دو سال پس از کنفرانس اقلیمی پاریس بار دیگر نمایندگان کشورهای جهان در شرایطی برای حفظ دستاوردهای آن کنفرانس در فرانسه گردهم آمدند که میزبان و بانی اصلی تازه‌ترین کنفرانس بین‌المللی اقلیمی، ارزیابی بدبینانه‌ای از روند مقابله با گرمایش زمین ارائه داد. امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه در سخنرانی خود هشدار داد: «ما داریم در نبرد علیه تغییرات آب و هوایی شکست می‌خوریم».
اجلاس بین‌المللی «یک سیاره» در پاریس سه‌شنبه ۲۱ آذر (۱۲ دسامبر)، برای بررسی راه‌های مقابله با گرمایش زمین آغاز به کار کرد.
رئیس‌جمهور فرانسه گفت: «ما به‌اندازه‌ی کافی سریع حرکت نمی‌کنیم. ما احتیاج به عمل داریم».
مکرون تلاش کرد هوایی تازه به تلاش‌های جمعی‌ای بدهد که تابستان سال جاری پس از تصمیم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا رو به سستی‌نهاده بود. بنا بر اعلام ترامپ، ایالات متحده از پیمان اقلیمی که دو سال پیش در پاریس منعقد شده بود، پا پس کشید.
درباره اجلاس «یک سیاره» برآیندی دوگانه وجود دارد: موفق بود به خاطر تمرکز بر شرکتهای بزرگ، ناموفق بود چون بازهم چگونگی حمایت از کشورهای کم‌درآمد نامشخص ماند.
مکرون که پس از پیروزی در انتخابات سراسری فرانسه در ماه مه گذشته تلاش کرده است جایگاه خود را به عنوان رهبری جهانی تثبیت کند، گفت: «علم هر روزه به ما از خطرات تازه‌ای می‌گوید گرم شدن زمین به دنبال دارد».
رئیس‌جمهور فرانسه همچنین از مجموعه دوازده‌گانه تعهدات غیر الزام‌آوری همچون اختصاص ۳۰۰ میلیون دلار برای نبرد علیه بیابان‌زایی تا تسریع گذار به اقتصادی بدون دی‌اکسیدکربن سخن گفت.
با این وجود، بار دیگر هیچ وعده مشخصی در خصوص حمایت از کشورهای فقیر برای سازگاری بیشتر با این سیاست‌ها مطرح نشد. بر اساس این وعده بود که بسیاری از کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه پذیرفتند پیمان پاریس را امضا کنند.
اجلاس «یک سیاره» اگرچه با شرکت نمایندگانی از تمام کشورهای جهان تشکیل جلسه داد اما دستور العمل ویژه‌ای در مسیر سیاست‌گذاری دولت‌ها در پی نداشت. در واقع دستاوردهای اصلی این اجلاس به نحوه مواجهه شرکتهای بزرگ با معضل گرمایش زمین باز می‌گشت: مؤسسه‌های مالی خصوصی و عمومی قول دادند که بودجه بیشتری برای گذار به اقتصادی سبز و کم کربن اختصاص دهند. سرمایه‌گذاران هم اعلام کردند که شرکتهای بزرگ را مجبور می‌کنند تا به سمت استراتژی‌ها و برنامه‌های بلندمدتی گام بردارند که با سیاست‌های محیط زیستی تطابق داشته باشد.
در این اجلاس موسساتِ سرمایه‌گذاری که بیش از ۲۶ تریلیون دلار دارایی دارند، متعهد شدند که فشار خود را بر بزرگ‌ترین شرکتهای تولید‌کننده گازهای گلخانه‌ای بیفزایند تا بدین‌وسیله این شرکت‌ها در مبارزه علیه تغییرات آب و هوایی همراه شوند. آنها گفتند که در راستای سیاست‌های مربوط به تغییرات آب و هوایی اعمال این فشارها از سوی سرمایه‌گذاران بسیار مؤثرتر خواهد بود تا این تهدید که سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها را کاهش دهند؛ شرکت‌هایی مثل زغال سنگ هند، گازپروم، اگزون موبیل، شرکت نفت چین.
ضمناً کمیته اروپایی اجلاس گفت تسهیلاتی برای سرمایه‌گذاری در پروژه های سازگار با اقتصاد سبز قائل شده است.
به طور کلی، اجلاس «یک سیاره» با تمرکز بر شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران به دنبال راه‌هایی برای کاهش تولید و انتشار گازهای گلخانه‌ای و جایگزین کردن سوخت‌های فسیلی با انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر بود. گازهای گلخانه‌ای که عبارتند از بخار آب، دی اکسید کربن، متان، اکسید نیتروژن، و اوزون، باعث گرمایش زمین می‌شوند. عمده تولید گازهای گلخانه‌ای سه عامل اصلی دارد: نیروگاه‌های تولید برق؛ حمل و نقل جاده‌ای و استفاده از اتومبیل، کامیون و اتوبوس برای حمل و نقل مسافری و بار؛ پالایشگاه‌های تولید نفت و گاز.
در مقابل تنها راه نجات استفاده از انرژی‌های نو و تجدیدپذیر است. این انرژی‌ها از منابع طبیعی مانند باد، خورشید، امواج اقیانوس و یا گرمای درون زمین تأمین می‌شوند و برعکس سوخت‌های فسیلی مانند نفت، گاز یا ذغال سنگ به پایان نمی‌رسند و بنابراین قابلیت بازگشت به طبیعت را دارند.
تسهیلات اندک برای آسیب‌دیدگان
تغییرات آب و هوایی به همراه بالارفتن درجه حرارت هوای متوسط کره زمین بر شمار طوفان‌ها، سیل‌ها، خشکسالی‌های متعدد و سخت افزوده است. علاوه بر این، افزایش درجه حرارت آب شدن یخ‌ها در قطب و افزایش سطح آب دریاها را به دنبال داشته.
کشورهای در حال توسعه انتقاد می‌کنند که کشورهای ثروتمند در انجام تعهداتی که در سال ۲۰۰۹ به عهده گرفته بودند، تأخیر دارند. تعهدی مبنی بر اختصاص سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۰ برای کمک به کشورهای در حال توسعه به منظور جایگرین کردن سوخت‌های سبز به جای سوخت‌های فسیلی.
روز سه‌شنبه کمیته اروپایی اجلاس اعلام کرد که ارزش سرمایه‌گذاری صورت گرفته با هدف توسعه شهرهای پایدار، انرژی‌های پایدار و کشاورزی پایدار برای کشورهای آفریقا و کشورهای همسایه اروپا ۹ میلیارد یورو برآورد شده است.
بااین‌همه طبق برنامه محیط زیست سازمان ملل هزینه سازگار کردن سیاست‌های داخلی کشورهای در حال توسعه با تغییرات آب و هوایی بیش از این است: تا سال ۲۰۵۰ سالانه مبلغی بین ۲۸۰ تا ۵۰۰ میلیارد دلار باید هزینه و سرمایه‌گذاری شود.
براندون وو، مدیر راهبری Actionaid آمریکا (موسسه‌ای غیرانتفاعی و بین‌المللی که هدف آن اقدمات عملی علیه فقر و بی‌عدالتی در سراسر جهان)، گفت: «علیرغم گستردگی طوفان، سیل، و خشکسالی‌های ناشی از تغییرات اقلیمی “کنفرانس یک سیاره” به قربانیان و نیز کسانی که در معرض پیامدهای فوق هستند، روی خوش نشان نداده است.» او همچنین گفت که «کشورهای ثروتمند همواره وانمود می‌کنند که طرح‌های جدید برای تجار و صاحبان سرمایه و با هدفِ افزایش سود آنها در نهایت خود به راه حلی برای حل مشکل فقر بدل خواهد شد.»
امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه، در پایان روز اول اجلاس آب و هوایی، ۱۸ بورس تحقیقاتی به دانشمندان آب و هوایی خارجی که اکثر آنها از ایالات متحده بودند اهدا کرد، بورس‌هایی که به کمک آنها این دانشمندان می‌توانند فعالیت‌های تحقیقاتی خود را در فرانسه ادامه دهند. به عبارت دیگر مکرون تلاش می‌کند تا بودجه‌هایی را در ایالات متحده تأمین کند که ترامپ آنها را قطع کرده است.
پس از اعلام خروج آمریکا از توافق اقلیمی پاریس، چشم‌انداز مقابله با تغییرات آب‌وهوایی و اجرای پیمان اقلیمی پاریس با ابهاماتی روبرو شده. به همین خاطر کفنرانس‌های بین‌المللی که با هدف مقابله با گرمایش زمین برگزار می‌شوند به دنبال راهکارهایی عملی می‌گردند. این موضوع یعنی دستیابی به قواعدی برای اجرای پیمان اقلیمی پاریس ۲۰۱۵، در نوامبر امسال در بیست‌وسومین کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد نیز پی‌گیری شد.
به باور ناظران، هرچند ماندن بر سر قرارداد پاریس هنوز یک موفقیت به شمار می‌آید اما تحرک و ابتکار جهانی با سرعت تغییرات اقلیمی تناسب ندارد.
اکنون نا امیدی از همسویی تمامی کشورها و یک کنش جهانی هماهنگ سبب شده تا به لحاظ بین‌المللی رهبران مقابله با تغییرات اقلیمی توجه خود را بر شرکتهای بزرگ متمرکز کنند. از این جهت شاید کنفرانس اقلیمی «یک سیاره» را بتوان نشستی موفق خواند. اما از سوی دیگر، این اجلاس هم ناموفق بود. چرا که نتوانست راهی برای حمایت مالی کشورهای توسعه یافته از کشورهایی کم درآمد – که توان اقتصادی گذر از سوخت‌های فسیلی به انرژی‌هایی پاک را ندارند- ایجاد کند.
به عبارت دیگر آنچه اکثر حاضران در اجلاس «یک سیاره» بر آن توافق داشتند تأیید سخنان آغازین رئیس جمهوری فرانسه بود: «برای مقابله با تغییرات اقلیمی دارد دیر می‌شود!». تا همین جای کار هم حاضران در جلسه می‌دانستند که باید با رویایِ اصلی پیمان اقلیمی پاریس ۲۰۱۵ وداع کنند، چرا که برآیندها نشان می‌دهد حد نصاب افزایش دمای زمین تا پایان قرن حاضر، حتماً دو درجه سانتیگراد (نسبت به مقطع ورود به عصر صنعتی شدن) را رد خواهد کرد.
در همین زمینه