«همایش بین‌المللی مقابله با گرد و غبار، چالش‌ها و راه‌حل‌های عملی» با هدف ایجاد همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای مقابله با ریزگردها، با حضور نمایندگان ۴۳ کشور و سازمان ملل، در سطح وزرا و کارشناسان در تهران آغاز به‌کار کرد. مسئولان این همایش آن را «غیر سیاسی» و تخصصی می‌دانند. حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران در سخنرانی گشایش این همایش از دستاوردهای دولت خود در مقابله با گرد و غبار سخن گفت.
این همایش صبح دوشنبه ۱۲ تیر آغاز شد و در آن به جز نمایندگان کشورها، حسن روحانی، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران، سورنا ستاری معاون علمی و فن‌آوری ریاست جمهوری، معصومه ابتکار رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، حمید چیت‌چیان وزیر نیرو و جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و همچنین هولیانگ شو، دستیار دبیر کل سازمان ملل و عبدالرحمن العوضی، دبیر اجرایی سازمان منطقه‌ای حفاظت محیط زیست خلیج فارس و دریای عمان (راپمی) شرکت داشتند.
این نخستین بار است که برای هماهنگی بین‌المللی جهت مقابله با طوفان‌های ریزگرد کنفرانسی در ایران در این ابعاد برگزار می‌شود.
پیش از این، تصویب چهار قطعنامه پیشنهادی ایران برای مقابله با ریزگردها در کمیته دوم مجمع عمومی سازمان ملل راه را برای برگزاری این همایش باز کرد.
ایران در سال‌های دور گذشته با ریزگردها روبه‌رو بوده اما ۱۳ سال است که این پدیده در کشور شدت گرفته است. در طول این سال‌ها طوفان‌های ریزگرد با تناوب بیشتری رخ داده و شعاع بیشتری از جغرافیای ایران را درگیر کرده است. بنابر آمارهای رسمی، اکنون زندگی ۷۰ تا ۸۰ درصد مردم ایران از هجوم ریزگردها متأثر است.
در همایش تهران وزیران و نمایندگانی از جمله از کشورهای ایتالیا، فرانسه، آلمان، چین، آذربایجان، بلژیک، قطر، عمان، کویت، پاکستان، ارمنستان، چاد، عراق، ترکیه، هند، اردن، کره جنوبی، اسلواکی، صربستان و آمریکا حضور دارند. وزارت امور خارجه و سازمان حفاظت محیط زیست متولیان برگزاری کنفرانس هستند.
در این همایش افزون بر نشست وزیران که نتیجه آن انتشار یک بیانیه خواهد بود، چند نشست فنی درباره تأثیرات اجتماعی، اقتصادی و محیط زیستی گرد و غبار، پیش‌بینی و اندازه گیری گرد و غبار، سیاست‌گذاری، نوآوری، کنترل منابع و مباحث اقتصادی، و همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، برگزار خواهد شد. در مجموع دو بیانیه تحت عنوان بیانیه تهران در روز اول، بیانیه فنی و تخصصی در روز آخر و گزارش کلی همایش توسط سازمان ملل تدوین می‌شود.
یوسف رشیدی، معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست ایران که از مسئولان این همایش است قبل از برگزاری آن گفته بود که موضع رسمی دولت ایران و برگزارکنندگان کنفرانس پیشبرد مسائل کارشناسی و یافتن راهکارهای بین‌المللی «به‌دور از بحث‌ها و موضع‌گیری‌های سیاسی» است.
رشیدی این همایش را آغاز یک همکاری جهانی برای تضمین «مکانیسم مالی و چهارچوب حقوقی و همکاری فنی و تخصصی در زمینه مقابله با گرد و غبار» دانسته بود.
«جنگ یکی از عوامل گرد و غبار»
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران در سخنرانی گشایش این همایش مشکل زیست‌محیطی را«فراملی و فرامنطقه‌ای» خواند و به دستاوردهای دولت یازدهم در زمینه حل مشکل گرد و غبار پرداخت و از جمله به تلاش‌ها در راه احیای دریاچه ارومیه و تالاب‌های هورالعظیم و هامون اشاره کرد و گفت وضعیت دریاچه ارومیه در حال حاضر تثبیت شده و همین امر موجب شده تا از بروز گرد و غبار در این منطقه و «مهاجرت حدود ۱۴ میلیون نفر از مردم غرب ایران» جلوگیری شود.
او دلایل خشک شدن دریاچه ارومیه را شرایط آب و هوایی و کاهش ریزش‌های آسمانی و همچنین عدم مدیریت صحیح منابع آب، توسعه کشت‌های بی‌رویه و عدم در نظر گرفتن حقابه دریاچه‌ها و تالاب‌ها عنوان کرد.
به‌گفته روحانی «گرد و غبار ایران ۲۰ درصد منشاء داخلی و ۸۰ درصد منشاء خارجی دارد» و «حدود دو میلیون هکتار از بیابان‌های ایران می‌تواند منشاء گرد و غبار باشد.»
رئیس جمهوری ایران افزود کشورهای عراق، سوریه، اردن، کویت، عربستان سعودی، پاکستان، افغانستان و ترکمنستان جزو کشورهایی هستند که گرد و غبار از آن‌ها به ایران سرازیر می‌شود.
او سدسازی‌های متعدد کشورهای همسایه و شعله‌های جنگ در منطقه را از جمله عوامل طوفان گرد و غبار خواند. روحانی گفت: «اگر داعش و سایر گروه‌های تروریستی در عراق و سوریه، شهرها، ساختمان‌ها و مزارع را خراب می‌کنند، کشاورزی منطقه به بیابان تبدیل شده و مردم منطقه از گرد و غبارش رنج خواهند برد.»
حسن روحانی میزان گرد و غبار در ایران را نسبت به گذشته چند برابر دانست و گفت: «اگر در گذشته در طول سال ۱۰ یا ۲۰ روز این پدیده رخ می‌داد امروز ۱۰۰ و گاهی ۱۳۰ روز در طول سال شاهد این پدیده هستیم.»
● مجموعه ویژه پرونده ریزگردها
مقامات ارشد ایران می‌گویند مبارزه با پدیده گرد و غبار ۲۰ سال طول خواهد کشید. پدیده‌ای که ظرف ۱۵ سال گذشته نه تنها کنترل‌پذیر نبوده، بلکه حالا چهار گوشه ایران را هم درگیر خود کرده است.
در سال ۱۳۹۴ ایران خود سندی با عنوان، «مقابله با گرد و غبار» را به تصویب رساند اما در همان سال نمایندگان مجلس اعتبارات مقابله با ریزگردها و گرد و غبار را از بودجه سال ۱۳۹۴ حذف کردند.
همایش بین‌المللی مقابله با گرد و غبار از ۱۲ تا ۱۴ تیرماه ادامه خواهد داشت. این همایش در حالی برگزار می‌شود که این روزها در سیستان و بلوچستان چند طوفان شن رخ داده است.
بیشتر بخوانید: