نشست اضطراری شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد حرکت‌های اعتراضی سراسری در ایران بعدازظهر جمعه پنجم ژانویه / ۱۵ دی در حالی برگزار شد که روسیه و آمریکا را فضا را قطبی کردند. در این میان کشورهای اروپایی ضمن حمایت از معترضان ایران از جمهوری اسلامی خواستند به حقوق مدنی و سیاسی شهروندانش احترام بگذارد.

غلام‌علی خوشرو، نماینده ایران در سازمان ملل متحد، کشور ایران را در نشست شورای امنیت نمایندگی کرد.

این جلسه گفت‌وگو به درخواست نیکی هیلی، نماینده ایالات متحده آمریکا در سازمان ملل تحت عنوان آنچه که او «وضعیت ناراحت‌کننده و خطرناک در ایران» توصیف کرد، برگزار شد. در این حلسه قطعنامه یا بیانیه‌ای صادر نشد.

نیکی هیلی در سخن آغازین خود در این نشست گفت که «مردم ایران برای چیزی برخاسته‌اند که دولت آنها نمی‌تواند از آنها دریغ کند: حقوق بشر آنها.»

نماینده ایالات متحده موضوع کوتاهی دولت ایران در مقابل وضعیت اقتصادی شهروندان را به مطالبات تظاهرات کنندگان و امنیت در منطقه خاورمیانه ارتباط داد و گفت: «حکومت ایران شش میلیارد دلار به بشار اسد کمک کرده است.»

او در ادامه گفت: «جهان در حال تماشای دولت ایران است.» و ضمن تحسین تظاهرات سراسری در ایران گفت که «سازمان ملل باید موضع بگیرد.»

اعضای شورای امنیت سازمان ملل اما در قبال ایران مواضع مختلفی را بیان کردند که در دو قطب مخالف و موافق توسط آمریکا و روسیه به ترتیب نمایندگی شد. این در حالی است که تظاهرات‌های سراسری در ایران با سرکوب بیشتر مواجه شده‌اند، بیش از ۱۱۰۰ نفر دستگیر شده‌ و حداقل ۲۱ نفر کشته شده‌اند.

روسیه در مقام حامی جمهوری اسلامی

سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه و نماینده روسیه در این نشست شورای امنیت در سخنان خود به شدت از آمریکا انتقاد کرد و گفت که آمریکا از صحن شورای امنیت برای مقاصد سیاسی استفاده می‌کند.

او در ادامه گفت که این جلسه تلاش آمریکا برای «نقض استقلال و حق حاکمیت ملی ایران» است و آمریکا را متهم کرد که برگزاری این نشست را برای «مداخله در امور کشورهای دیگر» درخواست کرده است.

روسیه پیش از آغاز این نشست در جلسه‌ای پشت درهای بسته سعی کرده بود که اجازه ندهد که نشست علنی برگزار شود که آمریکا با کسب نه رای از ۱۵ رای لازم نشان داد که اکثریت اعضای شورای امنیت مایل به برای برگزاری نشست علنی هستند.

در نشست علنی کشوهایی مانند چین و بولیوی هم موضعی مشابه با روسیه گرفتند. نماینده چین در سازمان ملل به جای پرداختن به موضوع تظاهرات‌ اعتراضی در ایران به جنگ داخلی سوریه و اختلاف‌های اخیر فلسطین و اسرائیل پرداخت و در نهایت جنبش اعتراضی در ایران را موضوعی داخلی معرفی کرد.

کشورهای اروپایی: محکوم کردن با زبان مدارا

کشورهای اروپایی عضو شورای امنیت ضمن اینکه همه‌شان خشونت و سرکوب تظاهرات کنندگان را محکوم کردند، با زبان مدارا در مورد جمهوری اسلامی صحبت کردند.

نماینده بریتانیا در سازمان ملل، متیو ریکرافت، این را بیان کرد که روحانی صدای اعتراض تظاهرات کنندگان در مورد شرایط سخت زندگی را شنیده و به آن واکنش نشان داده است. او در ادامه از دولت ایران خواست با نماینده ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر در ایران همکاری کند و در مورد مجازات اعدام به ویژه در مورد نوجوانان، حاکمیت ضعیف قانون کند و نقض آزادی بیان و آزادی مذهب یا باور ابراز نگرانی کرد.

بریتانیا نیز به مانند نمایندگان فرانسه، هلند و سوئد از دولت ایران خواست که آزادی و حق معترضان برای اعتراض صلح‌آمیز را به رسمیت بشناسد.

نماینده فرانسه در سازمان ملل هم موضوع برجام را مطرح کرد و گفت که کشورش متعهد است که این توافق هسته‌ای با ایران حفظ شود.

نماینده هلند بیشتر از بقیه کشورهای اروپایی در مورد جزئیات مربوط به تظاهرات‌های سراسری صحبت کرد و به ایران اعتراض کرد که دسترسی کاربران به شبکه جهانی اینترنت و شبکه‌های اجتماعی را محدود کرده است و خواستار رفع فیلتر از این رسانه‌ها شد. او در ادامه گفت که «دولت هلند نگران اوضاع در ایران است و امیدوار است این نشست به تثبیت یا جلوگیری از تشدید اوضاع در این کشور کمک کند.»

پاسخ  نماینده دولت ایران: تظاهرات کنندگان خشونت کرده‌اند

غلام‌علی خوشرو، نماینده ایران در سازمان ملل متحد در پایان نشست صحبت کرد و سعی کرد نشان دهد که شورای امنیت در قبال آمریکا و عربستان استانداردی متفاوت دارد. خوشرو سپس نقض حقوق بشر توسط آمریکا و عربستان در فلسطین و یمن را به صورت فهرست‌وار بیان کرد و هر بار گفت که شورای امنیت برای این موارد جلسه برگزار نکرده است.

خوشرو همچنین گفت که برخی از تظاهرات کنندگان در ایران دست به خشونت زده‌اند که درگیری‌ها با مداخله نیروهای سرکوب کشته به جای گذاشته است: «تحریک و تهییج به شورش شامل مواردی مانند ترغیب مردم به استفاده از کوکتل مولوتوف، تصرف انبار مهمات و درگیری مسلحانه شد.»

این نشست اضطراری پس از صحبت‌های نماینده ایران بدون صدور قطعنامه پایان یافت.

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران بلافاصله پس از پایان نشست به آن در توئیتر واکنش نشان داد و آن را «اشتباه بزرگ سیاست خارجی دونالد ترامپ» توصیف کرد. ظریف در توئیتر گفت که اکثریت کشورهای عضو شورای امنیت به اجرای برجام و عدم دخالت در امور داخلی ایران تاکید ورزیده‌اند.

در همین زمینه: مجموعه مطالب زمانه درباره برآمد جنبش اعتراضی (از دی‌ماه ۱۳۹۶)