سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران اعلام کرد که یک کارخانه روتور سانتریفیوژ از دوشنبه هفته آینده آغاز به کار می‌کند.
بهروز کمالوندی چهارشنبه ۲۷ تیر به خبرگزاری دولتی دانشجویان ایران (ایسنا) گفت که بر اساس دستور علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی برای پیگیری راه‌اندازی ۱۹۰ هزار سو توان غنی‌سازی، «از دوشنبه [هفته آینده] روند افزایش ظرفیت‌های لازم برای تولید گاز UF6 و UF4 آغاز خواهد شد و ساخت و مونتاژ “کارخانه روتور سانتریفیوژ” را آغاز می‌کنیم.»
روتور یا چرخانه بخش چرخنده سانتریفیوژ است. سانتریفیوژ دستگاهی است که در آن چرخنده به سرعت حول یک محور می‌چرخد و با استفاده از نیروی گریز از مرکز مواد را از یکدیگر جدا می‌کند. از سانتریفیوژ برای غنی‌سازی اورانیم استفاده می‌شود.
تترافلورید اورانیوم (UF4) و هگزافلوراید اورانیوم (UF6) نیز دو گاز ترکیبی هستند که برای غنی‌سازی اورانیوم به کار می‌روند.
علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی نیز به صدا و سیمای جمهوری اسلامی گفت که کارخانه جدید «در جای بسیار وسیع و پیشرفته ایجاد شده است، کارخانه‌ای که باید ۱۰ سال دیگر محقق می‌شد، اما با اقدامات شبانه روزی فرزندان عزیز، غیور و پرتلاش سازمان انرژی اتمی راه اندازی شده است.»
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده دو ماه پیش دستور خروج از توافق هسته‌ای با ایران و بازگرداندن تحریم‌ها علیه این کشور را صادر کرد. پس از آن، دیگر امضاکنندگان «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) در گروه ۱+۵ به دنبال حفظ توافق بوده‌اند. تهران هشدار داده که تنها در صورت حفظ منافع اقتصادی‌اش بر اساس برجام و همکاری دیگر طرفین برای مقابله با تحریم‌های ایالات متحده، به ویژه علیه صادرات نفت ایران حاضر به ماندن در این قرارداد خواهد بود.
خامنه‌ای شامگاه ۱۴ خرداد گفته بود که ایران باید در چارچوب برجام خود را آماده داشتن ۱۹۰ هزار سو توان غنی‌سازی کند.
کمالوندی دراین‌باره به ایسنا می‌گوید:
«در چارچوب برجام قرار بود در انتهای برنامه ۱۵ ساله حداقل به ۱۹۰ هزار سو برسیم که بر اساس فرمایشات قبلی مقام معظم رهبری بود. ما پیش‌بینی کرده بودیم در پایان ۱۵ سال به حدود ۲۵۰ هزار سو نیز برسیم و امروز با توجه به فرمایشات رهبری که فرمودند در چارچوب برجام ۱۹۰ هزار سو را پیگیری کنید باید کارهایی را انجام بدهیم که این روند با سرعت بیشتر و در زمان کوتاه‌تری به دست آید.»
کارخانه‌ای برای سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر
سانتریفیوژهای ایران اکنون از نسل اول هستند (IR-1)، یعنی توان غنی‌سازی آنها کمتر از دو سو است. اما سخنگوی سازمان انرژی اتمی می‌گوید ماشین‌های «IR-2m» و «IR-4» جایگزین سانتریفیوژهای نسل اول خواهند شد. کارخانه جدید روتور این سانتریفیوژهای پیشرفته را می‌سازد.
به گفته کمالوندی، ماشین‌های پیشرفته‌تر نیز در مرحله تحقیق و توسعه قرار دارند اما افزودن آنها به فرآیند غنی‌سازی به معنای نقض برجام خواهد بود و می‌تواند به خسارت ناشی از خرابی این ماشین‌ها که هنوز نهایی نشده‌اند، بینجامد. هرچند این مقام انرژی اتمی ایران تأکید می‌کند که «در صورتی که دیگران بخواهند از برجام خارج شوند ما ظرفیت لازم برای سرعت دادن به روند تولید سانتریفیوژهای‌مان داریم. اگر قرار باشد غنی‌سازی افزایش یابد ما نیاز داریم از نسل‌های جدید سانتریفیوژ استفاده کنیم.»
علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی نیز معتقد است که این کارخانه به خودی خود به معنای نقض برجام نیست. او اما فاش کرده که ایران ساخت کارخانه را همزمان با انجام مذاکرات هسته‌ای آغاز کرده بود:
«ما این کارخانه را به جای اینکه در هفت، هشت سال آینده بسازیم در حین مذاکره ساختیم، اما راه اندازی نکردیم البته حضرت آقا، کاملاً آگاهی دارند و آن زمان اطلاعات لازم را به ایشان می‌دادیم و اکنون که دستور دادند این کارخانه کاملاً به راه افتاد.»
صالحی مدعی است که این کارخانه روتور سانتریفیوژهای IR-6 را نیز به تولید انبوه می‌رساند. به ادعای صالحی، این سانتریفیوژها که به گفته کمالوندی در مرحله تست هستند و هنوز قابلیت نصب ندارند، توانی معادل شش سو خواهند داشت.
«ایران همچنان به تعهداتش وفادار است»
کمالوندی گفته است که برنامه ساخت کارخانه روتور در نامه‌ای به اطلاع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهد رسید اما مدعی است:
«در ایجاد ظرفیت برای تولید سانتریفیوژ و روتور طبق برجام ما مشکلی نداریم و نیاز به نامه‌نگاری و اعلام به آژانس نیست. ممکن است سئوال شود چرا ظرفیت زیادی را برای تعداد محدود سانتریفیوژ ایجاد می‌کنید که جواب این است، اگر طرف‌های مقابل برجام به تعهداتشان عمل نکنند ما نمی‌خواهیم از فعالیت‌هایمان عقب بیفتیم. علاوه بر این، در حوزه ایجاد زیرساخت و ظرفیت، ما نیاز به اعلام به آژانس نداریم اما در زمینه تولید گاز UF۶ این اطلاع‌رسانی را آغاز کردیم.»
به گفته سخنگوی سازمان انرژی اتمی، تغییری در تعهدات ایران به آژانس یا پایبندی به برجام و پروتکل الحاقی ایجاد نخواهد شد.
واکنش به کم‌کاری اروپا؟
اتحادیه اروپا وعده داده که بسته‌ای پیشنهادی برای ترغیب ایران به باقی‌ماندن در برجام و نفع‌بردن از مزیت‌های اقتصادی آن و مقابله با تحریم‌های ایالات متحده تهیه می‌کند. اما در هراس از تحریم‌های ایالات متحده، شرکت‌های بزرگ اروپایی همین حالا ایران را ترک کرده‌اند و پالایشگاه‌های نفت اروپا، یکی از بزرگترین مشتریان نفت ایران در نیمه نخست امسال، دیگر از این کشور نفت نمی‌خرند.
بهروز کمالوندی در پاسخ به پرسش‌هایی درباره واکنش احتمالی اروپا به تصمیم جدید ایران برای افزایش ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم، این اقدام را «پیامی جدی» برای اروپا خواند.
او گفت:
«اروپایی‌ها هرچند اراده دارند اما ظرفیت و استعداد لازم را ایجاد نکرده‌اند و الان تلاش دارند اقداماتی را انجام دهند و این صحبت‌ها را به ما هم می‌گویند اما ما به لحاظ زمانی نمی‌توانیم با آنها همراه باشیم. از این رو باید به ما تضمین دهند تا ما بتوانیم به تعهدات‌مان در برجام ادامه دهیم. این صحبت به شکل‌های مختلف به اروپایی‌ها منتقل شده است و امروز به جدی‌ترین شکل ممکن این پیام داده شد.»
محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران نیز چهارشنبه، پیش از اعلام خبر تصمیم ایران به راه‌اندازی کارخانه روتور سانتریفیوژ، از اتحادیه اروپا خواست برای اجرای تعهدات غرب در توافق هسته‌ای و حفظ منافع ایران، فقط به صدور بیانیه اکتفا نکند، بلکه در بخش‌های بانکی، سرمایه‌گذاری، انرژی و حمل و نقل اقدامات عملی انجام دهد.
در همین زمینه
چه سودی دارد؟ این همه هزینه و خسارت برای چه ؟
مردم به ستوه آمدند. کشور رو به از هم پاشیدن است. اقتصاد ورشکسته است. گرانی پرشتاب است. فساد حکومت را فراگرفته. خامنه ای از تریاک های مفتی که میکشد سرمست است و ادعاهای پر خسارت می کند.
آرمان / 18 July 2018