مراجع رسمی تعداد کشته‌شدگان در اعتراضات سراسری دی ۹۶ را ۲۵ نفر اعلام کرده‌اند. با این حال حسین اشتری، فرمانده نیروی انتظامی می‌گوید هیچیک از مأموران برای سرکوب معترضان، نه تنها از سلاح جنگی استفاده نکرده‌اند، بلکه «ناجا با رفتاری توأم با مهربانی با این موضوع برخورد کرده است.»

کارتون از اسد بیناخواهی

حسین اشتری صبح روز چهارشنبه ۲۷ دی ماه در حاشیه اولین همایش ملی «نیروی انتظامی (ناجا) و تمدن اسلامی» با حضور در جمع خبرنگاران گفته است در وقایع اخیر به تمامی ماموران تاکید شده بوده که همراه با خویشتن‌داری رفتار کنند: «هیچ یک از ماموران ما سلاح جنگی نداشتند. همچنین از پرسنل باتجربه استفاده شد و دستگیری‌ها به صورت هدفمند انجام شد.»

فرمانده نیروی انتظامی همچنین درباره تعداد کشته‌شدگان نیز گفته است: «در صحنه نیز هیچ مورد کشته شده نداشتیم.»

مشخص نیست منظور فرمانده نیروی انتظامی ایران از «در صحنه» چیست اما او گفته است ماجرای کشته‌سازی‌ها مشکوک است و این موضوع در حال بررسی است.

ادعای «مشکوک بودن» کشته شدن افراد به دنبال اعتراضات و درگیری‌ها در ایران در جریان اعتراض‌ها به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ نیز مطرح شد. در شاخص‎ترین نمونه، جمهوری اسلامی همواره مرگ ندا آقاسلطان، دختر جوانی را که در راهپیمایی روز شنبه ۳۰ خرداد ۸۸  در محله امیرآباد تهران به ضرب گلوله کشته و یکی از نمادهای این اعتراضات تبدیل شد، مشکوک خوانده است.

همچنین بر اساس گزارش‌ها و مشاهدات شهروندان و شهروند-خبرنگاران، در موارد مربوط به قتل معترضان به دنبال شلیک گلوله، تیراندازی از سوی افراد مسلح لباس شخصی صورت گرفته است که مشخص نیست متعلق به کدام نهاد یا ارگان نظامی یا امنیتی هستند. بر اساس گمانه‎زنی‎ها این افراد می‎توانند از نیروهای بسیج یا نیروهای اطلاعاتی سپاه یا وزارت اطلاعات باشند که در ادبیات جمهوری اسلامی بعضا از آنان با عنوان «خودسر» یاد می‎شود و حتی علی خامنه‎ای، رهبر جمهوری اسلامی نیز با استفاده از همین واژه مسئولیت موارد مشابه را متوجه آنها کرده است.

حسین اشتری اما از بررسی «خودکشی» برخی از دستگیرشدگان نیز خبر داده است. از سینا قنبری و وحید حیدری به عنوان دو معترض بازداشت‎شده‎ای یاد می‎شود که اولی در قرنطینه زندان اوین و دومی در بازداشتگاه کلانتری رضوی ۱۲ رضوی اراک جان‎باخته‎اند. مقامات مسئول تایید مرگ این دو، گفته‎اند آنها خودکشی کرده‎اند.

محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور درباره مورد اول گفته است که او معتاد بوده و فیلم خودکشی‎اش هم موجود است. درباره مورد دوم نیز مقامات محلی گفته‏‎اند او معتاد و قاچاق‎فروش بوده. خانواده حیدری اما این ادعا را رد کرده و گفته‎اند فرزند‎شان دستفروش بوده است. محمد نجفی، وکیل دادگستری که به عنوان وکیل به این پرونده وارد شده است گفته بود باور دارد وحید حیدری خودکشی نکرده است. او خود روز دوشنبه ۲۵ دی ماه در مقابل خانه‎اش در شازند اراک بازداشت شده است.

از سوی دیگر اما محمود صادقی، نماینده مجلس که در روزهای گذشته پیگیر وضعیت بازداشت‎شدگان بوده است و اغلب مواضعی انتقادی درباره نحوه برخورد با بازداشت‎شدگان داشته و نسبت به وقوع آنچه او «کهریزک دوم» خوانده، هشدار داده است، روز سه‎شنبه ۲۶ دی ماه در توییتی که برخی کاربران شبکه‎های اجتماعی آن را مهم و قابل توجه خوانده‎اند، نوشت: «طبق اعلام بستگان یکی از بازداشت‌شدگان که در زندان فوت کرد، او طی چند تماس باخانواده‎اش اظهار داشته مسئولان، او و دیگر بازداشتی‌ها را مجبور به خوردن قرص‎هایی می‌کردند که حال‌شان را بد می‌کرده …»

یک منبع نزدیک به زندانیان زندان اوین نیز در اولین روزهای پس از اعلام خبر جان‎باختن سینا قنبری به زمانه گفته بود:

«من راجع به سینا قنبری تحقیق کردم از بچه‌هایی که در قرنطینه یک بازداشت بودند. وقتی که بازداشت شده و توی قرنطینه بوده، گویا روز پانزدهم تولدش بوده. بعد به شدت وضعیتش خوب نبوده، استرس و اضطراب زیادی داشته همراه با ترس. پزشکان و ماموران بهداری و سربازها هم گویا بین بچه‌ها متادون پخش می‌کردند به عنوان دارو و به سینا قنبری متادون زیادی تزریق شده و داده شده بهش و طوری شده که وضعیتش ۱۰ برابر بدتر شده. او با همان حالت بد می‌گفته من پانزدهم تولدم است و باید بروم بیرون. یکی از بچه‌های بازداشتی قرنطینه یک اینها را به من گفت. خلاصه او ساعت پنج صبح رفته دستشویی و توی دستشویی خودش را با نایلون زباله خفه کرده. ماموران هم ریخته‌اند و یک سری از بچه‌های بازداشتی را با خودشان برده‌اند، انگار که بخواهند تقصیر به گردن آنها بیندازند.»

زمانه به طور مستقل امکان تایید این گفته‌ها را ندارد.

بازداشت افراد با اشراف اطلاعاتی

فرمانده نیروی انتظامی کشور اما در واکنش به آنچه خبرگزاری کار ایران (ایلنا) «برخی تلاش‌ها و فراخوان‌ها برای راه‌اندازی ناآرامی» خوانده، گفته است: ‌«این‌ها یک‌سری شایعات بی‌اساس است.»

حسین اشتری همچنین در صحبت‎های امروز خود از بازداشت «عده‌ای در این اغتشاشات» با «اشراف اطلاعاتی» خبر داده است. او درباره نحوه برخورد و رفتار با دستگیر شدگان نیز گفته است:

«برخی از دستگیرشدگان با تعهد آزاد شده و قرار است به کلانتری بیایند و هر روز اعلام حضور کنند تا ما فکر کنیم و بدانیم چه باید کنیم. در این اغتشاشات تعدادی از افراد حاضر توسط پلیس دستگیر شدند که در پی آن پالایش‌هایی انجام شد و افرادی که احتمال دادیم نقشی نداشته باشند، آزاد شدند.»

او از تحویل افراد دستگیر شده به دستگاه قضایی در همان روزهای اول بازداشت خبر داده و این در حالی است که هنوز از سرنوشت و محل نگهداری برخی بازداشت‌شدگان خبری در دست نیست، از جمله فرشید تاجمیری، دانشجوی دانشکده فنی همدان که در تاریخ نهم دی‌ ماه سال از سوی نیروهای امنیتی بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شده است.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، خانواده تاجمیری روز سه‌شنبه ۲۶ دی از شرایط دشوار فرزندشان و وخامت حال جسمانی او مطلع شده‎اند. پیگیری‌های آنها برای دریافت پاسخ مشخص از سرنوشت فرشید تاجمیری اما تاکنون بی‎نتیجه مانده است.

یک منبع نزدیک به خانواده تاجمیری با تایید این موضوع به هرانا گفته است: «فرشید از زمان بازداشت‌ تاکنون با خانواده خود تماسی نداشته است تا اینکه شب ۲۵ دی‌ ماه فردی با هویت ناشناس با خانواده او تماس گرفته و از وخامت حال جسمی‌اش در روز‌های گذشته در بازداشتگاه اداره اطلاعات {همدان} خبر داده است.»

این منبع همچنین گفته است: «به خانواده تاجمیری گفته‎اند فرشید حدود دو روز قبل به بهانه بازجویی از سلولش به محل نامعلوم دیگری منتقل شده است.»

برخی افراد باید هر روز به کلانتری بروند

حسین اشتری، فرمانده نیروی انتظامی کشور اما درباره برخی دیگر از بازداشت‎شدگان اعتراضات سراسری دی ماه در ایران گفته است: «عده‎ای دیگر هم جزو افرادی بودند که باید بررسی بیشتری انجام می‌شد اما چون نمی‌خواستیم آنها را در بازداشت نگه داریم آنها را رها کردیم اما از آنها خواستیم تا در روزهای اول و زمانی که تحقیقات کامل نشده به کلانتری آمده و وضعیت خود را مشخص کنند.»

او درباره جان‎باختگان یا مصدومان احتمالی نیروی انتظامی نیز گفته است: «در این حوادث شهید نداشتیم، اما تعدادی از ماموران ما مصدوم و مجروح شدند.»

اشتری درباره پاسگاهی در قهدریجان اصفهان که طعمه حریق شده و تخریب شده است هم گفته است: «این پاسگاه در حال مرمت و بازسازی است.»


  • در همین زمینه