جامعه افغانستان یکی از پرتنش ترین جوامع دوران ماست. هیچ روزی نیست که خبر حمله و شایعههای ترس آور به گوش شهروندان در سراسر کشور نرسد.
در چنین وضعیتی روزنامه نگاران افغانستانی مشغول به کار و بهبود دادن وضعیت خبررسانی و گسترش آگاهی مردم هستند.
حدود یک ماه پیش، در روز بیست و سوم ماه اکتبر اما شماری از علما و روحانیان افغانستان در شهر هرات، یک راهپیمایی اعتراضی علیه برنامههای غیر اسلامی در رسانههای کشور برگزار کردند. درخواست آنها از دولت متوقف کردن برنامههای غیر اسلامی از تمامی شبکههای تلویزیونی بود.
گزارشی درباره این راهپیمایی را میتوانید در
بسیاری از کارشناسان محلی این راهپیمایی را قدرتنمایی روحانیان محلی دانستند و خواستار پشتیبانی دولت از رسانههای مستقل شدند. به نظر آنها، رسانههای مستقلی که بار اصلی خبررسانی و سرگرم کردن مردم کشور را بر عهده دارند، از هیچ نوع پشتیبانی دولتیای برخوردار نیستند.
در واکنش به این راهپیمایی روحانیان هرات اما بسیاری از شهروندان افغانستان گفتند روحانیان بهتر است علیه کشتارهای گروههای تروریستی و افراطگرا راهپیمایی کنند تا علیه شادی و فرهنگ مردم محلی.
در ادامه هم از جانب قشر تحصیلکرده جامعه افغانستان به شدت با این راهپیمایی مخالفت شد.
روز هفتم ماه نوامبر اما دو نفر به دفتر تلویزیون «شمشاد» در شهر کابل، پایتخت افغانستان حمله کردند. صحنههایی این حمله را میتوانید در این گزارش بخش افغانستان رادیو اروپای آزاد ببینید. گزارشها حاکیست که در این درگیری دو نفر کشته و ۲۰ نفر زخمی شدند. مسولیت این حمله را داعش بر عهده گرفت.
پس از این حمله، این شبکه تلویزیونی که گفته میشود پشتو زبان است، برنامههای خود را متوقف کرد.
اما آیا این رویدادها بر آزادی بیان خبرنگاران و رسانههای داخلی افغانستان تاثیر گذاشته است؟
با توجه به این دو رویداد اخیر و فعالیتهای ضد آزادی بیان و ضد آزادی زنان گروههای افراط گرا در افغانستان، بررسی وضعیت رسانهها و تاثیر این رویدادها بر فعالیتهای روزنامهنگاران و رسانههای داخلی افغانستان، مورد توجه قرار گرفته است.
حسن رضایی، استاد دانشگاه و جامعهشناس مقیم کابل در همین زمینه در گفتوگو با زمانه میگوید بسیاری از رسانههای محلی نظامنامه مشخصی ندارند و این باعث شده بیطرفی را آن گونه که خود ترجیح میدهند، معنی کنند.
او میگوید حتی برخی از شبکههای پربیننده و بانفوذ پایتخت پس از برنامههای علیه تروریسم، خشونت و قتل اعلام میکنند که «این یک تبلیغ تجاری بود و شبکه ما با آن همعقیده نیست.»
رضایی همچنین میگوید: «رسانههای خصوصی و مستقل کشور که تنها منبع اصلی آگاهی رسانی گسترده و تفریح مردم هستند از پشتیبانی دولتی برخوردار نیستند و این باعث محافظهکاری بیش از حد آنان شده است.
گفتوگوی حسن رضایی با زمانه را از اینجا بشنوید:
مشاهدههای چند سال اخیر تلویزیونهای افغانستان اما نشان میدهد دیگر در شبکههای تلویزیونی این کشور مجری زن بدون حجاب وجود ندارد و همه مجریان زن، روسری یا شال کوچکی بر سر میگذارند. عدم وجود نظامنامه مشخص در این رسانهها، کار خبرنگاران زن شاغل در آنها را دشوارتر کرده است. آنها حالا باید حتما روسری بر سر داشته باشند، حتی اگر مخالف باور و سلیقهشان باشد.
حسن رضایی میگوید: «تنها خبرنگاران زن بخش افغانستان بیبیسی بدون روسری گزارش میدهند و دیگر هیچ خبرنگار زن اینچنینی نداریم.»
اما آیا فشار روحانیان و گروههای اسلامگرای افراطی با روسری سر کردن خبرنگاران زن در افغانستان فروکش خواهد کرد یا آنها همچنان در راستای متوقف کردن فعالیتهای رسانههای جوانپسند و به مراتب آزاد افغانستان تلاش خواهند کرد؟