حسن روحانی، رئیسجمهوری ایران برای شرکت در هجدهمین اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای به چین سفر کرده است. او شنبه ۱۹ خرداد با رهبران چندین کشور از جمله روسیه در حاشیه این اجلاس دیدار کرد.
روحانی در ابتدای دیدار با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه در چینگدائو به تمجید از روابط نزدیک تهران و مسکو پرداخت و گفت که درباره وضعیت پیشآمده برای توافق هستهای ایران با پوتین گفتگو خواهد کرد.
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده یک ماه پیش دستور خروج از «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) و بازگرداندن تحریمها علیه ایران را صادر کرد. دیگر طرفین برجام در گروه ۱+۵ خواهان حفظ آن هستند. ایران هشدار داده که در صورت تأمین نشدن منافعش این قرارداد را ترک خواهد کرد.
رئیسجمهوری ایران با غیرقانونی خواندن خروح ایالات متحده از برجام به پوتین گفت:
«ایران طبق گزارشهای آژانس بین المللی انرژی اتمی به تعهداتش در چارچوب برجام عمل کرده و بعد از خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا، مسکو نقش مهمی در استحکام برجام و اجرای تعهدات طرفهای مقابل دارد.»
روحانی در ادامه نیز به همکاریهای امنیتی ایران و روسیه و نیز مداخله هر دو کشور در جنگ سوریه اشاره کرد و گفت:
«همکاری ایران و روسیه در مبارزه با داعش و سایر گروههای تروریستی در منطقه موثر و نتیجه بخش بوده است و این همکاریها ادامه خواهد یافت.»
این سخنان در حالی مطرح میشود که پوتین و برخی دیگر از مقامهای روسیه، در همراهی اسرائیل خواهان خروج نیروهای ایرانی از مرزهای جنوبی سوریه شدهاند.
حمایت از عضویت کامل ایران در سازمان شانگهای
ولادیمیر پوتین در این دیدار چشمانداز روابط دوجانبه با ایران را «رو به توسعه» ارزیابی کرد و درباره برجام گفت: «مسکو به گفت و گو با سایر طرفها برای حمایت از برجام و بهره مندی ایران از منافع آن ادامه میدهد.»
پوتین همچنین حمایت مسکو از عضویت کامل ایران در سازمان شانگهای و نیز مجمع اقتصادی اورآسیا را اعلام کرد:
«زمانی طولانی است که ایران در سازمان شانگهای به عنوان عضو ناظر مشارکت داشته است. ما به خواست ایران برای عضویت کامل واقفیم،شما هم موضع ما در حمایت از عضویت کامل ایران را میدانید.»
ایران به ویژه در شرایط خروج ایالات متحده از برجام بیش از پیش به دنبال عقد پیمان با اتحادیه اقتصادی اوراسیا به رهبری روسیه و عضویت کامل در سازمان همکاری شانگهای است.
ایران پس از چند سال انتظار، همچنان عضو ناظر سازمان شانگهای است. ایران از سال ۲۰۰۵ تقاضای عضویت دائم در این نهاد را داده اما تنشهای سیاست خارجی و تحریم از عوامل بازماندگی ایران در عضویت این سازمان عنوان میشود.
چین نیز همچون روسیه از عضویت کامل ایران در سازمان شانگهای حمایت کرده است.
اتحادیه اقتصادی اوراسیا شامل روسیه، ارمنستان، قزاقستان، بلاروس و قرقیزستان است و در مجموع، ۲,۲ تریلیون دلار تولید ناخالص داخلی دارد. ایران خرداد ۱۳۹۶ از پیشرفت مذاکرات برای عضویت در این مجمع خبر داد.
معاهده تجارت آزاد با روسیه به تعمیق هرچه بیشتر روابط تهران و مسکو خواهد انجامید. به گفته وزارت توسعه اقتصادی روسیه، مبادلات تجاری دوجانبه ایران و روسیه بین ژانویه ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ تقریباً دوبرابر شد.