حسین نقوی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس در جمعبندی نشستهای مشترک با دولت درباره مذاکرات با اروپاییها بر سر برجام گفت: «اروپاییها هنوز تضمین لازم درباره جبران خسارات ناشی از خروج آمریکا از برجام را ارائه نکردهاند».
حسین نقوی که سخنگوی کمیسیون برجام نیز هست، به خبرگزاری مجلس شورای اسلامی (خانه ملت) گفت:
«اروپاییها بسته پیشنهادی و تضمینی را ارائه نکردهاند تا جمهوری اسلامی قانع شود که تعهدات برجامی دقیقا اجرا میشود و خسارات علیه ایران جبران یا از آن جلوگیری میشود… همچنان برای ما اثبات نشده که اروپا این توانمندی را دارد که بتواند با خسارات ناشی از خروج آمریکا از برجام علیه ایران مقابله کند».
این نماینده عضو فراکسیون رهروان ولایت درحالی از جمعبندی نشستهای کمسیون امنیت ملی با دولت میگوید که آخرین جلسه مشترک آنها با عباس عراقچی، معاون وزارت خارجه به دو هفته پیش باز میگردد.
حشمتالله فلاحت پیشه، دیگر عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز میگوید دولت وعده داده بود که اروپا برای باقی ماندن ایران در برجام یک بسته پیشنهادی ارائه خواهد کرد، اما از این بسته خبری نشده است.
این نماینده مجلس در مصاحبه با خبرگزاری مهر رفتار اروپا را «خنثی» توصیف کرد و گفت:
«آنچه مشخص است این است که ضرب الاجلهای زمانی عمدتاً از طرف جمهوری اسلامی مطرح شد و اولین بار آقای عراقچی اعلام کرد که یک باید در ظرف زمانی مشخصی از طرف اروپاییها ارائه شود اما اروپاییها تاکنون بر سر زمان صحبت نکردهاند و فقط در کلیات حرف زدهاند».
به گفته فلاحت پیشه، ارائه بسته پیشنهادی از سوی اتحادیه اروپا تحتالشعاع جنگ اروپا و آمریکا بر سر تعرفههای تجاری قرار گرفته است.
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس میگوید حضور شرکتهای بزرگ بینالمللی در بازار ایران به خود این شرکتها وگذار شده و از آنجا که آنها با آمریکا رابطه دارند، روابطشان با ایران «راکد شده است». او رابطه تجاری با «شرکتهای متوسط و خرد اروپایی» را بیاهمیت خوانده بود.
دو روز پیش، ۳۱ خرداد اتحادیه وعده داد که در قبال حفظ برجام ۱۰۰ شرکت کوچک در ایران سرمایه گذاری خواهند کرد.
اما روز بعد عباس عراقچی اعلام کرد چشمانداز روشنی برای حفظ برجام وجود ندارد. معاون امور حقوقی و بینالمللی وزارت خارجه گفت برجام «در آیسییو است». او از اروپا خواست با ایجاد یک شبکه بانکی فروش و واریز پول نفت ایران را تضمین کنند.
تراکنشهای مالی و ساز و کارهای بانکی اما همچنان یک مانع بزرگ برای سرمایهگذاری شرکتهای اروپایی در ایران است.
چند روز قبل نیز علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در دیدار با آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل اعلام کرد که با خروج آمریکا از برجام، پیشنهادهای اتحادیه اروپا برای حفظ توافق هستهای کافی نیست و یشنهادهای اروپا توقع ایران از برجام را برآورده نمیکند.
پس از خروج آمریکا از برجام، حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی پس از خروج آمریکا از برجام مهلتی به اروپا داد تا با حمایت از برجام این توافق را زنده نگه دارد. بعدتر شماری از مقامات دولتی ایران از ضرب الاجلی ۶۰ روزه به اروپا خبر دادند.
تهران هشدار داده که در صورت دستنیافتن به تضمینهای عملی غنیسازی اورانیوم را از سر میگیرد. علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی نیز برای باقیماندن در برجام چندین شرط، از جمله تضمین فروش نفت ایران را در برابر اروپا قرار داده است.
در مقابل سران کشورهای عضو اتحادیه اروپا ۲۶ اردیبهشت/ ۱۶ مه در اجلاس صوفیه توافق کرده بودند که با وجود خروج آمریکا از برجام، به تعهدات خود در توافق هستهای با ایران عمل کنند. اتحادیه اروپا راهکارهایی نیز برای مقابله با تحریمهای ایالات متحده علیه ایران پیشبینی کرده است، از جمله بازگرداندن قانون «مقررات مقابلهای» که در نوامبر ۱۹۹۶ در جریان مناقشه بر سر تحریم ایران، کوبا و لیبی به تصویب پارلمان اروپا رسید. این قانون رعایت تحریمهای آمریکا علیه ایران را برای شرکتهای اروپایی ممنوع میکند.