شامگاه سه شنبه ۸ اوت/۱۷ مرداد، شبکه تلویزیونی دولتی تاجیکستان فیلم مستندی پخش کرد که در آن دولت ایران به برنامه‌ریزی کشتارهای دهه ۹۰ متهم شده است. این فیلم مستند را وزارت کشور (داخلی) تاجیکستان تهیه کرده است و در آن چند تن از سربازان محلی اعتراف می‌کنند در قتل پرسرو صدای چهره‌های معروف تاجیک دست داشته‌اند. این افراد همین‌طور اعتراف می‌کنند در ایران تعلیم تروریستی دیده‌اند و با رهبری و دستور عبدالحلیم نظرزاده (نظروف)، وزیر دفاع سابق تاجیکستان یک سری عملیات تروریستی در داخل تاجیکستان انجام داده‌اند.
در این ترورهای پر سر و صدای دهه ۹۰ که عاملان آنها هیچگاه پیدا نشدند و همزمان با جنگ‌های داخلی کشور تاجیکستان روخ دادند، چهره‌های شناخته شده تاجیک مثل آته‌خان لطیفی، محمد عاصمی، یوسف اسحاقی، کریم یولداشوف، مینهاج غلاموف، سیف افرَدی، صفرعلی کنجایوف و چندین نفر دیگر جان خود را از دست دادند.
معاون وزیر دفاع سابق تاجیکستان و چند تن از پیروانش هم در عملیات سه‌روزه‌‌ای در سال ٢٠١٥ در دره رامیت کشته شدند. هدف این عملیات سه روزه خنثی کردن کودتا علیه دولت تاجیکستان اعلام شد و در ادامه آن فعالیت‌های حزب نهضت اسلامی تاجیکستان نیز به اتهام کمک و همکاری به این کودتا ممنوع و این حزب، تروریستی علام شد؛ هر چند حزب نهضت اسلامی هرگونه همکاری با آقای نظرزاده و پیروانش را رد کرده است.
حضور محی‌الدین کبیری، رهبر فراری حزب نهضت تاجیکستان در کنفرانس وحدت اسلامی پس از این کودتا در تهران باعث خشم و نگرانی‌های دولت تاجیکستان شد که معتقد است جمهوری اسلامی ایران به طور علنی از مخالفان او دفاع می‌کند و در پاسخ به آن در طول یک سال گذشته چندین دفتر رسمی ایران در تاجیکستان بسته شدند. این در حالی است که برگزارکنندگان این کنفرانس بابت حضور آقای کبیری در آن از مقامات تاجیکستان عذرخواهی کرده‌اند و خود آقای کبیری نیز هر نوع همکاری دولت ایران را با حزب نهضت اسلامی انکار کرده است.
با این حال روابط ایران و تاجیکستان به سردی گراییده و حالا پخش این فیلم مستند نیز چالش جدی تری در روابط بین این دو کشور ایجاد کرده است؛ هرچند کارشناسان محلی معتقد‌ند نباید این فیلم مستند را جدی گرفت و آن را «یک بازی سیاسی» می‌دانند.
سعدی یوسفی، تحلیلگر مسائل سیاسی و اجتماعی در تاجیکستان، در گفت‌وگو با زمانه می‌گوید ایران همیشه در برخورد با تاجیکستان مدارا کرده است و این بار هم باید با همان خویشتن‌داری همیشگی خود پاسخ دهد و این اعترافات را جدی نگیرد.
یوسفی می‌گوید روز بعد از پخش این فیلم امامعلی رحمان از طریق شبکه‌های تلویزیونی اعلام کرد به کمک و همکاری‌های ایران در بهبود دادن فعالیت‌های گمرکی به شدت نیاز دارد و دولت ایران را به همکاری دعوت کرد.
سعدی یوسفی گفت و گوی خود با زمانه را با پرداختن به اعترافات افراد محلی شروع می‌کند. او می‌گوید به نظر نمی‌رسد این افراد تحت شکنجه و از راه اجبار وادار به اعتراف شده باشند.
گفت‌وگوی سعدی یوسفی با زمانه را از اینجا بشنوید:
زمانه اما چالش درگرفته میان ایران و تاجیکستان را همچنان پیگیری خواهد کرد.
گزارش‌های قبلی درباره رابطه ایران و تاجیکستان و بحران اخیر پیش آمده را از اینجا دنبال کنید: