مردم ترکیه پای صندوق‌های رأی رفتند تا در دو انتخابات همزمان ریاست‌جمهوری و پارلمانی شرکت کنند؛ انتخاباتی که ناظران آن را در چند دهه اخیر این کشور یکی از مهم‌ترین‌ها می‌دانند. حین اجرا گزارش‌هایی از تخلف در این انتخابات منتشر شد.

آیا حزب عدالت و توسعه قدرت را به اپوزیسیون واگذار خواهد کرد؟

انتخابات در ترکیه یکشنبه ۲۴ ژوئن / سوم تیر از ساعت ۸ صبح به وقت محلی (۵ صبح به وقت گرینویچ) آغاز شد. پیش از این استان‌های شرقی ترکیه یک ساعت زودتر رأی‌گیری را آغاز می‌کردند اما در این انتخابات سرتاسر کشور همزمان پای صندوق رفتند.

مجموعاً ۵۶,۳۹ میلیون شهروند ترکیه‌ای واجد شرایط رأی‌دادن بودند. از این میان، سه میلیون و پنجاه هزارتن خارج از کشور زندگی می‌کنند. فرآیند رأی‌دادن ساکنان کشورهای خارجی ۱۹ ژوئن به پایان رسید.

قانون اساسی جدید

این نخستین‌بار است که انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی همزمان در ترکیه برگزار می‌شوند. این همزمانی در راستای تغییرات رخ‌داده در قانون اساسی است که ۵۱ درصد مردم در آوریل گذشته به آن رأی مثبت دادند و قرار است نظام پارلمانی ترکیه را به یک نظام ریاستی بدل کند.

عمده این تغییرات اما تنها پس از این انتخابات عملی خواهند شد. بر اساس آنها، پست نخست‌وزیری حذف می‌شوند و رئیس‌جمهوری قدرت اجرایی گسترده‌ای خواهد یافت. به علاوه، پارلمان نیز توان نظارتی‌اش بر دستگاه اجرایی را از دست می‌دهد. رئیس‌جمهوری جدید ترکیه خواهد توانست وزیران کابینه را بدون نیاز به رأی اعتماد پارلمان انتخاب کند.

به علاوه رئیس‌جمهوری از این پس می‌تواند قضات عالی را نیز تعیین کند، دست به انحلال پارلمان بزند، دستور اجرایی صادر کند، و وضعیت اضطراری اعلام کند.

ائتلاف‌های جدید

اما با توجه به بحران اقتصادی در ترکیه و کاهش ارزش قابل توجه لیر در ماه‌های اخیر، انتخابات برای حزب رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری فعلی پس از نزدیک به ۱۶ سال در دست داشتن قدرت آسان نخواهد بود. حزب «عدالت و توسعه» (آ ک پ) در انتخابات پارلمانی در ائتلاف با حزب راست‌گرای افراطی «حرکت ملی» به رهبری دولت باحچلی است. ناظران اما می‌گویند این «ائتلاف جمهور» به احتمال زیاد اکثریت در پارلمان را به اپوزیسیون واگذار خواهد کرد.

تجمع میلیونی هواداران محرم اینجه در استانبول

بسیاری نیز پیش‌بینی می‌کنند که این بار اردوغان به راحتی برنده ریاست‌جمهوری نخواهد شد و این انتخابات به دور دوم کشیده می‌شود.

محرم اینجه نامزد حزب کمالیست «جمهوری‌خواه خلق» (ج ه پ) و نامزد اصلی اپوزیسیون برای برنده‌شدن در برابر اردوغان است. ج ه پ به رهبری کمال قلیچ دار‌اوغلو همراه با حزب اسلام‌گرای «سعادت» به رهبری تمل کاراملااوغلو و حزب ملی‌گرای «خوب» به رهبری مارال آکشنار ائتلافی به نام «ائتلاف ملت» را شکل داده‌اند.

چهارمین حزب مهم نیز حزب دموکراتیک خلق‌ها (ه د پ)، حزب حامی کردها در ترکیه است که بدون ائتلاف به انتخابات وارد شده و برای ورود به پارلمان باید از حد نصاب ۱۰ درصد عبور کند. احزابی که در ائتلاف حضور دارند، به صورت فردی نیازی به عبور از حدنصاب برای ورود به پارلمان ندارند.

سه حزب ائتلاف ملت نامزدهای فردی خودشان را برای انتخابات ریاست‌جمهوری ارائه داده‌اند. علاوه بر اینجه، آکشنار و قلیچ داراوغلو نیز نامزد ریاست‌جمهوری هستند.

صلاح‌الدین دمیرتاش، از رهبران مشترک ه د پ از زندان نامزد انتخابات است. دوغو پرینچک نیز از حزب «وطن»، یک حزب چپ‌گرای ناسیونالیست نامزد انتخابات شده است.

دور دوم انتخابات در صورت دست‌نیافتن هیچ نامزدی به بیش از ۵۰ درصد آراء هفتم ژوئیه برگزار می‌شود. اگر انتخابات ریاست‌جمهوری به دور دوم کشیده شود، نامزدهای ائتلاف ملت و دمیرتاش وعده داده‌اند که از نامزد رویاروی اردوغان حمایت کنند.

مسئله کردها مثل همیشه نتیجه‌ای تعیین‌کننده در سیاست ترکیه خواهد داشت. برخی منتقدان اردوغان شدت‌گرفتن حملات علیه پ ک ک در قندیل را به تلاش او برای پیروزی در انتخابات مرتبط می‌دانند. هرچند دو روز پیش چاووش‌اوغلو در گفت‌وگو با شبکه ان تی وی هرگونه ارتباط بمباران مواضع پ ک ک در ارتفاعات قندیل در شمال عراق در هفته‌های گذشته با کارزار انتخاباتی رجب طیب اردوغان و انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری ترکیه را تکذیب کرد.

نگرانی‌ها

در شبکه‌های اجتماعی ویدئوهایی از دستکاری صندوق آراء در یک مدرسه دولتی در شهر کردنشین سوروچ در استان شانلی‌اورفه منتشر شده و حزب دموکراتیک خلق‌ها (ه د پ)، حزب حامی کردها خواستار رسیدگی به این موضوع شده است.


شورای عالی انتخابات ترکیه اعلام کرده که اتهام دستکاری آراء را به طور جدی بررسی خواهد کرد.

در بیانیه این شورا آمده: «ما تمهیدات ضروری برای آغاز فرآیندهای اداری و قضائی در رابطه با دغدغه‌های راجع به امنیت انتخابات در برخی صندوق‌های اخذ رأی در سوروچ را اتخاذ کرده‌ایم.»

پیش از برگزاری انتخابات نگرانی‌ها از سلامت برگزاری آن آغاز شده بود.

محرم اینجه، بخت اصلی اپوزیسیون برای شکست اردوغان

محرم اینجه در آخرین گردهم‌آیی انتخاباتی‌اش در استانبول نسبت به احتمال تقلب هشدار داد. دمیرتاش نیز گفت که انتخابات ترکیه هرگز نمی‌تواند منصفانه و آزاد برگزار شود.

مقام‌های ترکیه امکان تقلب در انتخابات را رد کرده‌اند. علاوه بر نیم میلیون ناظر احزاب اپوزیسیون و ان جی اوهای ترکیه، سازمان امنیت و همکاری اروپا نیز حدود ۴۰۰ نماینده را برای نظارت بر روند انتخابات ترکیه معرفی کرده است.

ترکیه از ژوئیه ۲۰۱۶، پس از یک کودتای نظامی ناکام علیه اردوغان در وضعیت اضطراری به سر می‌برد.

  • توضیح: تیتر این گزارش از «آغاز انتخابات در ترکیه: آیا اردوغان می‌ماند؟» به تیتر فعلی تغییر یافت.

در همین زمینه