مجتبا یوسفی‌پور – از روز جمعه ۲۰ ژانویه ۲۰۱۲ نمایش عمومی فیلم “گلهای جنگ” تازه‌ترین ساخته “ژانگ ییمو”، فیلمساز چینی به شکل محدود در سینماهای آمریکا آغاز شد. در اکران این هفته می‌پردازیم به معرفی این فیلم.
“گلهای جنگ” با آنکه از فیلم‌های مهم امسال بود، اما تاکنون نمایش جهانی گسترده‌ای نداشته است. این فیلم در جوایز گلدن گلوب امسال نامزد دریافت جایزه بهترین فیلم غیر انگلیسی‌زبان شد و رقیب فیلم “جدایی نادر از سیمین” ساخته اصغر فرهادی در این بخش بود. “گلهای جنگ” همچنین در جشنواره فیلم برلین امسال نیز در بخش مسابقه حضور خواهد داشت.
فیلم یک درام جنگی و تاریخی است که داستان آن در سال ۱۹۳۷ میلادی در شهر نانجینگ چین و در زمان جنگ میان چین و ژاپن روی می‌دهد، جنگی که گفته می‌شود در آن صدها هزار چینی کشته شدند. نیروهای ژاپنی به نانجینگ آمده‌اند، شهر ویران شده است و آخرین سربازان چینی در خیابانهای شهر مشغول جنگیدن با ژاپنی‌ها و کمک به شهروندان چینی برای خروج از شهر هستند.
جان میلر با بازی کریستین بیل، یک آمریکایی است که از پنج سال پیش و بعد از مرگ دخترش به کار آرایش و آماده‌سازی مردگان برای دفن مشغول است. او برای آماده‌سازی و دفن کشیشی که یک کلیسا و مدرسه دختران کاتولیک را اداره می‌کرده به شهر وارد می‌شود و به کلیسا می‌رود. در آنجا او با گروهی از دختران کم‌سن و سال روبرو می‌شود که بعد از مرگ کشیش، تنها مانده‌اند. در همین زمان گروهی از زنان فاحشه برای در امان ماندن از گزند نیروهای ژاپنی 
به کلیسا که تحت حمایت نیروهای صلیب‌سرخ قرار دارد وارد و در آنجا مخفی می‌شوند. در همین زمان شهر تقریباً سقوط می‌کند و نیروهای ژاپنی کنترل شهر را در دست می‌گیرند و آدمهای داخل کلیسا به دنبال راهی می‌گردند تا بتوانند به دور از گزند سربازان ژاپنی، شهر را ترک کنند.
ژانگ ییمو، فیلمساز چینی را می‌توان یکی از موفق‌ترین فیلمسازان معاصر آسیایی لقب داد. او که از فیلمسازان موسوم به “نسل پنجم” سینمای چین محسوب می‌شود، تاکنون توانسته جوایز مهم بسیاری از جشنواره‌های معتبر سینمایی دنیا به دست آورد. از میان آنها می‌توان به دو شیر طلایی از جشنواره فیلم ونیز برای فیلم “داستان کیوجو” در سال ۱۹۹۹، جایزه ویژه هیات داوران جشنواره فیلم کن برای فیلم “زندگی کردن” در سال ۱۹۹۴ و دو جایزه بفتا برای فیلم‌های “زندگی کردن” در سال ۹۴ میلادی و “فانوس سرخ را بیاویز” در سال ۱۹۹۱ میلادی اشاره کرد. او همچنین نخستین کارگردان آسیایی است که توانست خرس طلایی جشنواره فیلم برلین را برای فیلم “ذرت سرخ” در سال ۱۹۸۷ به دست آورد. از دیگر نکات قابل اشاره در کارنامه این فیلمساز، کارگردانی مراسم بزرگ و باشکوه افتتاحیه و اختتامیه المپیک سال ۲۰۰۸ چین است. او همچنین امسال با فیلم “گلهای جنگ” نماینده کشور چین برای شرکت در بخش اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان بود که در نهایت نتوانست در فهرست نامزدهای نهایی وارد شود.
“گلهای جنگ” با بودجه‌ای حدود ۹۰ میلیون دلار ساخته شده و تا امروز پر‌خرج‌ترین فیلم تاریخ سینمای چین است. فیلم بر اساس رمان “۱۳ زن نانجینگ” نوشته گلینگ یان ساخته شده است. ییمو نخستین‌بار در سال ۲۰۰۷ این رمان را خواند و تصمیم به ساخت این فیلم گرفت، اما درگیر شدنش در پروژه المپیک سال ۲۰۰۸ ساخت این فیلم را به تعویق انداخت و در این میان او بر روی چند پروژه کوچک دیگر نیز کار کرد، پروژه‌هایی که خود او آنها را یک دست‌گرمی برای آماده شدن و ساخت این فیلم می‌خواند.
ییمو دلیلش برای انتخاب این رمان و ساخت این فیلم را اینگونه بیان می‌کند: “اولین چیزی که من را جذب کرد زاویه دید و نوع نگاه کتاب بود. در کتاب ما ماجرا را از زاویه دید یک دختربچه و همچنین زنان بدکاره می‌بینیم که برای من خیلی جذاب بود. از سوی دیگر در چین نگاه به فاحشه‌ها نگاهی منفی است و معمولاً این دسته از افراد هیچوقت در موقعیت یک قهرمان قرار نمی‌گیرند. این بخش داستان که اجازه می‌داد جنبه‌های انسانی دیگر را نیز به تصویر کشید، دیگر نکته‌ای بود که برای من را علاقمند کرد.”
گفت‌وگوهای فیلم به سه زبان انگلیسی، ژاپنی و گویش محلی نانجینگ نوشته شده و بیان می‌شوند. ژانگ ییمو، کارگردان فیلم چالش‌های ساخت این فیلم را اینگونه بیان می‌کند: “البته برای من این فیلم خیلی خاص بود، برای اینکه حدود نیمی از گفت‌وگوهای فیلم را من متوجه نمی‌شدم. من نه زبان انگلیسی بلدم، نه زبان ژاپنی و نه حتی لهجه محلی نانجینگ را. جدا از چالش زبان، مهم‌ترین و سخت‌ترین بخش، درآوردن شخصیت جان میلر به شکلی قوی و زنده بود. پیش از این در برخی از فیلم‌های چینی که از یک بازیگر خارجی استفاده شده بود، این بازیگر بیشتر مانند یک عنصر تزئینی در فیلم عمل می‌کرد و هیچوقت شخصیتی با پرداخت قوی و عمیق به تصویر کشیده نشده بود. این مهم‌ترین چالش بود و من خوش‌شانس بودم که توانستم در این فیلم با کریستین بیل کار کنم. ما رابطه متقابل خوبی داشتیم و توانستیم با یکدیگر این شخصیت را شکل بدهیم.”
نقش اصلی فیلم را کریستین بیل بازیگر آمریکایی بازی کرده است. به گفته ییمو، انتخاب بیل پیشنهاد استیون اسپیلبرگ به او بوده است. در کنار او گروهی از بازیگران تازه‌کار و ناشناخته، دیگر نقش‌های 
اصلی فیلم را بازی می‌کنند. ییمو دلیلش برای انتخاب این ترکیب بازیگران را اینگونه توضیح می‌دهد: “بازیگران جدید و تازه‌کار همیشه حسی از تازگی با خودشان به فیلم می‌آورند و گاه من را شگفت‌زده می‌کنند و به همین دلیل من همیشه علاقه دارم با آنها کار کنم. همچنین در میان بازیگران شناخته شده چینی کمتر بازیگری هست که بتواند انگلیسی را راحت و روان صحبت کند. برای نقش زن فیلم من نیاز داشتم تا بازیگری را پیدا کنم به بتواند به خوبی انگلیسی صحبت کند و سنش نیز با نقش تطابق داشته باشد. البته این ماجرا حدود چهار سال طول کشید.”
“گلهای جنگ” در برخورد با منتقدان نظرات متفاوتی دریافت کرده است. مشابه این اتفاق در نامزدی برای جوایز گلدن گلوب و اسکار امسال نیز رخ داد. این فیلم که یکی از پنج نامزد دریافت گلدن‌گلوب بهترین 
فیلم خارجی امسال بود، حتی نتوانست نام خود را در فهرست اولیه 9 فیلم نامزد اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان وارد کند.
راجر ایبرت، منتقد شیکاگو سان‌تایمز با دادن دو ستاره از چهار ستاره خود به فیلم، همانند بسیاری دیگر از منتقدان ضمن تعریف از کارگردانی ژانگ ییمو، فیلمبرداری خوب فیلم و بازی خوب بازیگران، ضعف اصلی فیلم را فیلمنامه آن و عدم پرداخت درست و عمیق شخصیت‌ها با انگیزه‌های قوی بیان می‌کند. از دیگر مواردی که منتقدان به عنوان نقاط ضعف فیلم به آن اشاره کرده‌اند، ریتم کند فیلم، زمان طولانی و پرداخت احساساتی داستان است.
“گلهای جنگ” با زمان ۱۴۵ دقیقه محصول سال ۲۰۱۱ کشور چین است.
مشخصات فیلم
گلهای جنگ
The Flowers of War
نویسنده: هنگ لیو (فیلمنامه) گلینگ یان (رمان)
Heng Liu (Screenplay), Geling Yan (Novel)
کارگردان: ژانگ ییمو
Zhang Yimou
بازیگران: کریستین بیل، نی نی، تونگ داوی
Christia Bale, Ni Ni, Tong Dawei
در همین زمینه:
::وب‌سایت فیلم “گلهای جنگ::
برنامه رادیویی “اکران” از مجتبا یوسفی‌پور در رادیو زمانه
ویدئو: پیش‌پرده فیلم “گلهای جنگ”