هفته گذشته مردم چند شهر کردنشین ایران در اعتراض به ادامه کشتار کولبران به خیابان آمدند و با نیروهای امنیتی درگیر شدند. بحث‌ها راجع به مسئله کولبران بار دیگر شدت گرفت. اکنون ۲۳ انجمن صنفی کارگران ساختمانی سرتاسر ایران در بیانیه‌ای خواستار رسیدگی به وضعیت شغلی کولبران و دیگر کارگران فصلی و غیررسمی شده‌اند.
این ۲۳ انجمن صنفی در بیانیه خود که یکشنبه ۲۶ شهریور منتشر شد، می‌نویسند: «کارگران کولبر انسان‌های شریفی هستند که به دلیل بیکاری و نبود شرایط کاری مناسب و شغلی پایدار در استان‌های مرزی، در ازای دریافت مزدی ناچیز با وجود خطرات بسیار خود را به دست کوران حوادث می‌سپارند و در سخت‌ترین شرایط موجود برای رسیدن به لقمه‌ای نان، در این راه قدم می‌گذارند و متاسفانه بیشترشان به سلامتی به مقصد نمی‌رسند و جان خود را از دست می‌دهند.»
«کولبر» اصطلاحی محلی است و به کسانی گفته می‌شود که حمل و نقل کالا از مرزها را با استفاده از «کول» خود و بدون هرگونه وسیله‌ای انجام می‌دهند. کولبران بیشتر در استان‌های آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه کار می‌کنند. اکثر کارگران کولبر را افراد فقیری تشکیل می‌دهند که فقط برای امرار معاش روزانه‌شان به این شغل خطرناک روی آورده‌اند.
طبق گزارش فعالان حقوق بشر سالانه صدها نفر از کولبران و افراد کاسب در مرزهای کردستان بر اثر تیراندازی نیروهای دولتی کشته و زخمی می‌شوند.
در آخرین مورد جنجال‌برانگیز، بامداد روز دوشنبه ۱۳ شهریور، مأموران هنگ مرزی بانه به سوی گروهی از کولبران، در اطراف روستای «هه‌نگه ژال»، واقع در یک کیلومتری شلیک کردند که در جریان آن دو کولبر ۴۵ و ٢١ ساله به نام‌های حیدر فرجی و قادر بهرامی کشته شدند.
این اتفاق به اعتراض‌های گسترده در بانه و سنندج انجامید.
برخی مقام‌های حکومتی و انتظامی کولبران را «قاچاقچی» می‌دانند و برخورد خشونت‌بار با آنها را توجیه می‌کنند. اکبر جوهری، دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان کردستان نیز در واکنش به کشته‌شدن دو کولبر در مرز بانه گفت که آنها قاچاقچی بودند.
بیشتر بخوانید:
-
اعزام دو هیئت برای بررسی تیراندازی به دو کولبر بانه‌ای
-
دادستان استان کردستان: دو کولبر کشته شده قاچاقچی بودند
اما انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی ایران در بیانیه خود تأکید کرده‌اند که «به هیچ وجه کولبران موجودات خطرناکی نیستند که بایستی فقط با گزینه مرگ با آنها روبرو شویم؛ بلکه کولبران، کارگران به ستوه آمده‌ای هستند که به علت بیکاری و نبود شغل و عدم توسعه یافتگی منطقه، تقسیم ناعادلانه ثروت و بی‌توجهی مسولان به نیازها و در واقع اهمال خواسته‌ها و مطالبات مردم، کولبری به آنها تحمیل شده است.»
شرایط نامناسب کاری کولبران
آنها همچنین در این بیانیه همچون دیگر فعالان مدنی و کارگری ایران از شرایط شغلی کولبران انتقاد کردند و نوشتند که «کارگران و کولبران بدون داشتن تشکلات کارگریِ خود و بی‌بهره از بیمه و بیمه‌های بیکاری، از مظلوم‌ترین و بی‌حقوق‌ترین بخش طبقه کارگران ایران هستند که همانند همه کارگران دچار استثمار و بی‌توجهی شده‌اند. کارگرانی که از سر گرسنگی ناچارند سلامت و زندگی خود را به خطر بیندازند.»
پیش از این برخی نمایندگان از بیمه‌شدن کولبران سخن گفته بودند. رسول خضری، نماینده پیرانشهر گفته بود با موافقت وزارت کار، کولبران از نیمه دوم فروردین سال ۱۳۹۶ زیر پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار می‌گیرند. قرار بود این طرح ابتدا از شهرستان پیرانشهر آغاز شود و سپس در استان آذربایجان غربی گسترش یابد. در منطقه سردشت و پیرانشهر هشت تا ۱۰ هزار نفر برای تأمین معاش خود به عنوان کولبر کار می‌کنند.
اما اکنون فعالان مدنی می‌گویند که بیمه دردی از کولبران دوا نمی‌کند.
-
بیشتر بخوانید: مرگ یک کولبر دیگر؛ بیمه کردن کولبران دردی دوا نمی‌کند
این بیانیه همچنین به آتش‌سوزی عمدی یک ساختمان نیمه‌تمام در سنندج نیز اشاره و از آن به شدت انتقاد کرده است.
دوم شهریورماه در میدان نبوت سنندج، مأموران شهرداری این شهر عمداً ساختمانی نیمه‌تمام و در حال ساخت را به آتش کشیدند. یک کارگر جان داد و کارگر دیگری با ۷۰ درصد سوختگی به بیمارستان منتقل شد. علت آتش‌سوزی درگیری مأموران شهرداری و مالک ساختمان بر سر رشوه بوده است.
در میان امضاکنندگان این بیانیه انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی شهرهایی همچون سقز، بانه، مریوان، کامیاران، آبادان، قم، مشهد، کاشان، لاهیجان، شهرری، بوکان و غیره به چشم می‌خورند.
-
بیشتر بخوانید: مرگ یک کارگر در آتش‌سوزی عمدی به دست مأموران شهرداری سنندج