سخنگوی قوه قضائیه ادعای تازه‌ای را مطرح کرده: مسئولان قضایی برای جلوگیری از خودکشی زندانیان بودجه کافی ندارند. علاوه بر این به گفته اژه‌ای – چنانچه زندانی به قصد خودکشی دارویی مصرف کند، می‌بایست برای نجات جان او به او مسهل خوراند که در اینصورت «شکم زندانی می‌ترکد.» محمود امیری مقدم، مدیر و سخنگوی سازمان حقوق بشر ایران در گفت‌وگو با زمانه می‌گوید اظهارات اژه‌ای سخیف، کذب و مصداق مسئولیت ناپذیری قوه قضاییه است.
محسنی اژه‌ای در نشستی با دانشجویان دانشگاه «تربیت دبیر شهید رجایی» در پاسخ به این سوال که برخی در زندان‌ها خودکشی می‌کنند و برخی هم آن‌قدر آزادی دارند که طلا و سکه جابه‌جا می کنند گفته است: «یعنی می‌گویید کسی را زندان نبریم؟ در رابطه با اغتشاشات یک نفر (سینا قنبری) و در رابطه با جواسیس هم یک نفر (کاووس سید‌امامی) خودکشی کرده است. همه خودکشی‌ها به خاطر سختی در زندان نیست. خیلی وقت‌ها به خاطر افشا نشدن اطلاعات‌شان است.»
این مقام قضایی همچنین گفته است: «چه زمانی می‌توانیم تلاش کنیم که زندانی در زندان، جرم نکند. یکی از شرایط اولیه این است که این افراد که به خصوص افراد خاص یا گروهگی هستند، چیزی را نتوانند به راحتی وارد زندان کنند. داشته‌ایم کسی را یک کیلو و ۱۰۰ گرم هرویین بلعیده و وارد زندان کرده است. این کار جز با امکانات فنی میسر هست یا نیست؟ واقعا ما در تمام ورودی‌های زندان‌مان “این دستگاه” را نداریم زیرا بودجه می‌خواهد.»
محمود امیری‌مقدم، مدیر سازمان حقوق بشر ایران درباره اظهارات غلامحسین محسنی اژه‌ای، سخنگوی قوه قضاییه درباره خودکشی زندانیان در زندان‌های ایران معتقد است:
|
اژه‌ای اما از یک راه‌حل هم سخن گفته است: «یک کار دیگر هم وجود دارد و آن هم قرنطینه کردن فرد است که داروی مسهل بدهیم که این کار را نمی‌کنیم زیرا بلافاصله شکمش می‌ترکد. یعنی کار سختگیرانه امکان‌پذیر است اما ضررهای دیگری دارد.»
محمود امیری مقدم که خود یک پزشک مقیم نروژ است در واکنش به این بخش از اظهارات سخنگوی قوه قضاییه به زمانه می‌گوید: «این حرف کذب محض است و اصلا چرا باید به یک زندانی دارو خوراند تا شکمش به تعبیر ایشان بترکد؟ این همه امکانات و خدمات پزشکی هست. بیمارستان داریم. امکان آندوسکوپی وجود دارد که می‌توانند تخلیه کنند. به همین دلیل حرف‌های ایشان سخیف است، تنها در راستای مسئولیت‌ناپذیری قوه قضاییه مطرح می‌شود و از دید من بی‌معنی‌ست.»
مدیر سازمان حقوق بشر ایران می‌گوید: «این امر بر اساس حقوق حقه افراد و همچنین حقوق زندانی به رسمیت شناخته شده است که مسئولیت جان زندانی با زندان‌بان است. حتی آیین‌نامه داخلی سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی جمهوری اسلامی هم که شیوه اداره زندان‌ها و مسئولیت این سازمان تعیین می‌کند، مسئولیت جان زندانی را از زمان بازداشت متوجه زندان‌بان دانسته است. بر این اساس هیچ نیازی نیست که شما پزشک یا حتی فعال حقوق بشر باشید تا متوجه باشید که حرف آقای اژه‌ای ادعایی خلاف واقع است و مبنای آن مسئولیت‌ناپذیری همیشگی قوه قضاییه است.»
به گفته محمود امیری مقدم و بر اساس اطلاعات سازمان حقوق بشر ایران، زندانیانی که پرونده به اصطلاح امنیتی دارند، تمام حرکات‌شان به گونه‌ای زیر نظر است که امکان خودکشی برای آنها در عمل وجود ندارد و این مساله تناقضی را در گفته‌های سخنگوی قوه قضاییه آشکار می‌کند.
اژه‌ای اما در بخش دیگری از صحبت‌هایش به شرایط زندان‌ها و زندانیان در دهه ۶۰ اشاره کرده که امیری مقدم این بخش از صحبت‌های او را نیز در راستای سلب مسئولیت از دستگاه قضا و مسئولیت‌ناپذیری ارزیابی می‌کند.
اژه‌ای گفته است: «در اوایل انقلاب، وقتی منافقین دستگیر می‌شدند، وقتی اطلاعات‌شان افشا می‌شد با قرص سیانور خودکشی می‌کردند. بنابراین اولا هر خودکشی‌ای به خاطر سختی در زندان نیست. خیلی وقت‌ها افراد تشکیلاتی و افرادی که جرم سنگین دارند، به خاطر کشف نشدن اطلاعات‌شان خودکشی می‌کنند. در همین پرونده معروف به محیط زیست، هیچ سختی‌ای در زندان نبود و فشاری از نظر غذا، بهداشت و دارو نداشت و الان هم خود من نمی‌دانم با چه انگیزه‌ای این کار را کرده است و هیچ نوشته یا چیزی هم کشف نشده است.»
سخنگوی قوه قضاییه به مرگ مشکوک کاووس سید‌امامی، استاد دانشگاه و فعال محیط زیست اشاره می‌کند که مسئولان قضایی جمهوری اسلامی ادعا کرده بودند در زندان خودکشی کرده است. هم در این مورد و هم در مورد مرگ مشکوک سینا قنبری در قرنطینه زندان اوین که دلیل آن نیز خودکشی اعلام شده، خبرهایی درباره دیده شدن آثار ضرب و شتم بر روی بدن این زندانیان منتشر شده بود.
امیری مقدم در این‌باره نیز می‌گوید: «حتی اگر با وجود مسئولیت زندان‌بان، زندانی دست به خودکشی بزند و اقدامش با موفقیت به انجام برسد، باید برای تعیین علت دقیق مرگ کالبدشکافی انجام شود اما قوه قضاییه با اعمال فشار بر خانواده چنین افرادی از آنها می‌خواهد که چنین درخواستی نداشته باشند. در حالی که اگر وضعیت زندانی چنان بوده است که آقای سخنگوی می‌گوید، این سوال پیش می‌آید که چرا مانع تحقیقات مستقل می‌شوند؟»
غلامحسین محسن اژه‌ای در نشست با دانشجویان دانشگاه «تربیت دبیر شهید رجایی» علاوه بر خودکشی زندانیان به طرح «اعاده اموال نامشروع مسئولان» و پرونده حصر میرحسین موسوی، زهرا رهنورد و مهدی کروبی نیز اشاراتی کرده بود.
بیشتر بخوانید: