شهردار تهران وعده داده که به زودی با بیرون کردن گدایان از تهران، چهره شهر را از متکدیان پاک می‌کند. جامعه‌شناسان هشدار داده‌اند که با روش‌های پلیسی نمی‌توان آسیب‌های شهری را از میان برداشت.
به گفته محمود میرلوحی، عضو شورای شهر تهران به سبب بحران بی‌آبی در ایران، روستائیانی که از روی زمین کنده می‌شوند، به ویژه از مناطق کویری برای گذران زندگی خود به حاشیه شهرهای بزرگ از جمله تهران پناه می‌آورند. برخی از این شهروندان اما توفیقی به دست نمی‌آورند و ناگزیر برای گذران زندگی‌شان به گدایی روی می‌آورند. این بحران به تدریج عمیق‌تر می‌شود تا آن حد که کمیته امام و شهرداری از عهده ساماندهی این حاشیه‌نشینان بی‌چیز برنمی‌آید. محمد علی افشانی، شهردار تهران در نخستین نشست خبری خود که هفته گذشته برگزار شد گفته است:
« چهره شهر باید از گداپروری پاک شود .۷۰ درصد متکدیان شهر تهران خارجی و ۳۰ درصد ایرانی هستند که از این تعداد ۱۰ درصد برای شهر تهران هستند و ۹۰ درصد متکدیان تهرانی نیستند.»
راهکار پیشنهادی شهردار تهران ساده است: متکدیان مهاجر را باید از تهران بیرون راند.
حسین ایمانی جاجرمی، جامعه‌شناس شهری و رئیس مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران در انتقاد از نگرش ساده‌انگارانه شهردار تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفته است:
« در کشورهای توسعه یافته، شهرداری برای خود نقش پلیسی قائل نیست. شهرداری نمی‌گوید بروم طرف را بگیرم و ببندم و دمش را گرفته، بیرون بیندازم. این اقدامات مربوط به گذشته است زمان‌هایی مانند عهد ناصرالدین شاه قاجار که رئیس پلیس و رئیس بلدیه یکی بود. این روش‌ها شبیه اقدامات سرتیپ بوذرجمهری شهردار دوران رضاشاه است که از قضا نظامی هم بود و از قشون می‌آمد.»
این جامعه‌شناس شهری خواهان نگرش جهان‌شمول‌تر مدیران شهری به آسیب‌های اجتماعی شده است:
«آسیب‌های اجتماعی و تهران تنها مربوط به این شهر نیستند و برای فهم و حل و فصلشان باید این دسته از مسائل را در چارچوب منطقه شهری تهران مورد بررسی، تحلیل و سیاست‌گذاری قرار دارد. شهردارانِ تهران در طول سال‌های گذشته در این خصوص، هیچگونه دیدگاه مشخصی نداشته‌اند، آن‌ها تهران را از اطرافش تفکیک می‌کنند، درحالی‌که شهر تهران، شهرستان‌ها و حتی استان‌های اطراف از نظر کارکردی و عملکردی با یکدیگر مرتبط هستند.»
رضا امیدی، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری جمهوری اسلامی با اشاره به اینکه شهرداری تهران فقط یکی از ۱۲ نهادی است که مسئولیت متکدیان را به عهده دارد گفته است:
«حذف متکدیان از شهری مانند تهران نیازمند سیاستگذاری‌هایی است که عملاً شهرداری تهران در آن‌ها نقشی ندارد و نیازمند برخی سیاست‌های کلان اقتصادی و حمایتی و… است. اما نهادهایی مانند شهرداری و بهزیستی با توجه به امکاناتی که دارند کاری که می‌توانند انجام دهند بیشتر اقدامات مددکارانه مانند ایجاد سرپناه و امکانات بهداشتی و حمایت‌های حداقلی مناسب برای متکدیان است.»
این جامعه‌شناس به بی‌اعتمادی مردم به نهادهای دولتی اشاره کرده و گفته است که «نظام» در درون خود حامل تعارضاتی است که سبب می‌شود برخی جناح‌ها و گروه‌ها از نابسامانی‌های اجتماعی سود ببرند:
« وجود کارتن‌خواب‌ها برای برخی گروه‌ها در درون سیستم منافع اقتصادی دارد، همانطور که وجود کودکان بدون شناسنامه برای عده‌ای منفعت دارد. حتی برخی تشکل‌های مردم‌نهاد با وجود این مسأله، برای خود کسب و کار راه انداخته‌اند.»
محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران پیش از این پیشنهاد داده بود که برای «پاکسازی» تهران از کارتن‌خواب‌ها و گدایان کافی است که آن‌ها را به گرمابه برد، سر و صورت آن‌ها را اصلاح کرد و لباس آبرومندی به تن آن‌ها پوشاند.
بیشتر بخوانید: