حلقه صاحبان قدرت در تاریخ چهل ساله جمهوری اسلامی چند نفر و شامل چه کسانی بوده است؟ خاستگاه قومی و طبقاتی حاکمان ایران چه بوده است؟ و آنها چگونه پله‌های قدرت را طی کرده‌اند؟
کتاب جدید مهرزاد بروجردی و کوروش رحیم‌خانی، “ایران پسا انقلاب؛ دفترچه راهنما” مرجعی است برای یافتن پاسخ به پرسش‌هایی از این دست؛ کتابی ۸۵۳ صفحه‌ای به زبان انگلیسی که حاصل پژوهشی چهارده ساله است.
به مناسب انتشار این کتاب با مهرزاد بروجردی گفتگو کردیم. بروجردی استاد علوم سیاسی دانشگاه سیراکیوز نیویورک و از جمله نویسنده کتاب “روشنفکران ایرانی و غرب: سرگذشت نافرجام بومی‌گرایی” است.
شما در کتاب‌تان “ایران پسا انقلاب؛ دفترچه راهنما” (با همکاری کوروش رحیم‌خانی)، ۲۳۰۰ چهره سیاسی را برشمرد‌ه‌اید که مشاغل کلیدی جمهوری اسلامی را در چهل سال گذشته در اختیار داشته‌اند. به بیان شما، قدرت صرفاً در دست ۲۳۰۰ نفر جابه‌جا شده که بسیاری از آنها با هم پیوندهای فامیلی داشته و دارند. با توجه به داده‌های مشابه مربوط به نخبگان قدرت در کشورهای دیگر، ارزیابی شما از گردش قدرت در ایران چیست: آیا این به معنای وجود یک حلقه بسته یا کاست قدرت در جمهوری اسلامی است؟
در کتاب نام و مشخصات ۲۳۳۲ نفر که از اولین روز انقلاب تا امروز مشاغل کلیدی را دست داشته‌اند، ذکر شده است. این شامل وزیران ۱۵ کابینه، نمایندگان ۱۰ مجلس شورای اسلامی، نمایندگان ۶ دوره مجلس خبرگان (از جمله مجلس بررسی نهایی قانون اساسی)، ۷ دوره شورای نگهبان، ۸ دوره تشخیص مصلحت نظام و همچنین سران قوه قضاییه، ارتش، سپاه پاسداران، بانک مرکزی و صدا و سیما میشود.
با توجه به اینکه اکثریت این افراد نماینده مجلس بوده‌اند و بخش عمده‌ای از آنها هم تنها یک بار انتخاب شده‌اند، می‌توان گفت که گردش قدرت در ایران پس از انقلاب بسیار محدود بوده است. به عبارت دیگر، رجالی که «خودی» تلقی شده‌اند، مشاغل و مناصب بالایی را به تناوب در اختیار داشته‌اند. در کتاب فهرست ۴۸ نفر آمده است که هر یک بیش از ۷ شغل مهم را داشته‌اند (که تازه شامل مشاغلی مثل امام جمعه، معاون وزیر، سفیر، فرماندار، استاندار، مشاور و رئیس دانشگاه و مشابه آن نمی‌شود).
مطالعه آمارها نشان می‌دهد که تغییر و گردش در رده‌های پایینی هرم قدرت صورت می‌گیرد، در سطح مجلس و نه در نهادهایی مثل بیت رهبری و شورای نگهبان که در بالای هرم قرار دارند. این را می‌توان با بررسی نرخ تصدی‌گری (incumbency) به روشنی دریافت. در حالی که به طور متوسط تنها ۳۳ درصد نمایندگان هر دوره مجلس در مجلس بعدی حضور داشته‌اند، این نرخ برای اعضای شورای تشخیص مصلحت ۷۸ درصد بوده است و برای شورای نگهبان ۷۳ درصد. به طور کلی و با توجه به این داده‌ها می‌توان گفت که واقعاً عده قلیلی در این۴۰ سال در این نظام حکمرانی کرده‌اند.
بخشی از کتاب‌تان به پیوندهای خویشاوندی میان صاحبان قدرت و فرزندانشان اختصاص دارد. کارکرد سیاسی این ازدواج‌ها چه بوده است؟ یادم است، مراد ثقفی، تحلیلگر مسائل سیاسی ایران، جایی نوشته بود (نقل به مضمون): این روابط خویشاوندی و پیوندهای خونی جلوی تعمیق تضادهای سیاسی را می‌گیرند و البته واجد این کارکرد مثبت‌اند که مانع ریختن خون می‌شوند. نظر شما چیست؟
ابتدا باید بگویم که تنها ۱۰ صفحه از این کتاب ۸۵۳ صفحه‌ای درباره پیوندهای خویشاوندی صاحبان قدرت است؛ و تا آنجا که من می‌دانم ما در این کتاب دقیق‌ترین فهرست چنین پیوندهایی را جمع‌آوری کرده‌ایم. این فهرست پیوندهای سببی و نسبی‌ای مانند پدر، مادر، فرزند، زن، شوهر، داماد، عروس، برادر، پدرزن، شوهرخواهر، پسرعمو و غیره را در برمی‌گیرد. حرف آقای مراد ثقفی از جهتی درست است. روابط خویشاوندی، پیوندهای خونی و حتی نسبت‌هایی همچون هم‌دانشگاهی یا هم‌حوزه‌ای بودن این رجال، جلوی وخیم شدن خیلی از تضادها و خونریزی‌ها را گرفته، ولی واقعیت این است که خویشاوندی صاحبان قدرت در جمهوری اسلامی تنها بار مثبت نداشته است.
فامیل‌گرایی سبب شده که افراد تنها به خاطر پیوندهای سببی و نسبی و نه از روی شایسته‌سالاری بر صندلی‌های قدرت تکیه بزنند. برای مثال تصدی برادران و فرزندان اشخاصی مثل خمینی، خامنه‌ای، رفسنجانی، خاتمی، احمدی‌نژاد و روحانی در دستگاه حاکم نشان هر چیزی است جز شایسته‌سالاری. لئونارد بابندر، استاد سابق علوم سیاسی در داشنگاه یو. سی. ال.ای ۵۶ سال پیش نوشت: «فامیل‌گرایی در ایران یک تعهد جدی است.» بیش از نیم قرن پس از این اظهارنظر، هنوز همین طور است.
این طور به نظر می‌رسد که صاحبان قدرت و نفوذ در جمهوری اسلامی، دستکم تا همین اواخر، سه گروه عمده و اصلی بوده‌اند: ایدئولوگ‌های انقلاب و جنگ (به طور مشخص روحانی‌ها)، چهره‌های حاضر در جبهه‌های جنگ (نظامی‌ها و مشخصاً سپاهی‌ها)، و در نهایت شخصیت‌های امنیتی که در بدو تأسیس جمهوری اسلامی کنترل زندان‌ها را در اختیار داشته‌اند، بازجو بوده‌اند و به طور کلی، کارهای اطلاعاتی و امنیتی می‌کردند. این ارزیابی تا چه حد درست است؟
بر اساس مطالعه ما، ۲۷ درصد ۲۳۳۲ نفر رجال جمهوری اسلامی، روحانی هستند. البته باید افزود که در جمهوری اسلامی به عنوان یک حکومت دینی، وزنه سیاسی روحانیون بسیار بیشتر از آن چیزی است که این درصد بیان می‌کند. برای مثال، شخص رهبر به تنهایی و شخصاً واجد این قدرت است که صدها نفر را در مشاغل مهم نصب و عزل کند. به همین ترتیب، علمای عظام بدون داشتن شغل دولتی، می‌توانند وزنه سنگینی در مناسبات قدرت باشند.
دو چیز در تحقیقات ما چشمگیر است: اول آنکه درصد تصدی‌گری افرادی که سابقه سپاه پاسداران و حضور در جبهه جنگ با عراق را دارند، در تمامی نهادهای قدرت بالا رفته است، و سپاهیانی که در اول انقلاب محافظ روحانیون بودند، حالا رقیب آنها شده‌اند و سهم خود را از سفره انقلاب می‌خواهند. دوم آنکه اگر سکوهای پرش یعنی مشاغلی را مرور کنیم که صاحبان قدرت درست قبل از به دست گرفتن شغل‌های کلیدی در اختیار داشته‌اند، می‌بینیم که بوروکراسی دولتی و دانشگاه نقش بسیار مهمی را بازی می‌کنند. به عبارت دیگر، دستگاه عریض و طویل بخش دولتی و دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی محل رشد و تربیت نسل جدیدی بوده که وارد حلقه قدرت شده‌اند. این روند، نظر به ضعف بخش خصوصی و با توجه به اینکه اکثریت مطلق دولتمردان جدید، تحصیل‌کرده داخل کشور هستند، قابل توضیح است.
در یکی دو دهه اخیر، شاهد ورود گروه جدیدی به مرکز تصمیم‌گیری و قدرت (به ویژه مراکز اقتصادی) بوده‌ایم: آقازاده‌ها که غالباً نسبت به پدرانشان عملگراتر هستند. سهم آقازاده از قدرت در جمهوری اسلامی در دو دهه اخیر چه قدر بوده است؟
به نظر می‌رسد که اکثر آقازاده‌ها عطای سیاست را به لقای آن بخشیده‌اند و تصمیم گرفته‌اند از توان و امتیازات خود در مراکز اقتصادی بهره ببرند که هم از شفافیت کمتری برخوردار‌اند و هم اینکه در آنها می‌توان یک شبه راه صد ساله را پیمود و توشه خود را ساخت. البته نباید از خاطر برد که فرزندان افرادی مثل مطهری، مفتح، جنتی، رفسنجانی، علیخانی، ابوترابی فرد، علوی، ستاری (و بسیاری دیگر که نامشان در کتاب آمده) به مشاغل سیاسی پشت نکرده‌اند.
باور رایج این است که خاستگاه طبقاتی نظام جمهوری اسلامی خرده بورژاوزی است و بالتبع این نظام منافع این طبقه را نمایندگی می‌کند؟ با توجه به داده‌های کتاب “ایران پسا انقلاب”، درباره پایگاه طبقاتی صاحبان قدرت در تاریخ چهل ساله جمهوری اسلامی چه می‌توان گفت؟
یکی از دستاوردهای این کتاب، جمع‌آوری شغل پدران بسیاری از نخبگان سیاسی است که البته به خاطر کمبود اطلاعات همه صاحبان مشاغل کلیدی را در برنمی‌گیرد. اگر شغل پدر را به عنوان بهترین معیار جایگاه طبقاتی افراد در نظر بگیریم، می‌بینیم که سیاستمداران نظام جمهوری اسلامی عمدتاً فرزندان روحانیان، کشاورزان، کسبه بازار و کارگران هستند که اقشار پائین جامعه را تشکیل می‌دهند.
برای مثال مطالعه ما در مورد شغل پدران ۳۲۷ نماینده که در کل دوره چهار ساله مجلس اول (۱۳۵۹-۱۳۶۳) حضور داشته‌اند، نشان می‌دهد که شغل پدران آنها به این شرح بوده است: روحانیت ۲۸ درصد، کشاورز و خرده مالک ۲۳ درصد، کسبه بازار ۱۵ درصد، کارگر ۶ درصد که مجموع آنها بالغ بر ۷۲ درصد کل نمایندگان میشود، در عوض کسانی که پدرانشان مشاغلی مانند دکتر، وکیل، مهندس و استاد دانشگاه داشته‌اند، تنها ۲ درصد است. این خاستگاه طبقاتی در مورد وزیران و نمایندگان خبرگان، اعضا شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نیز صدق می‌کند.
به عنوان سوال آخر، ممنون می‌شوم در مورد کتاب “ایران پسا انقلاب؛ دفترچه راهنما” و محتوا و مطالب کلیدی آن، برای خوانندگان زمانه، کمی توضیح بدهید.
انگیزه نوشتن این کتاب پیش از هر چیز، این باور بود که آگاهی ما از رجال سیاسی بعد از انقلاب ناچیز است. چهار دهه پس از ورود دولمتردان و رجال سیاسی جدید بر صحنه قدرت در ایران، هنوز یک پژوهش تجربی درخور درباره روش‌های برکشیدن و به کار گمارده شدن این افراد در دستگاه‌های دولتی، و همچنین ساختار و چینش نهادین دستگاه‌ها و چرخش دولتمردان در آنها انجام نشده بود. “ایران پسا انقلاب؛ دفترچه راهنما” فراگیرترین و کامل‌ترین مرجع داده‌ها درباره رجال سیاسی جمهوری اسلامی است. ارزش این کتاب، که حاصل پژوهشی چهارده ساله است، تنها به گردآوری مختصر زندگینامه ۲۳۳۲ نفر ختم و خلاصه نمی‌شود. داده‌های ۳۶ دوره انتخابات ملی، مشخصات ۴۰۰ گروه و سازمان قانونی و غیرقانونی اعلام‌شده، فهرست کامل افراد در هر یک از مشاغل کلیدی، پیوندهای خویشاوندی، به علاوه ۱۵۰ جدول و نمودار این کتاب را بدون اغراق به جامع‌ترین کتاب مرجع دریاره سیاست در جمهوری اسلامی بدل کرده است. بر خلاف شیوه رایج شرح‌حال‌نویسی رجال سیاسی در ایران، در این کتاب خبری از مدح و ذمّ ، تعریف و محکوم کردن افراد نیست، و ما تنها به ذکر حقایق آماری و بیوگرافی افراد بسنده کرده‌ایم.
مواد خامی که در این کتاب گردآوری شده، برای اولین بار به ما اجازه می‌دهد که تحلیل‌های تجربی (empirical analysis) در ارتباط با موضوعاتی مانند ماهیت طبقاتی جمهوری اسلامی، سهم استان‌ها از رجال سیاسی، سهم زنان در مشارکت سیاسی، نرخ تصدی‌گری در نهادهای قدرت و… ارائه دهیم. به نظر من از آنجا که اکثر تحلیل‌های اوضاع سیاسی ایران بر مبنای پیش‌فرض‌های تئوریک و نه تجربی بنا شده، هر تحلیلگر جدی سیاست ایران از این پس نیازمند کنکاش در اطلاعات فراهم‌آمده در این کتاب خواهد بود. امیدوارم خوانندگان این را نه خودستایی نویسنده بلکه قضاوت صادقانه یک محقق تلقی کنند.
در این مصاحبه هیچ اثری از خاستگاه اتنیکی صاحبان قدرت در ایران که به نظر می رسد مهمترین مولفه ی روابط قدرت در حکومت های پهلوی و اسلامی بوده است نیست.
آیا در این کتاب هیچ اشاره ای به این موضوع شده است؟
با سپاس
Alan / 13 August 2018
سوال من از مردم ایران این است که چند تا بمب اتم و چند تا جنگ عظیم میتوانست این همه فجایع،معلول،ویرانی،فحشا،اعتیاد، گرسنگی،فقر،جنایت،غارت و… که آخوندها برای ایران بوجود آورده اند را برای شما باعث شوند.براستی نسل های آینده در مورد شما که اجازه دادید که این موجودات مهیب ، هولناک و غارتگر نزدیک نیم قرن بر شما و سرزمین شما حکومت کنند و هر جنایتی را براحتی مرتکب شوند چه قضاوت خواهند کرد.
Mani / 13 August 2018
هفت هزار سال هیچ سیل و زلزله و ویرانی و چنگیز و مغولان و صفویان و مسلمانان و … نتونستن ایران و نابود کنن آخوندها در چهل سال اینکار و به نحو احسنت انجام دادن
ahmad / 14 August 2018
اخیراً با نگاهی به وب‌سایتهای کُردی، بطور متوسط هر روز شاهد کشته یا دستگیر شدن یک کُرد هستیم که بطور معمول اخبار آنها منتشر نمی‌شوند. شاید بدلیل حجم بالای جنایتهای جمهوری اسلامی، کشته شدن مردم در کنار آن فجایع کمتر اجازه انتشار می یابند!
بهرحال دیروز یکی دیگر از هموطنانمان با تیر مستقیم عوامل سپاه کشته شد: متن خبر از کُردپا؛ «یک کولبر کُرد به نام “اسماعیل عزیزی” اهل شهرستان مهاباد در مرز “کانی زرد” سردشت با شلیک مستقیم نظامیان حکومتی جان باخت.»
و اما در خصوص مطلب فوق:
کتاب “۲۳۳۲ نفر: حلقه قدرت در جمهوری اسلامی” کاری است ارزشمند، اما مردم کشور ما نیاز دارند تا در خصوص تحولات کشورشان بیشتر بدانند. دانایی یکی از مولفه‌های ارزشمند احتساب دمکراسی و تمدن واقعی است. لذا ضمن تقدیر مجدد از نویسنده کتاب معرفی شده فوق یک نوع انحصار در کار ایشان می‌بینم. انحصاری که فقط کسانی را شامل میشود که توانایی خواندن به زبان انگلیسی دارند.
روشنفکران عصر ما اگر علمی دارند و بهردلیلی توان انتقال آن را به مردم نداشته باشند، بنظر می‌رسد کمی تجدید نظر در کارهایشان لازم باشد.
صدیق / 14 August 2018
جناب صدیق امروز در ایران از دانش آموزان دبیرستانی تا دانشجویان و به طور کلی بسیاری از مردم اهل مطالعه و کتاب یا در حال انگلیسی یاد گرفتن هستند یا با آن حداقل در سطح کتابخوانی آشنا هستند.
بسیاری از کتاب های دکتر بروجردی به فارسی ترجمه شده و به احتمال قوی این کتاب نیز (که اثری منبع است) به زودی ترجمه خواهد شد.
این تعریف شما از وظیفهء “روشنفکران عصر ما اگر علمی دارند و بهردلیلی توان انتقال آن را به مردم نداشته باشند، بنظر می‌رسد کمی تجدید نظر در کارهایشان لازم باشد” نیز مقدار زیادی بار پوپولیستی دارد.
برای تعدادی از روشنفکران وظیفه اشان می تواند تفکر خالص فلسفی باشد, و وظیفه اساسی آنان تولید معرفت و دانش است. بدون رابطه ای مکانیکی در “انتقال” به مردم.
مهرزاد جان کنکاشگر نستوهی است. / 14 August 2018
مدح و ضم؟
منظورتان مدح و ذم است.
نویسندگان کار بسیار پرارزشی انجام داده‌اند
————–
با تشکر اصلاح شد
زمانه
خلیل رستم‌خانی / 14 August 2018
مسعود پزشکیان، نایب رئیس مجلس ، روز دوشنبه (۲۲ مرداد/ ۱۳ اوت) در نخستین همایش ملی تشکل‌های اقتصادی بخش خصوصی!، در برابر خبرنگاران از جمله گفت: «ما وقتی پرچم آمریکا را آتش می‌زنیم، اف‌ای‌تی‌اف را رد می‌کنیم، باید بپذیریم که با آمریکا رودررو خواهیم شد. پس باید خود را آماده کنیم. آمریکا از نظر اقتصادی یک قدرت است و بسیاری از قدرت‌های بزرگ در مقابل آن کوتاه می‌آیند. حالا نمی‌خواهیم کوتاه بیاییم، پس باید هزینه آن را بپردازیم. این کوتاه نیامدن سختی‌هایی دارد و تقصیر حسن و حسین نیست، بلکه تقصیر سیاستی است که در پیش گرفته‌ایم.
nader / 15 August 2018
حق با اقای صدیق است اگر ساکنین ایران فرض کنیم زبان انگلیسی بدانند که چنین نیست و اموزش زبان در اینجا خود یک معضل است بدست اوردن خود کتاب چگونه برای ما میسر است.ازین گذشته چنین کتابهایی که نویسنده ان فارسی زبان مادری وی است خیلی راحتتر و سالمتر حاصل میشود. ولی اکثر کتابهای تحقیقاتی خارج بروژه های دانشگاهی است که خود دارای قوانین و محدودیت های خاص خود است. کتاب شاه نوشته عباس ……/ یادم رفت/ نمونه بارز هن میباشد که البته با سعه صدر نویسنده محترم ان همراه با شرط کوچکی بدست ایرانیان ساکن ایران رسید. دست همه شان ازجمله اقای بروجردی ورادیو زمانه درد نکند.
احمد / 15 August 2018
هویت یکی از ۱۰ خریدار عمده سکه معلوم شد؛ #امیر‌منصور‌برقعی٬ قائم مقام #پرویزفتاح در کمیته امداد با خرید ۱۱ هزار و ۵۰۰ سکه. عامل نابودی ارزش پول و ایجاد حباب خودشان هستند
کارگر / 15 August 2018
چالش فرزندت کجاست؟
#شهرام_شهيدی
▪️حتما می دانید که چالش جدیدی برای سیاستمداران به راه افتاده به اسم « #فرزندت_کجاست » . تاکنون عده ای از مقامات سیاسی به این چالش پیوسته اند تا اثبات کنند ژن خوبشان همچین هم ژن خوب محسوب نمی شود. مثلا یکی از نماینده های مجلس پس از پیوستن خودجوش خودش به این چالش گفته بود دخترش بیکار است. بعد یک عده بیکار تر از دختر ایشان پیدا شدند که رفتند ته و توی مساله را درآوردند و گفتند پس چرا اسم این خانم بیکار در فهرست روزنامه نگارانی است که مجوز طرح ترافیک گرفته اند؟ می گویند این نماینده مردمی هم لبش را گزیده و گفته: مگه روزنامه نگاری هم شغل محسوب میشه؟
که از دید من راست هم گفته. شغلی که پول نداشته باشد که شغل نیست.به هرحال این نماینده تنها کسی نیست که به این چالش پیوسته . ما در شهرونگ، خودمان عده ای را راضی کردیم به این چالش بپیوندند و عده ای هم مجبور شدند بخشی از این چالش شوند:
▪️معاونت شاخه اجتماعی حزب تکثیر اخلاق : برای پیوستن به این چالش ابتدا باید بدانم منظور شما فرزند از کدام همسر است؟ همسر رسمی یا همسرانی که با من ازدواج موقت کرده اند. فرزندان بخش دوم هیچ سمتی در هیچ اداره و سازمان و نهادی ندارند و پشت گوششان را دیده باشند اگر منافعی از من دیده و برده باشند.چی؟ در مورد فرزندم از همسر رسمی؟ الو؟ الو؟ صدا نمیاد. الو؟ خانم منشی دیگه نبینم سرخود تلفنی را وصل کنی اتاق من.
چالش فرزندت کجاست؟ / 15 August 2018
▪️رفتگر – خیابان شاهین : فرزند من کجاست؟ یعنی بگویم همین الان کجاست یا کلا کجاست؟ایشان راستش رانت خوار است. بله. دروغم کجا بود؟ ما اسم نانِ تافتونِ محلهمان را گذاشته ایم رانت. چون هرچه فکر کردیم دیدیم نانش هم مثل رانت برای ما در دسترس نیست و وقتی هم شانسی گیرمان می آید نمی توانیم هضمش کنیم. پسر من هم چون با وجود داشتن دکترای محیط زیست، کار ندارد ، نشسته خانه و هی نان یا همان رانت می خورد . نوش جانش باشد.
▪️دبیرکل حزب متفق علیه مردم: همه دیگر می دانند که من یه دختر دارم شاه نداره . البته این دختر شاه پریون که بابا قربونش بشه با این که دیپلم «ماست بندی از شیر غیر پاستوریزه» دارد اما کلا بیکار و بیعار است و برای اینکه حوصلهاش سر نرود و افسرده نشود از دوستانم خواهش کرده ام گاهی در جلسات هیات مدیره« بانک عاطفهی شهروندان» و «صندوق بین المللی زیراب» و « شرکت بین المللی برج های بلندمرتبهی نوید ثروت» و « هولدینگ تاسیس هتل در مریخ» و … بسه؟ دیگه نگم؟ باشه. خلاصه در این جلسات شرکت می کند. الان یک مشت خبرنگار فضول میپرسند پس چرا صبح‌ها می‌رود توی طرح؟ من هم می‌گویم خبرنگار را بردند جهنم گفت آتشش تند است.
▪️معاونت امور بی ربط و باربط در وزارت در حال تاسیس گردشگری: من پسر ندارم. دخترچی؟ مگه دختر هم تو این چالش به حساب میاد؟
چالش فرزندت کجاست؟ / 15 August 2018
تبارشناسی دزدان و اختلاس گران چهل سال گذشته….
درمیان دزدان واختلاس گرانِ چهل سال گذشته حتی یک مردِ کراواتی یا یک زن بی حجاب هم نبوده است.
همگی مومن،نمازخوان وبه اصطلاح مسلمان بوده اند؛
همگی به گفتهٔ خودشان به معاد اعتقاد داشتند؛
همگی خدا ترس و دارای داغ مهر در پیشانی بودند؛
همگی در منسب اداره یا وزارتخانه خود ظهرها در صف اول نماز جماعت می ایستادند؛
همگی ماه رمضان را روزه میگرفتند و شبهای احیا قران به سر بودند؛
و ماه محرم مشکی پوش بودند.
@ordoyekar
تبارشناسی دزدان و اختلاس گران چهل سال گذشته.... / 15 August 2018
عاملان اصلی توطئه علیه ارزش پول کشور کارگزاران ارشد نظام هستند
▪️اردوی کار: بانک ها، نهادها، شرکت های سرمایه گزاری و‌بیمه ای و کارتل های اقتصادی که با دهها و صدها رشته به دستگاه ولایت فقیه و مدیران بلندپایه دولتی وصل هستند و نقدینه های کلان را در اختیار خود گرفته اند، خریداران اصلی سکه و ارز هستند و در حالی که با نابودی ارزش پول کشور میلیاردها تومان سود می برند، اکثریت بزرگ مزدبگیران را به خاک سیاه می نشانند.
▪️روزنامه خراسان با اشاره به انتشار اسامی 10 نفر از خریداران عمده سکه نوشته: دو نفر از افراد این فهرست چهره هایی از جمله یک مقام سابق دولتی و یک نفر از بستگان یک مقام اجرایی سابق هستند..
▪️یکی از این افراد سابقه معاونت ریاست جمهوری در دولت نهم و سپس سمت مهمی در وزارت خارجه دولت احمدی نژاد داشته و فرد دیگر نیز نسبت فامیلی نزدیک با یکی از وزیران دولت اصلاحات دارد. این دو نفر در مجموع بیش از 20 هزار سکه خریداری کرده اند.
@ordoyekar
کارگر / 16 August 2018