سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) بر سر کاهش تولید نفت تا پایان سال ۲۰۱۸ به توافق رسید. بحث درباره چگونگی توازن بخشیدن به بازار جهانی اجلاس اوپک ادامه دارد.
صدوهفتادوسومین اجلاس اوپک پنج‌شنبه ۳۰ نوامبر / ۱۰ آذر در وین پایتخت اتریش برگزار شد و نمایندگان حاضر در اجلاس پیش از پایان آن خبر تمدید ۹ ماهه کاهش تولید نفت را اعلام کردند. مذاکرات در این زمینه پشت درهای بسته انجام گرفت.
پس از این تصمیم‌گیری مذاکرات در مورد چگونگی بازبینی توافق در نیمه سال ۲۰۱۸ ادامه یافت. وزرای نفت کشورهای عضو اوپک روسیه را به‌عنوان بزرگترین متحد غیراوپکی خود و دیگر کشورهای شریک را در مذاکرات پنج‌شنبه شرکت دادند.
کشورهای عضو اوپک ۱۰ دسامبر ۲۰۱۶ /۲۰ آذر ۹۵ در وین توافق کرده بودند که برای افزایش قیمت نفت، تولید روزانه اوپک را به میزان یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز کاهش دهند. این توافق در نشست آخر اعضای اوپک بار دیگر تا مارس ۲۰۱۸ تمدید شد.
نتیجه نخست اجلاس، که تنها شامل وزرای اوپک می‌شود، نشان‌دهنده توافق نادر در میان اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت است. همه بر این توافق داشتند که بازار نفت در مسیر درست پیش می‌رود اما هنوز توازن لازم ایجاد نشده است.
پیش از برگزاری صدوهفتادوسومین اجلاس اوپک منابع آگاه پیش‌بینی کرده بودند که کاهش تولید نفت در اوپک به احتمال قوی ۹ ماه دیگر تمدید می‌شود.
«هنوز کار زیادی باقی است»
خالد فالح، وزیر نفت عربستان سعودی و رئیس کنونی اوپک، روز پنج‌شنبه در آغاز اجلاس اوپک از روندی که این سازمان در سال ۲۰۱۷ طی کرد اظهار خرسندی کرد اما گفت برای متوازن کردن بازار هنوز کار بسیاری باقی مانده است.
او همچنین افزود هنوز انبارهای نفت به سطحی که اعضای اوپک احساس آسودگی کنند، نرسیده و تا زمانی که سطح ذخایر انبارها بهتر نشده نباید تولید را افزایش داد.
او نیز نظر خود را تمدید ۹ ماهه کاهش تولید نفت دانست اما از همه کشورها خواست تا این تعهد را امضا کنند و به آن پایبند باشند.
خالد فالح صحبت درباره لغو توافق اوپک بر سر کاهش تولید نفت را هنوز زود دانست و گفت اوپک تابستان آینده شرایط را بار دیگر ارزیابی می‌کند.
عصام مرزوق، وزیر نفت کویت پیش از آغاز اجلاس به خبرگزاری فرانسه گفت: «ما در مورد تمدید ۶ ماهه کاهش تولید نفت صحبت نخواهیم کرد، تنها گزینه تمدید ۹ ماهه بر روی میز است.»
تحت رهبری عربستان سعودی و روسیه، دو کشور از تولیدکنندگان اصلی نفت در جهان، ۲۲ تولیدکننده دیگر، ظرفیت تولید خود را در سال ۲۰۱۷ به میزان صدها هزار بشکه کاهش دادند و بهای نفت افزایش یافت.
با این حال در ماه‌های اخیر تحت تأثیر عواملی چون تنش بین عربستان سعودی و ایران در منطقه و برنامه «مبارزه با فساد» در عربستان سعودی در قیمت مقطعی نفت و فراز و فرود آن تغییراتی ایجاد کرد.
قیمت هر بشکه نفت خام برنت پیش از آغاز نشست کشورهای عضو اوپک٬ صبح پنج‌شنبه به ۶۲,۷۵ دلار رسید و بهای نفت خام نیز ۰,۳۸ درصد افزایش یافت و ۶۲,۷۵ دلار شد.
نگرانی روسیه از سود شرکت‌های آمریکایی
در همین حال الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه کمتر از وزیران نفت اوپک مشتاق کاهش تولید نفت است. مسکو نگران آن است که افزایش قیمت نفت به نفع شرکت‌های آمریکایی تمام شود، از این رو ممکن است بخواهد مدت‌زمان محدودتری به تصمیم اوپک پایبند بماند. این رویکرد موجب نگرانی بازار نفت شده و قیمت‌ها از ابتدای هفته کاهش یافته است.
اوپک بازی سختی را در برابر آمریکا انجام می‌دهد. در آمریکا ذخایر نفت شیل بالا رفته، استخراج نفت آمریکا در ماه نوامبر در سطح هفتگی رکورد زده و آن‌ها می‌توانند با ادامه بهبود قیمت‌ها تشویق هم بشوند.
مسائل دیگر ژئوپلیتیک نیز در پس‌زمینه برجسته می‌شود. محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی با قدرت‌گیری جدید، اگر بخواهد برنامه‌های خود را پیش ببرد، نمی‌تواند تزلزل دوباره بازار نفت را بپذیرد.
تردید در معافیت برخی کشورها از کاهش تولید نفت
به‌رغم توافق برسر تمدید کاهش تولید نفت در اوپک، ناظران اقتصادی معتقدند جزئیات پیشبرد این سیاست ممکن است مشکل‌ساز باشد.
این‌که اوپک از لیبی و نیجریه بخواهد که به تلاش گروهی بپیوندد، هنوز رد نشده است.
لیبی و نیجریه هر دو عضو اوپک‌اند اما به‌دلیل شرایط جنگی در این دو کشور از اجرای توافق‌نامه معاف هستند. با این حال استخراج آن‌ها به شدت بهبود یافته و این در تعادل بازار نقش ایفا می‌کند.
امانوئل ایبه کاچیکوو، وزیر نفت نیجریه در این‌باره گفت: «ما به‌طور داوطلبانه تولید خود را به حداکثر ۱,۸ میلیون بشکه در روز محدود کردیم و کاهشی وجود نخواهد داشت.»
ایران نیز به دلیل تحریم‌های جهانی در ارتباط با برنامه هسته‌ای‌اش می‌تواند تولید نفت خود را کمی افزایش دهد تا سهم قبلی خود در بازار پیش از اعمال تحریم‌های بین‌المللی را به‌دست آورد.
تولید روزانه نفت ایران پس از لغو بخشی از تحریم‌ها به ۳ میلیون و ۷۴۷ هزار بشکه و صادراتش به حدود ۲.۵ میلیون بشکه افزایش یافته است. سخنگوی دولت جمهوری اسلامی هرگونه کاهش سهمیه نفت ایران در بازار جهانی را مصداق «لغو برجام» دانسته است.
بیشتر بخوانید: