یک سال پیش، ۳۰ دی‌ماه ۱۳۹۵، ساعت ۸ صبح: خبر آمد که ساختمان پلاسکو آتش گرفته است. کمتر از چهار ساعت بعد ساختمان ۱۷ طبقه گداخت و فرو ریخت. مثل همیشه هیجانی برانگیخته شد در این باره که مقصر کیست و از فاجعه چه می‌آموزیم. یادآوری یک پرونده.
«انگار پلاسکویی نبوده …»
۷۵ روز پس از آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو که به مرگ دست‌کم ۲۲ نفر و مجروح شدن ۲۳۵ تن انجامید، هیئت ویژه‌ای که به منظور بررسی علل این حادثه تشکیل شده بود، علت اصلی حادثه را «در حدی که جمع آوری اطلاعات برای هیأت امکان‌پذیر بوده، اتصال برق و احتمالا نشت همزمان گاز از کپسول گاز» اعلام کرد.
این هیئت در گزارشی که شامگاه چهارشنبه ۱۶ فروردین منتشر شد، با بیان اینکه «مسئولیت اصلی نگهداری ساختمان برعهده بنیاد مستضعفان به عنوان مالک اصلی بوده»، گزارش کرده است که «با وجود اخطارها مبنی بر ناایمن بودن ساختمان، بنیاد اقدام موثری انجام نداده است».
◄بیشتر بخوانید در: مقصران «پلاسکو» معرفی شدند: از بنیاد مستضعفان تا وزارت کار
از ابتدا اسم شهرداری هم مطرح شد. قرار شد قالیباف، شهردار وقت، استیضاح شود. اما خبری نشد.
◄بیشتر بخوانید در: سانحه پلاسکو: کمیسیون عمران مجلس استیضاح قالیباف را پیگیری می‌کند
در ساختمان پلاسکو ۵۴۰ واحد صنفی وجود داشت که در آنها حدود سه هزار کارگر کار می‌کردند، اکثرا بدون بیمه و ثبت‌نشده به دلیل مهاجر بودن؛ این دسته، عمدتا از شهروندان افغان، بی هیچ حقوق و پشتیبانی‌ای رها شدند. از میان واحدهای صنفی ۱۲۰ واحد توانستند کار خود را در “مجتمع نور” که حکم جانشین پلاسکو را یافته است ادامه دهند.
در رسانه‌ها درباره نقش خود مالکان واحدهای صنفی در ساختمان پلاسکو هم در بروز فاجعه تا حدی بحث شد. اشاره شد به بی‌مبالاتی و بی‌توجهی خود آنان به ایمنی محل کار و سلامت کارگران. بحث فرو خوابید و هیچ سرانجامی نیافت. خبرگزاری ایلنا در سالگرد آتش‌سوزی پلاسکو این تیتر گویا را برای یکی از مطالب خود برگزیده است: انگار اصلا پلاسکویی نبوده…
گفته شد که تهران پر از پلاسکو است، در شهرهای دیگر هم این‌چنین بمب‌های ساعتی‌ای کار گذاشته است. اخطاری شد، اما پیگیری خاصی نشد، تا اینکه دوباره موضوع زلزله مطرح شد. پس از پلاسکو، زلزله کرمانشاه ضعف جدی مدیریت فجایع را نشان داد. آسیب دیدن واحدهای “مسکن مهر” عیان ساخت که مدیران کشور خود فاجعه‌آفرین هستند و نمی‌توانند فجایع را مدیریت کنند.
تهران هم لرزید. در مورد امکان بروز فاجعه‌ای عظیم در تهران صحبت شد. باز مقداری بحث شد و دوباره بحث فروخوابید یا فروخوابانده شد. زلزله‌ها پس‌لرزه سیاسی داشتند. خیزش دی‌ماه فریادی بلند بر سر ولایت فاجعه بود.
شما را به بازخوانی پرونده‌ای که در بهمن‌ماه سال گذشته به مناسبت فاجعه پلاسکو انتشار دادیم، دعوت می‌کنیم: