حکومت نظامی عبدالفتاح سیسی نه با احکام اسلامی و برای حفظ شریعت یا به اتهام‌های سیاسی بلکه در پناه اخلاقیات و به اتهاماتی مانند ترویج فحشاء و اباحهگری نویسندگان و روزنامه‌نگاران لائیک را وادار به سکوت میکند. احمد ناجی، نویسنده رمان «استخدام الحیاه» [به فارسی: در استخدام زندگی] به عنوان نخستین نویسنده مصر به اتهام ترویج فحشاء و اباحهگری محاکمه و به دو سال زندان محکوم شد. اعتراض بیش از ۱۲۰ نویسنده جهان ثمر داد و او بعد از تحمل یک سال زندان آزاد شد. به تازگی رمان این نویسنده مصری به زبان انگلیسی ترجمه و منتشر شده و مجموعه داستانی هم از او در مصر منتشر خواهد شد. مقاومت ادامه دارد.
سومین دوره انتخابات ریاست جمهوری مصر بعد از بهار عربی در شرایطی برگزار می‌شود که پیروزی عبدالفتاح سیسی در یک رقابت بی‌رقیب قطعی‌ست. به بهانه تأمین امنیت در مصر و پاسداری از اخلاق و عرف مسلط در این کشور، حکومت نظامی سیسی همه دستاوردهای بهار عربی را از میان برداشته، اما نویسندگان و روزنامه‌نگاران همچنان مقاومت میکنند. پرونده احمد ناجی، نویسنده رمان «استخدام الحیاه» که فصل تازه‌ای از سرکوب آزادی بیان در مصر را رقم زد، ماجرا را آشکار میکند.
| اتهام ترویج اباحهگری و اشاعه فحشاء
|
اندیشه‌ای که رمان «استخدام الحیاه» یا «در استخدام زندگی» بر آن قرار گرفته ساده است. روایتگر رمان از خودش می‌پرسد که قاهره چگونه کشوری‌ست؟ پاسخ روشن است: اگر یک فاجعه طبیعی مانند زلزله اتفاق می‌افتاد، از نظر بی‌نظمی و اغتشاش چیزی به نام قاهره از آن بلای آسمانی به جای می‌ماند با همه معتادان و بی‌خانمان‌ها و ترانس‌جندرها و همجنسگرایانی که در این شهر در حاشیه جامعه زندگی میکنند. راوی داستان هم یکی از این طردشدگان است. پس داستان به طور منطقی در معاشرت او با این طردشدگان اتفاق می‌افتد. اتهامی هم که دادستان متوجه احمد ناجی، نویسنده این رمان کرد، ناظر به همین معناست. احمد ناجی در گفت‌وگو با «قنطره» ماجرا را به این شکل شرح می‌دهد:
«فصلی از رمان در مجله ادبی “اخبار الادب” منتشر شده بود. در صحنه‌ای از این فصل، راوی داستان، زنی به نام “سیدنا الملاقه” [به فارسی: زن قاشق به دست] مواد مخدر مصرف میکند. دادستان سردبیر “اخبار الادب” را متهم کرده بود که از رابطه نامشروع نویسنده با سیدنا الملاقه مطلع بوده.»
بر این اساس دستگاه قضایی مصر دو راه در پیش پای نویسنده قرار می‌دهد: یا احمد ناجی اعتراف میکند که با نوشتن رمان «استخدام الحیاه» قصد اشاعه فحشا را داشته و یا اینکه اگر این اتهام را نپذیرد، به جای او، سردبیر اخبار الادب می‌بایست به اتهام نشر اکاذیب محاکمه شود. نویسنده از طریق اتحادیه روزنامه‌نگاران به «مجلس الدوله» که نظارت بر احکام قضایی در مصر را به عهده دارد شکایت می‌برد. «مجلس الدوله» حکم را ناعادلانه و غیر قانونی اعلام میکند اما در همان حال می‌گوید که به دلیل استقلال دستگاه قضایی در مصر، امکان ابطال حکم وجود ندارد. نویسنده در سال ۲۰۱۵ به زندان می‌افتد اما با برخورداری از حمایت جامعه جهانی و در اثر اعتراض ۱۲۰ نویسنده نام آشنا در سراسر جهان، بعد از ۳۰۰ روز از زندان آزاد می‌شود.
احمد ناجی در گفت‌وگو با گاردین می‌گوید:
«سکس و مواد مخدر موضوع رمان من نیستند. من می‌خواستم در “استخدام الحیاه” داستان قاهره را روایت کنم و اینکه چگونه این شهر شکل گرفته و روابط اجتماعی در آن چگونه است و انسان‌ها چگونه در هزارتوی کافکایی این شهر، لحظه‌‌هایی را به شادی و خوشگذرانی می‌گذرانند.»
ناجی نخستین نویسنده‌ای نیست که در مصر به زندان می‌افتد. او اما اولین نویسنده‌ای‌ست که نه به اتهامات سیاسی و مذهبی، بلکه صرفاً به اتهام اخلاقی زندانی شده است. صنع‌الله ابراهیم، نویسنده سرشناس مصری که در فاصله بین سال‌های ۱۹۵۹ تا ۱۹۶۴ در دوران ریاست جمهوری جمال عبدالنصار به اتهام همراهی با نهضت دانشجویی در مصر به زندان افتاده بود در حمایت از احمد ناجی در دادگاه او حاضر شده بود. بیش از ۶۰۰ نویسنده و روزنامه‌نگار مصری هم در سال ۲۰۱۵ در حمایت از او بیانیه‌هایی صادر کرده بودند.
همزمان بابرگزاری انتخابات ریاست جمهوری مصر، یکی از ناشران مهم این کشور در حمایت از آزادی بیان مجموعه‌ای از داستان‌های احمد ناجی را منتشر کرده است. مقاومت در برابر سیسی همچنان ادامه دارد.
بیشتر بخوانید: