آلودگی محیطی (و آلودگی فضای بیرون) در شهرها و نواحی روستایی باعث مرگ زودهنگام سه میلیون نفر در سال ۲۰۱۲ در سرتاسر جهان شده است – وضعیتی که بیش از همه کشورهای فقیر و کشورهای با درآمد متوسط قربانیان آن هستند. سازمان سلامت جهانی WHO می‌گوید که اگر ما میزان آلودگی هوا را کاهش دهیم، انواع سکته‌ها، بیماری‌های قلبی، سرطان ریه، و بیماری‌های تنفسی نیز کاهش خواهند یافت.
محققان در کینگ کالج لندن اخیرا تایید کرده‌اند که سطح بالای ذرات سمی به دلیل ترافیک و فرآیند احتراق در خودروها با افزایش تعداد افراد بستری شده در بیمارستان‌ها و مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی و ریه در کودکان و جوانان در ارتباط است.
در سال ۲۰۱۴ تنها ۸ درصد مردم در مکان‌هایی زندگی می‌کردند که طبق معیارهای سازمان سلامت جهانی سالم قلمداد می‌شود. اکثر مردم هوایی را تنفس می‌کنند که فاقد معیارهای استاندارد است.
آلودگی هوا چیست؟
آلودگی هوا هم می‌تواند در درون محیط سربسته شکل بگیرد و هم در محیط بیرون. چهار دسته از آلاینده‌های اصلی عبارت‌اند از ریزگردها (PM)، ازون، دی اکسید نیتروژن، و دی‌اکسید گوگرد. این آلاینده‌ها اگر از میزان تعیین شده از سوی سازمان سلامت جهانی بیشتر شوند می‌توانند برای سلامت افراد خطراتی را ایجاد کنند. ریزگردها ترکیبی از ذرات جامد و مایع معلق در هوا هستند و بیش از سایر آلاینده‌ها می‌توانند تهدید‌کننده باشند.
در سال ۲۰۱۲ تعداد ۱۴۱۰۰ مرگ زودهنگام ناشی از آلاینده دی‌اکسید نیتروژن ثبت شده در حالیکه در همان سال ۳۷۸۰۰ نفر به دلیل ذرات معلق در هوا جان خود را از دست داده‌اند. در این زمینه اندازه ذرات معلق اهمیت دارد؛ هر چه اندازه این ذرات کوچک‌تر باشد، این ذرات خطرناک‌تر هستند: «خطرناک‌ترین ذرات معلق برای سلامتی آن ذراتی هستند که قطر آنها ۱۰ میکرون یا کمتر است، این ذرات بسیار ریز می‌توانند در ریه‌های افراد نفوذ کنند و همانجا ساکن شوند. قرار گرفتن در معرض چنین ذراتی خطر بیماری‌های قلبی و عروقی و نیز سرطان ریه را افزایش می‌دهد.
اوزون در سطح زمین-که با لایه اوزن در جو متفاوت است-زمانی شکل می گیرد که نور خورشید با آلودگی‌های هوا وارد فعل و انفعال می‌شود. بنابراین بیماری‌های ناشی از آلاینده‌ی اوزون-مثل حمله‌های آسم و مشکلات تنفسی در افراد مستعد زمانی روی می‌دهند که هوا آفتابی باشد.
دی‌اکسید نیتروژن محصول احتراق (احتراق سوخت برای گرما، برای تولید نیرو در موتور اتومبیل‌ها و و کشتی‌ها) است و اثری منفی بر عملکرد ریه به ویژه در کودکان مبتلا به ناراحتی‌ها آسمی خواهد داشت. دی‌اکسید گوگرد گازی بدون رنگ است که وقتی سوخت‌های حاوی گوگرد می‌سوزند آزاد می‌شود. میزان بالای گوگرد می‌تواند به ناراحتی‌های چشمی، مشکلات تنفسی و افزایش میزان بستری شدن در بیمارستان و مرگ و میر افراد با ناراحتی‌های قلبی منجر شود.
آلودگی هوای محیط‌های بسته
آلودگی هوای محیط‌های بسته مشکلی جدی برای آن سه میلیون نفری است که از سوخت‌هایی مثل چوب و زغال چوب در پخت و پز و برای گرم کردن خانه استفاده می‌کنند. این مشکل زمانی جدی‌تر است که خانه‌ها سیستم تهویه‌ی خوبی نداشته باشند.
افرادی که در خانه‌هایی زندگی می‌کنند که در آنها از اجاق‌هایی با سوخت چوب برای پخت و پز استفاده می‌شود می‌توانند بیشتر در معرض آلودگی قرار گیرند تا کسی که در خیابان‌ها در ساعت اوج ترافیک است.
چند توصیه
اگر تنفس شما به دلیل مشکلی قلبی یا ریوی (مثل انژین یا آسم) دچار مشکل است، احتمالاً بیشتر در معرض اثرات ناشی از آلودگی هوا خواهید بود؛ کسانی که آسم دارند شاید بیشتر نیازمند استفاده از اسپری‌های خود در روزهایی باشند که سطح آلودگی هوا نسبت به روزهای عادی بالاتر است.
حتی اکثر افراد سالم نیز در این روزها با علائمی مثل خشک شدن گلو، سوزش چشم و سرفه روبه‌رو می‌شوند. وقتی آلودگی هوا در حد بسیار بالا است، به کودکان و بزرگسالان درگیر با مشکلات ریوی و تنفسی، بزرگسالان مبتلا به مسائل قلبی و سالخوردگان توصیه می‌شود که از فعالیت‌های فیزیکی جدی پرهیز کنند. همچنین کسانی که بیماری آسم دارند بهتر است که از اسپری خود بیشتر استفاده کنند.
به همگان نیز توصیه می‌شود که میزان فعالیت‌های فیزیکی خود را به ویژه فعالیت‌های فیزیکی بیرون خانه را کم کنند. آلودگی هوا اثری مهم بر روی بارداری و سلامت نوزادان و کودکان دارد. اثر آلودگی مثل اثر سیگارکشیدن در دوران بارداری یا سیگار کشیدن در اطراف نوزاد نیست؛ بااین‌همه ریه‌های در حال رشد بیشتر در معرض اثرات زیان‌آور آلودگی هوا هستند.
آیا باید ماسک بزنیم؟
هنوز با اطمنیان نمی‌توان گفت که دوچرخه‌سواران به ویژه بیشتر در معرض خطرات ناشی از آلودگی هستند.
کارشناسان کیفیت هوا می‌گویند دوچرخه‌سواران شهری می‌توانند در معرض میزان کمتری از ذرات قرار بگیرند، زیرا سفرهای آنها کوتاه است یا به این دلیل که وقتی شما در حال حرکت هستید در دام مه‌دود نمی‌افتید.
یک تحقیق در منطقه‌ای با درجه‌ی آلودگی هوایی بالا نشان داده که دوچرخه سوارانی که ماسک می‌زنند نسبت به کسانی که ماسک نمی‌زنند فشار خون پایین‌تری دارند، شاید این امر به این دلیل باشد که به قلب کسانی که ماسک می‌زنند فشار کمتری وارد می‌شود. یک ماسک خوب باید فیلتری داشته باشد تا ذرات بسیار ریز و در حد میکرون را جذب کند. بااین‌‌حال فیلتری که راحت باشد احتمالا قابلیت چندانی ندارد.